Art & Design

Η γυμνή αλήθεια των fashion films

Ο Ισπανός καλλιτέχνης Ernesto Artillo, διάσημος για τα περίτεχνα κολάζ του, που αποτελούν ένα συναρπαστικό μείγμα τέχνης και μόδας, συνεργάστηκε πρόσφατα με το IZZUE, για την κολεξιόν Fall/Winter 2017, σε μία απροσδόκητη φωτογράφιση και ένα υπαινικτικό βίντεο.

Αναφερόμενος πάντα σε ένα πάνθεον εμπνεύσεων που περιλαμβάνει αναγεννησιακή και σύγχρονη τέχνη, χορό φλαμένκο και αρένες ταυρομαχιών, μουσικές ενθυμήσεις, οικογενειακές εκλάμψεις του παρελθόντος και πολλή αγάπη, οι εικόνες του Ernesto ξεχωρίζουν για τις λεπτομέρειές τους και για την εντυπωσιακή ενσωμάτωση μοντέρνων ειδώλων σε κλασικά, θρησκευτικά και υπερρεαλιστικά σκηνικά.

Στο τελευταίο του, αντισυμβατικό για τα δεδομένα της μόδας, βίντεο παρουσιάζει σκωπτικά και ειρωνικά την πραγματικότητα των “fashion films”, στα οποία κανείς δεν μπορεί να ‘ναι απολύτως σίγουρος για το τι βλέπει. Μήπως η απόκτηση βεβαιότητας στον σημερινό κόσμο της μόδας πάνω σ’ ένα θέμα σπανίζει; Τι άποψη σχηματίζει ο κόσμος για τα μοντέλα, που δίνουν σάρκα και οστά στα όνειρα των καλλιτεχνών, είτε αυτοί είναι σχεδιαστές μόδας, είτε φωτογράφοι, ακόμη και σκηνοθέτες;


Στο πρώτο μέρος του βίντεο ο αφηγητής εκφράζει τις απορίες του για το πρόσωπο που επιλέχθηκε ως πρωταγωνιστής και μας δίνει μία μικρή γεύση από τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν τα σημερινά μοντέλα, που πρωταγωνιστούν σε ανάλογες καμπάνιες μόδας. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι τα μανεκέν δεν έχουν λόγο στο τελικό αποτέλεσμα, και ότι είναι απλά υποχείρια της εκάστοτε καλλιτεχνικής ιδιοτροπίας, γεγονός που μειώνει και το πνευματικό τους υπόβαθρο.

Λίγες άλλωστε είναι εκείνες οι φωνές που ακούστηκαν στο πέρασμα των χρόνων, που υπερασπίζονταν τα μοντέλα και τη νοημοσύνη τους. Η αλήθεια όμως βρίσκεται κάπου στη μέση. Ένα μέσο μοντέλο δεν μπορεί να είναι ο Φλέμινγκ, κακά τα ψέματα, αλλά γιατί να κάνουμε μία άδικη σύγκριση; Ένα όμορφο άτομο στο χώρο του modeling, είτε άντρας, είτε γυναίκα, έχει ως καθήκον να δώσει πνοή στα έργα ενός καλλιτέχνη, να τα κάνει ενδιαφέροντα και αναγνωρίσιμα, ακόμη κι αν κάνει κάτι awkward, ασυνήθιστο και αμφιλεγόμενο. Δρώντας λοιπόν μέσα σ’ ένα πλαίσιο (φωτογράφιση, πασαρέλα, βίντεο), δίνει ζωή σε άυλα πράγματα, κάνει ενδιαφέροντα τα υφάσματα και προκαλεί τάσεις, με μαζική επιρροή σε διαφορετικό κάθε φορά κοινό.

Βλέποντας, λοιπόν, μία πτυχή της μόδας, στην οποία πρωταγωνιστεί ένας άνθρωπος και μεταδίδεται κάποιο μήνυμα, δεν θα πρέπει να βλέπουμε το όμορφο απλά αποτέλεσμα, αλλά να κοιτάμε σε βάθος τη δουλειά και να την ερμηνεύουμε. Το να διατυπώσουμε μια αυθόρμητη άποψη για ένα μοντέλο, μόνο λανθασμένη μπορεί να αποβεί, καθώς δεν γνωρίζουμε την ιστορία, τον χαρακτήρα, την προσωπικότητα, την ψυχοσύνθεση και τις προτιμήσεις του, στοιχεία που «σμιλεύουν» τη μορφή της μόδας.

Λίγο αργότερα, στο δεύτερο μέρος του φιλμ, ο αφηγητής επικεντρώνεται στην ακρότητα, την τόλμη και την ασάφεια των fashion films. Κάποιες φορές οι δημιουργοί, όντας συνεπαρμένοι από το όραμά τους, δημιουργούν προϊόντα, διαφημιστικά και εγκαταστάσεις που ξεπερνούν το λογικό και δεν βρίσκουν αντίκρισμα στην καθημερινή ζωή και νοημοσύνη. Το να μην καταλάβει κάποιος ένα διαφημιστικό μόδας δεν το καθιστά χαζό, αλλά τι γίνεται όταν κανείς δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει το εξερχόμενο μήνυμα;

Απέναντι σ’ αυτό το ερώτημα οι περισσότεροι αδιαφορούν να δώσουν απάντηση, θεωρώντας τη μόδα και τα επιμέρους στοιχεία της ανάξια λόγου, χωρίς να καταβάλλουν την παραμικρή προσπάθεια να ερμηνεύσουν την ιδέα, να αποκρυπτογραφήσουν το μήνυμα και να διαβάσουν τη σκέψη του καλλιτέχνη. Ένα fashion film όμως δεν χαρακτηρίζεται μόνο από άρτια αισθητικά πλάνα και καλλιτεχνικές σκηνές, αλλά κι από νοήματα. Αυτή είναι και η γοητεία της μόδας: Να δίνει άλλες διαστάσεις στην πραγματικότητα, να την κάνει περισσότερο αινιγματική και επομένως ενδιαφέρουσα, ως ένα φυσικό αντίδοτο απέναντι στην πλήξη και την ανία. Βλέποντας επιφανειακά ένα βίντεο, ανεξαρτήτως είδους, είναι λογικό να μην πάρεις κανένα ερέθισμα, πόσο μάλλον από ένα βίντεο μόδας, που τις περισσότερες φορές δεν έχει καν αφήγηση, παρά μόνο μουσική υπόκρουση, εναλλαγές πλάνων και όμορφους πρωταγωνιστές. Αυτή λοιπόν η σύσταση της μόδας είναι συνάμα η ομορφιά και η κατάρα της. Κάποιοι θα την κατανοήσουν και θα την ενστερνιστούν και σε κάποιους άλλους θα περάσει αδιάφορη.

Μπορεί επομένως η μόδα καμιά φορά να φαντάζει στα μάτια μας ακατανόητη, αλλά δεν είναι άπιαστη, ούτε ανούσια. Η ιδιαίτερη αυτή ταυτότητά της μας υπενθυμίζει και μία φράση του Ντοστογιέφσκι που έλεγε: «Μερικά πράγματα δεν μπορεί κανείς να τα κρίνει, αν δεν τα έχει δοκιμάσει μόνος του». Μέσα λοιπόν από το πρωτότυπο αυτό φιλμάκι ο Ernesto μας καλεί να δοκιμάσουμε τη νέα κολεξιόν του IZZUE και να δούμε τον κόσμο από μία άλλη οπτική.

Από τον Νικόλαο Μπάρδη