Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό μόλις ακούς αφρικανική μόδα; Δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος ανθρώπων δεν γνωρίζει ότι υπάρχει κάτι τέτοιο, με τις χειρότερες περιπτώσεις ατόμων να θεωρούν ότι στην Αφρική όλοι κυκλοφορούν ακόμα γυμνοί χωρίς ίχνος ρουχισμού.
Έχουμε όμως 2017, επομένως δεν είναι δυνατό η αφρικανική κουλτούρα ρουχισμού και μόδας να μένει αφανής ή να παρερμηνεύεται, ιδιαιτέρως όταν μια νέα γενιά Αφρικανών σχεδιαστών μόδας παρουσιάζει εξαιρετικά δείγματα δουλειάς και θέτει νέα δεδομένα στη βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια δύσκολη διαδικασία να αναζητήσεις τις πρωταρχικές ρίζες της αφρικανικής μόδας, μιας και πηγαίνουν 75.000 χρόνια πίσω στον χρόνο. Όσο δύσκολο και εάν είναι όμως, η αρχαϊκή τέχνη μάς δίνει στοιχεία σχετικά με τα υφάσματα και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνταν.
Η αιγυπτιακή τέχνη αποκαλύπτει ότι η ύφανση λινού ξεκινάει από το 5.000 π.Χ, με ιερογλυφικά από το 3.000 π.Χ να παρουσιάζουν εικόνες αργαλειών. Επιπλέον, πυραμίδες, γλυπτά και άλλα ιερογλυφικά παρουσιάζουν τους Αιγύπτιους ντυμένους, με τους γείτονες τους στον Νότο, τους Noυβίους, να έχουν ακμαία βιομηχανία υφασμάτων. Αυτό γίνεται εμφανές από διάφορες πυραμίδες στην Meroë και εικόνες από την αιγυπτιακή βασίλισσα Amanishakheto και τον Φαραώ Piye. Αργότερα, και καθώς νέοι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν σε όλο το εύρος της Αφρικής, το βαμβάκι έγινε ένα από τα βασικά υλικά που χρησιμοποιούσαν στην ένδυσή τους.
Περαιτέρω, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες υφασμάτων στον κόσμο, η ολλανδική VLISCO εγκαθιδρύθηκε στην Αφρική και συγκεκριμένα στο Τόγκο από το 1846. Κάποια χρόνια πριν, το BBC παρουσίασε μία ιστορία για το πώς η αφρικανική μόδα έχει γίνει Ολλανδική, με τους New York Times να ισχυρίζονται ότι τα αφρικανικά υφάσματα είναι εξ’ ολοκλήρου ολλανδικά.
Αντιθέτως και αρκετά πριν την VLISCO, η Αφρική είχε μία πλούσια βιομηχανία υφασμάτων με ρούχα φτιαγμένα από υφασμένο βαμβάκι και χρυσές κλωστές από το 1.300 μ.Χ αλλά κι ακόμη νωρίτερα όπως επιβεβαιώνεται από τον παραδοσιακό ρουχισμό Kanembu που υπολογίζεται περίπου στα 800 μ.X.
Μεταβαίνοντας από το παρελθόν στο παρόν και ατενίζοντας το μέλλον, το Tropenmuseum Amsterdam, ρίχνει φως στην αφρικανική μόδα του σήμερα. Με την έκθεση Fashion Cities Africa (Αφρικανικές Πόλεις Μόδας), το Tropenmuseum κοιτάει μέσα από τα μάτια νέων σχεδιαστών, δημιουργώντας ένα κοινό τόπο και μία πλατφόρμα προκειμένου να παρουσιάσει τις τάσεις της μόδας από την Καζαμπλάνκα, το Γιοχάνεσμπουργκ, το Ναϊρόμπι και το Λάγος.
Οι πόλεις αυτές διαφέρουν σε πολλά σημεία, όχι μόνο με βάση τη γεωγραφική τους θέση, αλλά υπάρχουν επίσης εμφανείς διαφορές μεταξύ των πολιτισμικών ομάδων, της φιλοσοφίας τους στη μόδα, καθώς και του στιλ που αντιπροσωπεύουν. Αυτό αποδεικνύει ότι δεν μπορεί να υπάρχει ένας και μόνον ορισμός του τι είναι η αφρικανική μόδα, μιας και πολύ απλά είναι πολλά πράγματα την ίδια στιγμή.
Bloggers, φωτογράφοι, σχεδιαστές και στυλίστες παρουσιάζουν τη δική τους μόδα, από κομψά κομμάτια μέχρι πιο καθημερινά και εκκεντρικά. Ο καθένας παρουσιάζει τη δική του ιστορία πάνω στη μόδα, την έμπνευση και την ταυτότητά του, οι οποίες ξεπερνούν τα σύνορα, δηλώνοντας ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα εκεί έξω πέρα από το Παρίσι και το Μιλάνο.
Μπαίνοντας στην έκθεση, θα απορροφηθείτε αμέσως από ένα μείγμα μόδας, στυλ και μουσικής, με μεγάλους ραδιοφωνικούς σταθμούς από τις 4 πόλεις που βρίσκονται στο επίκεντρο (Soundcity Radio (Λάγος), Radio Homeboyz (Ναϊρόμπι), Hit Radio (Καζαμπλάνκα) και Metro FM (Γιοχάνεσμπουργκ), να παίζουν ζωντανά μέσα στους εκθεσιακούς χώρους.
Διαβάστε επίσης: Mary Katrantzou Spring 2018: Έντονα χρώματα και 80s διάθεση
Καζαμπλάνκα, Μαρόκο
Ο πρώτος προορισμός είναι η Καζαμπλάνκα. Γνωστή ως η πύλη προς την Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, η Καζαμπλάνκα είναι ο τόπος όπου πολλές διαφορετικές επιρροές συγχωνεύονται σε ένα μέρος. Η μαροκινή μόδα είναι πολύχρωμη με πολλές haute couture, ready to wear, παραδοσιακές και street wear δημιουργίες.
Εμπνευσμένοι από τοπικές παραδόσεις και διεθνείς επιρροές, σχεδιαστές και στυλίστες παρουσιάζουν ξεχωριστές προτάσεις. Αρχικά, ο σχεδιαστής Said Mahrouf, σχεδιάζει κομψά και εκλεπτυσμένα ρούχα κάνοντας χρήση γυαλιστερών υφασμάτων σε ασύμμετρα σχήματα και διάφορα επίπεδα. Είναι γνωστός για τις μινιμαλιστικές και εξαιρετικά θηλυκές δημιουργίες του, έχοντας ολοκληρώσει σπουδές μόδας στην Ακαδημία Gerrit Rietveld του Άμστερνταμ και στο Ινστιτούτο μόδας Pratt στην Νέα Υόρκη.
Στη συνέχεια έχουμε την Amina Agueznay η οποία ενώ αρχικά εκπαιδεύτηκε ως αρχιτέκτονας στη Νέα Υόρκη τελικά αποφάσισε να επιστρέψει στην Καζαμπλάνκα για να εργαστεί ως κλωστοϋφαντουργός/σχεδιάστρια και καλλιτέχνιδα. Πίσω στην πατρίδα της διοργανώνει εργαστήρια σε όλη τη χώρα, όπου διδάσκει νέους σχεδιαστές σχετικά με τον τρόπο χρήσης των δεξιοτήτων τους για την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Στο ίδιο μονοπάτι, η Mouna Belgrini είναι δημοσιογράφος μόδας που επέστρεψε στο Μαρόκο μετά τις σπουδές της στο Παρίσι και πλέον εργάζεται ως αρχισυντάκτρια του περιοδικού μόδας Tendances et Shopping.
Σημαντική συμβολή στη βιομηχανία της μόδας του Μαρόκο, είναι η ίδρυση του Moroccan Fashion Designers Association (Σύνδεσμος Σχεδιαστών Μόδας Μαρόκου) από τον Joseph Ouechen, γνωστό για το blog You Are the Style blog και τη δουλειά του ως φωτογράφος μόδας και street φωτογραφίας, όντας αυτοδίδακτος χωρίς επίσημη εκπαίδευση πάνω στη μόδα.
Γεννημένος στο Μαρόκο από οικογένεια σχεδιαστών, ο Karim Adduchi εξελίχτηκε σε σχεδιαστή μόδας και ζωγράφο. Ακολουθώντας τις σπουδές τέχνης που πραγματοποίησε στην Βαρκελώνη της Ισπανίας, ο Karim μετακόμισε στην Ολλανδία προκειμένου να σπουδάσει σχέδιο μόδας στην Ακαδημία Gerrit Rietveld στο Άμστερνταμ. Οι ογκώδεις σιλουέτες του και η δεξιοτεχνία με την οποία χειρίζεται την παραδοσιακή τεχνική Amazigh με μια σύγχρονη ματιά στην παράδοση, έχουν ήδη προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον σε ολλανδικά και διεθνή μέσα.
Η παρουσίαση της μόδας από το Μαρόκο ολοκληρώνεται με την Irene Agyeman Hin. Έχοντας μεγαλώσει στην Ολλανδία, χρησιμοποιεί τη μπουτίκ της που ονομάζεται Lady Africa και βρίσκεται στη Χάγη, προκειμένου να εισάγει ρούχα και αξεσουάρ από διάσημους και ανερχόμενους σχεδιαστές από διάφορες αφρικανικές χώρες. Στόχος της είναι να αναδείξει τις εκπληκτικές δεξιότητες και τη δημιουργικότητα της Αφρικής, στους Ολλανδούς και σε ένα διεθνές κοινό.
Διαβάστε επίσης: Μια ματιά στο μουσείο Yves Saint Laurent που άνοιξε στο Marrakech
Γιοχάνεσμπουργκ, Νότια Αφρική
Η Καζαμπλάνκα δίνει τη θέση της στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπου βλέπουμε πώς η επονομαζόμενη «Χρυσή Πόλη» η οποία πέρασε από δεκαετίες οικονομικής παρακμής, έχει εξελιχθεί σε μια ακμάζουσα μητρόπολη, «Νέα Υόρκη της Αφρικής», όπου η μόδα, η μουσική και οι τέχνες κυριαρχούν.
Έχοντας υπάρξει στην καρδιά του Anti-Apartheid Movement στη Νότια Αφρική, οι δημιουργοί από το Γιοχάνεσμπουργκ χρησιμοποιούν την πρόσφατη ιστορία τους προκειμένου να εκφράσουν μια φιλοσοφία κοινωνικής δικαιοσύνης, τόσο με άμεσους όσο και με έμμεσους τρόπους. Μιλούν για ίσα δικαιώματα και πολιτισμική υπερηφάνεια μέσω της μόδας.
Οι Sartists (Andile Buka, Kabelo Kungwane, Wanda Lephoto και Xzavier Zulu) είναι μια κολεκτίβα καλλιτεχνών με έδρα το Γιοχάνεσμπουργκ, η οποία ανήκει σε μια ελεύθερη γενιά που τιμά τους αγώνες που οι παππούδες τους έδωσαν για την δική τους ελευθερία. Χρησιμοποιούν την δουλειά τους ως σχόλιο πάνω στην ιστορία της χώρας τους. Οι Sartists έχουν συνεργαστεί με εταιρείες όπως Converse, Levis και Adidas σε διάφορα projects.
Η Marianne Fassler, είναι μία από τους ιδρυτές της εταιρείας Leopard Frock, η οποία έχει επηρεάσει τη μόδα της Νότιας Αφρικής για πάνω από τριάντα χρόνια. Τα σχέδια της Fassler είναι πολύχρωμα αφρο-μποέμ chic εμπνευσμένα από το Γιοχάνεσμπουργκ και τη συνεχή προβολή της πόλης ως ένας τόπος όπου όλοι αναζητούν μια καλύτερη ζωή και μια νέα αρχή.
Δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά για τον Thula Sindi, έναν από τους μεγαλυτέρους σχεδιαστές της Νότιας Αφρικής, η δουλειά του οποίου έχει παρουσιαστεί πολλές φορές σε διεθνές επίπεδο. Οι δημιουργίες του προσφέρουν μια εκλεπτυσμένη απλότητα, μια χρυσή τομή ανάμεσα σε υψηλή ραπτική και καθημερινά ρούχα. Παγκόσμιο εύρος με αφρικανικές επιρροές.
Τελευταίοι μα εξίσου σημαντικοί, ο Doru Komonoteng Loboka (στυλίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής) και η Nsimba Valene Lontanga (σύμβουλος μόδας και ιδιοκτήτρια της εταιρείας μόδας LIBAYA) επίσης γνωστοί ως DoruNsimba, κάνουν χρήση της δημιουργικότητάς τους με στόχο να αλλάξουν την γενικότερη αντίληψη του κόσμου για την Αφρική. Πιστεύουν ότι δεν υπάρχει ένας μόνο ορισμός για το τι είναι Αφρικανική πολιτισμική ταυτότητα, αντιθέτως για αυτούς η Αφρική είναι μία πολυμορφική έννοια ομορφιάς από 54 χώρες απεριόριστων πολιτισμών και επιρροών.
Ναϊρόμπι, Κένυα
O επόμενος προορισμός της έκθεσης είναι το Ναϊρόμπι, όπου όλα είναι διαθέσιμα με βάση το πόσα θέλεις και μπορείς να ξοδέψεις. Από πολυτελή αξεσουάρ και παραδοσιακά υφάσματα, μέχρι προσωπικά σχεδιασμένα ρούχα. Το Ναϊρόμπι αφήνει πίσω την συντηρητική κουλτούρα της ανατολικής Αφρικής όπως αυτή κληροδοτήθηκε από τους Βρετανούς αποικιοκράτες του παρελθόντος και εισαγάγει μια νέα γενιά δημιουργών που παρουσιάζουν πειραματικές προτάσεις αναμιγνύοντας την παράδοση με σύγχρονα στοιχεία.
Η Velma Rossa και ο Papa Petit, είναι δύο αδέρφια τα οποία ξεκίνησαν να αγοράζουν second-hand ρούχα από μικρή ηλικία ώσπου αποφάσισαν να ξεκινήσουν ένα λογαριασμό στο Tumbr, το 2ManySiblings τον οποίο χρησιμοποιούν ως ένα δημιουργικό χώρο τέχνης και φωτογραφίας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους έδωσαν την δυνατότητα να πουν ιστορίες μέσα από εικόνες με θετικά μηνύματα, χρησιμοποιώντας second-hand ρούχα σε συνεργασία με ταλαντούχους φωτογράφους μόδας. Η δουλειά τους τους έχει ήδη χαρίσει μεγάλη αναγνωρισιμότητα στην πατρίδα τους και διεθνώς.
Τα μέλη της μουσικής μπάντας Sauti Sol, μία από τις πιο διάσημες μπάντες της Κένυας, χρησιμοποιούν τόσο τη μουσική όσο και το προσωπικό τους στυλ για να αναδείξουν την αφρικανική τους κουλτούρα. Η μουσική τους είναι ένα μείγμα ποπ μουσικής με επιρροές από παραδοσιακή κενυάτικη μουσική, που δημιουργούν έναν άφρο-ποπ ήχο, σε συνδυασμό με το φάνκι στιλ ντυσίματος τους.
To Ναϊρόμπι εμπλουτίζει την δημιουργική του ταυτότητα χάρη στην The Nest Collective, η οποία κέντρισε το παγκόσμιο ενδιαφέρον εξαιτίας της ταινίας που δημιούργησαν με τίτλο To Catch a Dream. Μέσα από τη μόδα, τον κινηματογράφο, τη μουσική και την τέχνη, η The Nest Collective αναπτύσσει μια ταυτότητα διακριτή από το παρελθόν και ανοιχτή στο μέλλον. Επιλέγουν να παρουσιάζουν τις ιδέες και δημιουργίες τους μέσω online ταινιών και όχι σε πασαρέλες, με την ελπίδα να προσελκύσουν ένα μεγαλύτερο κοινό, κάνοντας σημαντικές συνεργασίες με σχεδιαστές από το Ναϊρόμπι.
Η παρουσίαση του Ναϊρόμπι ολοκληρώνεται με τη πιο διάσημη και μεγαλύτερη εταιρία street wear του Άμστερνταμ την Daily Paper. Με πάθος για τη μόδα και εμπνευσμένοι από την πολιτισμική τους κουλτούρα, η ομάδα της Daily Paper δημιουργεί καθημερινά ρούχα για σύγχρονους άνδρες και γυναίκες με αφρικανικές αναφορές. Με χαρακτηριστικό της τη Μasai ασπίδα του λογότυπου της, κάθε συλλογή τους συνδέεται με την Αφρική.
Λάγος, Νιγηρία
Το πρώτο μέρος της έκθεσης ολοκληρώνεται με μόδα από το Λάγος της Νιγηρίας. Το Tropenmuseum Άμστερνταμ, δίνει έμφαση στο φανταχτερό στιλ του Λάγος, ένα μέρος όπου η βιομηχανία μόδας θεωρείται ως η πιο αναγνωρίσιμη και επιτυχημένη σε ολόκληρη την Αφρική.
Η Εβδομάδα Μόδας και Σχεδίου του Λάγος (Lagos Fashion and Design Week) είναι μέρος μια συνεχόμενης προσπάθειας της χώρας να προμοτάρει τον εαυτό της ως μια νέα πρωτεύουσα μόδα παγκοσμίως. Ξεκινώντας το 2011 από τον Omoyemi Akerele, αποτελεί μια πλατφόρμα όπου σχεδιαστές, πελάτες και μέσα μαζικής ενημέρωσης, συγκεντρώνονται στο ίδιο μέρος προκειμένου να στηρίξουν και να ενδυναμώσουν την βιομηχανία μόδας της Νιγηρίας. Το event έχει προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο για σχεδιαστές όπως Maki Oh και Lisa Folawiyo.
Με χρήση εξαιρετικής ποιότητας υλικών και υφασμάτων από τη Νιγηρία όπως adire και aso oke, η Deola Sagoe διαχειριζόταν την δική της εταιρεία μόδας House of Deola Sagoe, για πάνω από τριάντα χρόνια μέχρι το 2013 όταν αποφάσισε να ξεκινήσει τη νέα εταιρεία Clan με τις τρεις κόρες της. Θεωρείται και όχι αδίκως, ηγετική φυσιογνωμία στον χώρο της αφρικανικής υψηλής ραπτικής, που έχει υπάρξει στο κέντρο της μόδας από το 1989, όντας επιπλέον η πρώτη γυναίκα αφρικανικής καταγωγής που έχει ποτέ παρουσιάσει συλλογή μόδας στην ΑltaRoma (2004).
Μια μίξη κέρινων εκτυπώσεων με νιγηριανές παραβολές από τον Yinka Ilori ολοκληρώνουν το πρώτο μέρος της έκθεσης. Ένας δημιουργός ο οποίος αποκαθιστά παλιά έπιπλα, αντλώντας έμπνευση από παραδοσιακές ιστορίες της Νιγηρίας και διάσημα υλικά της Αφρικής. Ο Ilori είναι αντίθετος στην σπατάλη υλικών και στην σύγχρονη καταναλωτική κουλτούρα, επομένως προσπαθεί μέσω της δουλειάς του να δώσει νέα ζωή σε παλιά έπιπλα και άλλα αντικείμενα. Οι δουλειές του έχουν παρουσιαστεί διεθνώς μέσω προσωπικών εκθέσεων στην Whitespace Gallery στο Λάγος, στο The Shop at Bluebird στο Λονδίνο, στο The Vitra Design Museum στην Βασιλεία και σε πολλά άλλα μέρη ανά τον κόσμο.
Ακολουθώντας την παρουσίαση των τεσσάρων μεγάλων αφρικανικών πόλεων μόδας, η έκθεση συνεχίζεται σε δύο νέους και εξίσου ενδιαφέροντες χώρους. O πρώτος χώρος σε προσκαλεί στον χρωματιστό κόσμο της VLISCO. Για πάνω από 170 χρόνια η VLISCO έχει δημιουργήσει πάνω από 35.000 αυθεντικά σχέδια υφασμάτων. Πολλά από τα σχέδια αυτά έχουν εξελιχτεί σε πολιτισμικούς θησαυρούς, συνδεδεμένα με σημαντικές έννοιες και εμπόρους από την κεντρική και δυτική Αφρική.
Εμπνευσμένη από την Αφρική, με τεχνικές από την ινδονησιακή Batik και σχεδιασμένα στην Ολλανδία, η σχεδιαστική υπογραφή της VLISCO είναι ένα μείγμα ομορφιάς και βιομηχανικής δεξιοτεχνίας.
Το τελευταίο μέρος της έκθεσης ολοκληρώνει το ταξίδι των επισκεπτών στην αφρικανική μόδα με σύντομα βίντεο και εικόνες ατόμων με αφρικανικές ρίζες ή άτομα που εμπνέονται από τον αφρικανικό πολιτισμό, οι οποίοι μένουν στον Άμστερνταμ της Ολλανδίας και επιλέγουν να χρησιμοποιούν το ντύσιμό τους ως μέσο έκφρασης αυτής της κουλτούρας.
Σε γενικές γραμμές, η έκθεση Αφρικανικές Πόλεις Μόδας (Fashion Cities Africa) είναι μια ευκαιρία για όσους ενδιαφέρονται να έρθουν για πρώτη σε επαφή με τον χρωματιστό, ποικιλόμορφο και πολυπολιτισμικό κόσμο της αφρικανικής μόδας. Με ποικιλία σχεδίων, στιλ και ιστοριών για ανακάλυψη, είναι μια έκθεση που αξίζει να επισκεφτείς εάν βρεθείς στον Άμστερνταμ. Μέσα από τα μάτια ειδικών μόδας από την Καζαμπλάνκα, το Ναϊρόμπι, το Λάγος, το Γιοχάνεσμπουργκ και την Ολλανδία, καλείσαι να ανακαλύψεις τις ζωντανές και διαφορετικές αυτές σκηνές μόδας που εντυπωσιάζουν με τη δυναμικότητά τους.
Επιμέλεια Κειμένου και Εικόνων Κωνσταντίνος Δραγγανάς
Instagram: anothermillenian
Έκδοση: https://www.amazon.com/Fashion-Cities-Africa-Street-Style/dp/178320611X
Ιδέα: Royal Pavilion and Museums, Brighton and Hove
Έρευνα: Eva Harmsen, Tropenmuseum
Σχεδιασμός Έκθεσης: NLE Works, Kunle Adeyemi
Στο Tropenmuseum Άμστερνταμ μέχρι 07/11/2017
Βίντεο Έκθεσης:
Εικόνες μέσα από την έκθεση
