Culture

To ψυχιατρικό νοσοκομείο της Αθήνας, γνωστό ως Δαφνί, μετατρέπεται σε γκαλερί

Με το μότο «Η φαντασία είναι το μοναδικό όπλο στον πόλεμο ενάντια στην πραγματικότητα» – (LewisCarroll, Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων), η έκθεση reality check, σε επιμέλεια Κώστα Πράπογλου, μας προσκαλεί σε ορισμένα εγκαταλελειμμένα κτήρια του ψυχιατρικού νοσοκομείου, γνωστό σε μας ως Δαφνί, εστιάζοντας σε κάτι πέρα από την αντικειμενική υπόσταση του ιδρύματος.

Το ψυχιατρικό νοσοκομείο του Δαφνίου τοποθετείται στον άξονα της αρχαίας Ιεράς Οδού που ενώνει την Αθήνα με την Ελευσίνα (το δρόμο αυτό διέσχιζε η τελετουργική πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων κατά την αρχαιότητα) και ακριβώς απέναντι από το ιερό του θεού Απόλλωνα πάνω στο οποίο αργότερα οικοδομήθηκε στους βυζαντινούς χρόνους η Μονή Δαφνίου. Σε αυτόν τον τόπο ύψιστης πνευματικότητας και νοητικής αναγέννησης κατά τα αρχαία χρόνια, το νοσοκομείο του Δαφνίου χτίστηκε το 1925 και λειτουργεί αδιάκοπα μέχρι και σήμερα.

Εικόνα: Μάριος Βουτσινάς, Bαdtime stories (2021), ρολόγια καρπού χειρός, μεταλλικό πλέγμα, διαστάσεις μεταβλητές. φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης

Εικόνα: Βάνα Ντατσούλη, Όταν σε αγαπώ… (2021), μαλλί, γούνα, πλαστικό, σύρμα, υαλοβάμβακας, χαρτί, κόλλα, λάτεξ, μοτέρ, διαστάσεις μεταβλητές. Φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης


Η έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι τις 9 Οκτωβρίου, θα στρέψει το βλέμμα μας μακριά από νοήματα θεσμικού εγκλεισμού, θα αναιρέσει και θα παρακάμψει τη διανοητική διαταραχή ως ιατρική πάθηση και θα ερευνήσει τους δομικούς περιορισμούς και τα χαρακτηριστικά του νου σε σχέση με τον χώρο και τον χρόνο. Η ατοπικότητα (το να μην αντιλαμβάνεται κανείς σύνορα και όρια) είναι ένας όρος που θα ερευνηθεί περαιτέρω σε αυτή την έκθεση.

Εικόνα: Δήμητρα Σκανδάλη, Μικρά έκθαμβα τίποτα (2021), λεπτομέρεια, φρέσκα και ξερά φυτά, καλώδιο χαλκού, διαστάσεις μεταβλητές. φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης

Εικόνα: Belle Shafir, Echoes of Transformation (2021), λεπτομέρεια επιτελεστικής δράσης, τρίχες αλόγου, διαστάσεις μεταβλητές, φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης

Επίσης, θα εξεταστεί πώς η συνείδηση, η γλώσσα και ο λόγος αντιστέκονται στη βαρύτητα και πώς, αρκετά συχνά, πραγματικά οπτικά τοπία μετατρέπονται σε νοητικά πεδία και αντίστροφα. Νοήματα του μέσα και του έξω θα ληφθούν επίσης υπόψη. Ερωτήματα όπως: Πού βρίσκεται η τρέλα στα αλήθεια; Πού συνήθως εντοπίζουμε το πραγματικό φρενοκομείο; βρίσκονται στο κέντρο των αναζητήσεων της.

Εικόνα: Νίκος Τρανός, H ελπίδα είναι ένα φτερωτό πλάσμα Που κουρνιάζει στην ψυχή (2021), άργιλος ψημένος και υαλωμένος, οικιακό έπιπλο, διαστάσεις μεταβλητές. φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης

Εικόνα: Διοχάντη, ΔΑΦΝΙ 2021 (2021), site-specific εγκατάσταση σε διάδρομο και τέσσερα δωμάτια, ευρεθέντα αντικείμενα από τον χώρο, χρώμα, ξύλο, ήχος. Ηχητικός σχεδιασμός: Στέφανος Μπαρμπαλιάς, φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης


Αυτή δεν είναι μία έκθεση για το ψυχιατρείο per se. Οι θεατές θα εισέλθουν στον μικρόκοσμο ενός ασύλου αλλά θα φύγουν έχοντας γίνει μάρτυρες του τί θα μπορούσε να σημαίνει άτοπος χρόνος και άχρονος τόπος, υπό το φίλτρο της πανταχού παρούσας ανθρώπινης συνείδησης. Το νοσοκομείο αποτελεί πλέον ένα απλό σημείο εκκίνησης και η έκθεση θα φέρει στο προσκήνιο όχι μόνο τους ιδεολογικούς παραλογισμούς της ύπαρξής μας αλλά επίσης θα ξετυλίξει και θα αναλύσει τη σημασία της διαδοχικά, στρώμα-στρώμα.
Εικόνα: Brothers Quay, In Absentia (2000), βίντεο με ήχο, [20’], ευγενική παραχώρηση British Film Institute και των καλλιτεχνών. φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης
Εικόνα: Δήμητρα Σκανδάλη, Μικρά έκθαμβα τίποτα(2021), λεπτομέρεια, φρέσκα και ξερά φυτά, καλώδιο χαλκού, διαστάσεις μεταβλητές. φώτο: Χριστόφορος Δουλγέρης
Τριάντα τέσσερις καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό καλούνται να συμμετέχουν με έργα που ανταποκρίνονται στον χώρο (site-specific) και στο εννοιολογικό πλαίσιο της έκθεσης (context-responsive) και να δημιουργήσουν με το ποικιλόμορφο οπτικό (ή μη) λεξιλόγιό τους εγκαταστάσεις, βίντεο, γλυπτά, ηχοτοπία, φωτογραφία και επιτελεστικές δράσεις (performances). Η πρακτική του κάθε εικαστικού θα συγκροτήσει μια συλλογική προσπάθεια ταξινόμησης πιθανοτήτων με την ανθρώπινη ύπαρξη ως πρωταγωνιστή που βρίσκεται σε μια αδιάλειπτη μάχη με τον χρόνο και τον χώρο.
Πιο ειδικά στην έκθεση θα πάρουν μέρος οι καλλιτέχνες Εοζέν Αγκοπιάν, Λυδία Ανδριώτη, Κατερίνα Αποστολίδου, Zeina Barakeh, Orit Ben-Shitrit, Μάριος Βουτσινάς, Brothers Quay, Αικατερίνη Γεγησιάν, Robert Cahen, Γιώργος Γιώτσας, Ειρήνη Γκόνου, Λυδία Δαμπασίνα, Διοχάντη, Άντζη Δρακόπουλος, Ελένη Ζούνη, Daniel Hill, Μάριον Ιγγλέση, Ελίνα Ιωάννου, Βασίλης Καρούκ, Renee Magnanti, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Βάνα Ντατσούλη, Bill Pangburn, Ελένη Πανουκλιά, Βιβή Περυσινάκη, Άντα Πετρανάκη, Belle Shafir, Δήμητρα Σκανδάλη, Μαριάννα Στραπατσάκη, Λάμπρος Τακλής, Νίκος Τρανός, Τάνια Τσιρίδου, Έφη Φουρίκη και η Ζωή Χατζηγιαννάκη.
Αν γενικά σ’ αρέσουν οι πρωτοτυπίες και έχεις μια αδυναμία σε καλλιτέχνες που τολμούν, τότε μπορούμε να σε διαβεβαιώσουμε πως η έκθεση reality check, που πραγματοποιείται με οργανωτή τον αστικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό πολιτισμού artefact athens, έχει πολλά να σου πει.
Κείμενο: Χρήστος Χατζής