Είναι μια από αυτές τις συζητήσεις που ξέρουμε ότι πρέπει να γίνουν αλλά κάπως σα να θάβεται και να υποβόσκει μέχρι να γίνει κάτι τρομερό. Τότε ξαφνικά κανείς δε σταματάει να λέει “πρέπει να μιλήσουμε για το τάδε”. Και μετά ξανά σιωπή. Αλλά πρέπει να μιλήσουμε και να συνεχίσουμε να μιλάμε για την ψυχική υγεία στον κόσμο της μόδας- βασικά για την απουσία αυτής.
Ήρθε ξανά στην επιφάνεια με το τραγικό τέλος της Kate Spade. Όπως είχε έρθει με τον Alexander McQueen και θα ξανάρθει, δυστυχώς. Το πρόβλημα είναι ότι οι ψυχικές ασθένειες δεν έχουν ορατά συμπτώματα. Δεν είναι εμφανείς στο δέρμα ούτε σε κάνουν να κουτσαίνεις. Καθένας υποφέρει σιωπηλά μέχρι να εμφανιστεί το πρώτο σύμπτωμα που όλοι μπορούν να δουν- το να τερματίσει κανείς την ίδια του τη ζωή. Αλλά τότε είναι λίγο αργά.
Γιατί να εστιάσουμε στη μόδα; Εκτός της αφορμής, σύμφωνα με έρευνες οι εργαζόμενοι στη μόδα είναι στην 7η θέση των ανθρώπων που είναι πιο πιθανό να αρρωστήσουν ψυχικά. Η θέση αυτή είναι πιο χαμηλά από τους αστυνομικούς και τους εργαζόμενους σε εργοστάσια, αλλά πιο ψηλά από γιατρούς και δικηγόρους. Είναι αναμφίβολο ότι η βιομηχανία της μόδας υποφέρει.
Δεν είναι κρυφό ότι πρόκειται για έναν υπερβολικά αγχωτικό χώρο. Υπάρχει μονίμως η πίεση για να σκεφτείς το επόμενο νέο πράγμα που θα συνεπάρει τον κόσμο, να έχεις φρέσκες ιδέες, να έχεις το μυαλό σου απασχολημένο 24/7. Συν τα devil-wears-prada αφεντικά και οι απαιτήσεις να μην κοιμάσαι, να μην τρως, να μην έχεις ανάγκες. Μιλάμε για ένα περιβάλλον που το άγχος ευδοκιμεί.
Αλλά από την άλλη υπάρχει και το γεγονός ότι όλοι οι designers, οι editors, οι στιλίστες κτλ είναι εξ ορισμού δημιουργικά επαγγέλματα και είναι γεγονός ότι όλοι όσοι έχουν ένα πιο “δημιουργικό” και “καλλιτεχνικό” μυαλό είναι πιο επιρρεπείς στις ψυχικές ασθένειες. Συγκεκριμένα, έρευνες έχουν δείξει ότι ανάμεσα σε 35.000 άτομα, αυτά τα οποία είχαν κάποια πιο δημιουργική δουλειά ή κρίθηκαν ως πιο καλλιτεχνικά μυαλά ήταν 25% πιο πιθανό να παρουσιάσουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Αλλά ό,τι και να ισχύει (πιθανότατα και τα δύο) δεν αλλάζει κάτι. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι στο χώρο είναι αγχωμένοι, κουρασμένοι και καταλήγουν να αυτοθεραπεύονται με υπερκατανάλωση αλκοόλ, ουσιών και υπερβολικό partying. Δηλαδή προσπαθούν να ξεχάσουν τα προβλήματα που έχουν, δημιουργώντας νέα. Και τα νέα αυτά προβλήματα είναι συνδεδεμένα με το glamour, τη λάμψη και την ζωή όπως θα έπρεπε να είναι. Αλλά κανενός η ζωή δε θα έπρεπε να είναι ένα συνεχές πηγαινέλα σε κλινικές αποτοξίνωσης.
Και τελικά; Τελικά το λιγότερο που μπορεί να γίνει είναι να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα. Και ότι μπορούμε να το περιορίσουμε μιλώντας γι΄αυτό. Κάποιος ψυχικά ασθενής είναι πολύ λιγότερο πιθανό να μιλήσει σε κάποιον γιατί δεν έχει πρακτικές αποδείξεις ότι υποφέρει. Δεν κάνει εμετό, δε βήχει. Αλλά αν υπάρχει συνεχής συζήτηση, τα “αόρατα” σημάδια ξαφνικά γίνονται έκδηλα. Οι αϋπνίες και οι κρίσεις πανικού αποκτούν υπόσταση. Και όταν βλέπεις ότι υπάρχει πρόβλημα, μπορείς να ξεκινήσεις να το αντιμετωπίζεις.
Φυσικά κάποιοι επιμένουν να το αγνοούν και να βλέπουν τη βιομηχανία της μόδας ως έναν χρωματιστό, λαμπερό, χαρούμενο κόσμο. Γι’ αυτούς υπάρχει κάτι που έχει πει η Τζαστίν Πικάρντι, μια βιογράφος της Coco Chanel. “Οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι ο κόσμος της μόδας αφορά τα επιφανειακά πράγματα. Αλλά υπάρχει μια πολύ σκοτεινή πλευρά στη ζωή ενός σχεδιαστή. Ο λόγος που τα του ρούχα είναι τόσο ισχυρά και εντυπωσιακά είναι γιατί καλύπτουν άλλα πράγματα…”
Από τη Μαρία Δάτσικα