Σαν σήμερα πριν από 57 χρόνια έφυγε από τη ζωή ο Δημήτρης Μητρόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες για τη σύγχρονη ιστορία της μουσικής. Διευθυντής ορχήστρας και αρχιμουσικός, συνθέτης και πιανίστας πέρασε τα σύνορα της χώρας και διακρίθηκε όσο κανένας άλλος για το ταλέντο του. Ασκητής στη ζωή, βαθιά θρησκευόμενος και επιδεικτικά μοναχικός υπηρέτησε τη μουσική έως το τέλος του αφήνοντας την τελευταία του πνοή κυριολεκτικά πάνω στο πόντιουμ.
Ταλέντο από την αρχή
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Φεβρουαρίου 1896. Ο πατέρας του Ιωάννης διατηρούσε κατάστημα με δερμάτινα είδη στην Αγίου Μάρκου πολύ κοντά στα σημερινά γραφεία του Οzon. Σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών και αποφοίτησε με άριστα το 1919. Το 1920 με υποτροφία του Ωδείου Αθηνών μετέβη στις Βρυξέλλες, όπου έλαβε ιδιωτικά μαθήματα σύνθεσης και οργάνου.
Από το 1922 έως το 1924 εργάστηκε ως μουσικός εκγυμναστής στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου. Εκεί γνώρισε τον ιταλό συνθέτη και πιανίστα Φερούτσιο Μπουζόνι, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μουσική του εξέλιξη. Το 1924 επιστρέφει στην Αθήνα και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών (1924 – 1925 και 1927 – 1937) και της Ορχήστρας του Συλλόγου Συναυλιών (1925 – 1927). Παράλληλα, ακολουθεί διεθνή καριέρα, διευθύνοντας σπουδαία ευρωπαϊκά μουσικά σύνολα. Πρώτη του διεθνής εμφάνιση στις 27 Φεβρουαρίου 1930, όταν διευθύνει τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, συμμετέχοντας ταυτόχρονα ως σολίστ στο Τρίτο Κοντσέρτο για Πιάνο του Προκόφιεφ.
Η διεθνής καταξίωση και η ζωή στις ΗΠΑ
Το 1936 πήγε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ για να διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστόνης, ύστερα από πρόσκληση του μόνιμου διευθυντή της Σερζ Κουσεβίτσκι. Το 1938 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρας της Μινεάπολης, στην οποία παρέμεινε επικεφαλής έως το 1949, καθιστώντας τη μία από τις κορυφαίες ορχήστρες των ΗΠΑ. Το 1949 μετακόμισε στη Συμφωνική της Νέας Υόρκης, στην οποία παρέμεινε έως το 1957 ως συνδιευθυντής αρχικά και στη συνέχεια ως αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής.
Η φωτογραφία που σκανδάλισε την συντηρητική Αμερική
Η περίφημη ημίγυμνη φωτογραφία του Δημήτρη Μητρόπουλου εν ώρα μελέτης,που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Life» (τεύχος 18 Φεβρουαρίου 1946) και εξόργισε τη συντηρητική κοινωνία της Βοστώνης.
Αυτή η ημίγυμνη φωτογραφία μαζί με τη δήλωση ότι «η δουλειά του καλλιτέχνη είναι σαν αυτή της πόρνης· συνίσταται στο να κάνει άλλους ανθρώπους ευτυχισμένους αδιαφορώντας για το πώς αισθάνεται ο ίδιος» εξόργισαν τον υπερσυντηρητικό Κουσεβίτσκι, ο οποίος απέρριψε οριστικά τον έλληνα αρχιμουσικό ως πιθανό διάδοχό του, γράφει Δρ. Ιlias Chrissochoidis, εταίρος ερευνητής στο John W. Κluge Center στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και ερευνητής του Αmerican Council of Learned Societies. Οι ψίθυροι για την καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία του Μητρόπουλου και η κρυφή ερωτική σχέση του με τον αγαπημένο του “Λένι”, κατά κόσμον Λέοναρντ Μπερνστάιν έβλαψαν σε μεγάλο βαθμό την φήμη του.
Karajan, Mitropoulos, Bernstein στο Σάλτσμπουργκ το 1959
Ευρώπη, ΗΠΑ και η μεγαλειώδης εμφάνιση στο Ηρώδειο
Από το 1950 ξανάρχισε τις ευρωπαϊκές του εμφανίσεις, έπειτα από απουσία 12 ετών στις ΗΠΑ. Από τότε μοίραζε τον χρόνο του μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Το καλοκαίρι του 1955 πραγματοποίησε μια μεγάλη πανευρωπαϊκή περιοδεία με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Ανάμεσα στις πόλεις που επισκέφθηκε ήταν και η Αθήνα, έπειτα από απουσία 17 ετών. Η συναυλία της ορχήστρας στο Ηρώδειο άφησε εποχή. Η δύσκολη ευρωπαϊκή κριτική χαιρέτισε στο πρόσωπό του Μητρόπουλου ένα μεγάλο μαέστρο και χαρακτήρισε τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης ως το κορυφαίο αμερικανικό συμφωνικό συγκρότημα, που συνδυάζει την τεχνική τελειότητα μιας αφρικανικής ορχήστρας με τη μουσικότητα της γνήσιας ευρωπαϊκής παράδοσης.
https://www.youtube.com/watch?v=knv4jABKt5o
Ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή τον Λευτέρη Βογιατζή για τη ζωή του Δημήτρη Μητρόπουλου
“Εργάζομαι με την υπέρτατη δυνατή ανιδιοτέλεια |
Ο Δημήτρης Μητρόπουλος, εκτός από σπουδαίος μαέστρος, υπήρξε και πολύ αξιόλογος συνθέτης. Έγραψε περίπου 40 έργα για ορχήστρα, πιάνο και φωνή, καθώς και μία όπερα («Αδελφή Βεατρίκη»).
Η τελευταία πνοή στο πόντιουμ
Στις 2 Νοεμβρίου 1960 ο μεγάλος έλληνας μαέστρος πέθανε από καρδιακή προσβολή πάνω στο πόντιουμ της Σκάλας του Μιλάνου, κατά τη δοκιμή της «Τρίτης Συμφωνίας» του Μάλερ. Είχαν προηγηθεί δύο καρδιακά επεισόδια, το 1953 και το 1959. Όσο ζούσε, αλλά και στη διαθήκη του, είχε εκφράσει την επιθυμία η σορός του να καεί και η τέφρα του να διακομισθεί στην Ελλάδα. Η καύση έγινε στο Λουγκάνο και η τέφρα του μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Ύστερα από μια επίσημη, αλλά και συγκινητική τελετή στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, η τέφρα του Δημήτρη Μητρόπουλου έμεινε για κάποιο διάστημα στο Ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Α’ Νεκροταφείο, σε τάφο που παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων και κατασκεύασε ο γλύπτης Γιάννης Παππάς.
Διαβάστε περισσότερα για τη ζωή και το έργο του Δημήτρη Μητρόπουλου εδώ
Με πληροφορίες από το Σαν Σήμερα και το Βήμα.