«Υπάρχουν 360 μοίρες, γιατί να κολλάμε στη μία;» είχε πει η πρωτοπόρα αρχιτεκτόνισσα σε μία συνέντευξή της στο Guardian το 2003. Σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα, η ίδια εφημερίδα της απένειμε τον τίτλο της «βασίλισσας της καμπύλης», ενώ το 2016 ο θάνατός της προκάλεσε παγκόσμια θλίψη. Για κάποιους ήταν η καλύτερη γυναίκα στον χώρο της αρχιτεκτονικής, για άλλους ήταν μία ντίβα που είχε χάσει την επαφή με τις ιδέες της.
Ακόμη και σήμερα όμως, το στίγμα των κτιρίων της παραμένει διακριτό από κάθε άλλο στυλ. Έχοντας ως έναυσμα το ρεύμα του ντεκονστρουκτιβισμού (deconstructivism) ή αποδομητισμού, η Hadid μεταχειριζόταν γνωστές φόρμες με έναν εντελώς απρόσμενο τρόπο, επιδιώκοντας να δώσει σάρκα και οστά σε καινούργιες οπτικές ταυτότητες. Γυρνώντας το βλέμμα πίσω στα αρχιτεκτονήματά της, διαλέξαμε 10 από αυτά που θα μας εντυπωσιάζουν για πολλά ακόμη χρόνια:
- Guangzhou Opera House
Πρόκειται για ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της προσοχής που έδινε η αρχιτεκτόνισσα στη δομή των κτιρίων. Χτισμένο στο κέντρο του πολιτισμικού κέντρου της πόλης, το Guangzhou Opera House εκτείνεται σε δύο διακριτούς όγκους. Κύριο στοιχείο του κτιρίου αποτελούν τα γυάλινα διάφανα μέρη, που αποκαλύπτουν μέρος του σκελετού που στηρίζει ολόκληρο το αρχιτεκτόνημα.
- Vitra Fire Station
Ο συγκεκριμένος πυροσβεστικός σταθμός ήταν ένα από τα πρώτα έργα που ανέλαβε ποτέ η Hadid. Ακόμη και από τα πιο «άγουρα» σχέδιά της, αλλά και την υλοποίησή τους, μπορεί κανείς να συνειδητοποιήσει τον ανορθόδοξο τρόπο που αντιλαμβανόταν τους όγκους και τις γραμμές. Το κτίριο χρησιμοποιείται πλέον ως εκθεσιακός χώρος.
- Heydar Aliyev Center
Αυτό είναι, για πολλούς, το πιο αναγνωρίσιμο κτίριο που δημιούργησε ποτέ η Hadid. Ένα σημαντικό στοιχείο για το εν λόγω δημιούργημα είναι πως οι ιθύνοντες στο Αζερμπαϊτζάν, όπου και βρίσκεται, είχαν πολύ συγκεκριμένες απαιτήσεις από το έργο. Ήθελαν ένα κτίριο που θα ξεχώριζε το έθνος από το σοβιετικό του παρελθόν και θα συμβόλιζε μία υπόσχεση για ένα φωτεινό μέλλον. Αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα, μάλλον η επιθυμία τους πραγματοποιήθηκε!
- Phæno Science Center
Το έργο ανατέθηκε στην αρχιτεκτόνισσα μέσω ενός διεθνούς σχεδιαστικού διαγωνισμού το 2000. Το κέντρο Φυσικής, με το φουτουριστικό του design και τα ιδιαίτερα καμπυλωτά του παράθυρα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της γερμανικής πόλης Wolfsburg.
- One Thousand Museum
Το One Thousand Museum έμελλε να είναι και το τελευταίο δημιούργημα της Hadid, καθώς η ίδια έφυγε από τη ζωή ενόσω το κτίριο βρισκόταν στο στάδιο της κατασκευής και το project ολοκληρώθηκε τρία χρόνια μετά τον θάνατό της. Πρόκειται για έναν μοναδικά σχεδιασμένο ουρανοξύστη, ο οποίος ξεχωρίζει από όλους τους άλλους στον ορίζοντα του Miami – άλλωστε, είναι ένας από τους πιο ψηλούς της πόλης.
- Sheikh Zayed Bridge
Κι όμως, το στυλ της «βασίλισσας της καμπύλης» μπόρεσε να μεταφραστεί επιτυχώς ακόμη και σε μία γέφυρα. Αν και τεχνικά δεν πρόκειται για κτίριο, αυτό το αρχιτεκτόνημα αξίζει μία ειδική μνεία. Η γέφυρα, με τα ιδιαίτερα τόξα που θυμίζουν κύματα, εκτείνεται σε μήκος 842 μέτρων και εξυπηρετεί τέσσερις λωρίδες σε κάθε κατεύθυνση.
- Havenhuis Antwerpen
Αν και με μία πρώτη ματιά, ο φουτουριστικός σχεδιασμός αυτού του κτιρίου μοιάζει εντελώς αφαιρετικός, η Hadid είχε μελετήσει ενδελεχώς τόσο το περιβάλλον όσο και την ιστορία της πόλης του Βελγίου. Έτσι, το σχήμα του αρχιτεκτονήματος, που προσομοιάζει στην πλώρη ενός πλοίου, αποτελεί αναφορά στο λιμάνι της πόλης, καθώς το κτίριο φιλοξενεί της υπηρεσίες του Λιμενικού.
- Galaxy Soho
Το συγκρότημα τεσσάρων κτιρίων, που βρίσκεται στην καρδιά του Πεκίνου, αποτελεί το δεύτερο κτίριο με την υπογραφή Hadid στην κινεζική πρωτεύουσα. Οι διαφορετικοί χώροι συνδέονται μεταξύ τους με γέφυρες, δημιουργώντας κάποια πρωτότυπα υπαίθρια μέρη, τα οποία εμπνεύστηκε η αρχιτεκτόνισσα από τις παραδοσιακές κινέζικες αυλές. Αναμφισβήτητα, το αποτέλεσμα αποδεικνύεται εντυπωσιακό!
- 520 West 28th Street
Γεμάτο από τις χαρακτηριστικές καμπύλες που έγιναν σήμα κατατεθέν της Hadid, το 520 West 28th Street στέκει στο νεοϋορκέζικο δρόμο ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα οικοδομήματα. Με τις γνωστές καινοτόμες γεωμετρίες που αγαπούσε η ίδια να κυριαρχούν στον σχεδιασμό του, το κτίριο φιλοξενεί τέσσερις γκαλερί, πολυτελή διαμερίσματα και ένα διπλό ρετιρέ που κοστολογείται στα 50 εκατομμύρια δολάρια.
- Beijing Daxing International Airport
Γνωστό και με το προσωνύμιο «ο αστερίας» λόγω του ακτινωτού σχεδιασμού του, το Beijing Daxing International Airport δεσπόζει στην πόλη του Πεκίνου ως το μεγαλύτερο single-building αεροδρόμιο σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ένα από τα τελευταία έργα με τα οποία καταπιάστηκε η Hadid, ενώ αποτελεί αναμφισβήτητα μία από τις πιο εντυπωσιακές προσθήκες στο βιογραφικό της. Οι επιβάτες που θα εξυπηρετούνται από το αεροδρόμιο ετησίως υπολογίζεται πως θα φτάσουν τα 72 εκατομμύρια μέχρι το 2025.
Εσύ ποιο άλλο κτίριο της εμβληματικής δημιουργού θα προσέθετες στη λίστα;
Από τη Μαργαρίτα Κούτρα
Illustration: fk