Mας υποδέχτηκε στο Angelos, το χώρο οπου σκαρώνει, δημιουργεί και υλοπιεί τα όνειρα – έργα του. Ο Jan Fabre πέρα από μεγάλος καλλιτέχνης είναι ένας παθιασμένος και ιδιαίτερα ενδιαφέρον άνθρωπος.
Σου αρέσει να δίνεις συνεντεύξεις; Εξαρτάται από το ποιος παίρνει την συνέντευξη και από τις ερωτήσεις. Μου αρέσουν οι συνεντεύξεις με ανθρώπους που γνωρίζουν τη δουλειά μου, οπότε προκύπτουν ενδιαφέροντες διάλογοι.
Είσαι μία από τις πιο πολυδιάστατες φιγούρες στο χώρο της τέχνης, όντας εικαστικός, θεατρικός σκηνοθέτης, χορογράφος και συγγραφέας. Σε δυσκολεύει αυτό ποτέ ως προς το να προσδιορίσεις τον εαυτό σου σαν καλλιτέχνη; Για κάθε ιδέα που έχω, επιλέγω και το κατάλληλο μέσο έκφρασης. Δεν είμαι multimedia καλλιτέχνης, είμαι περισσότερο ένα είδος “consilience” καλλιτέχνη, αυτός ο όρος του 18ου αιώνα σημαίνει την απόδοση πολλών ερμηνειών. Αυτό ακριβώς κάνω με τα έργα μου τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Έχεις ακόμα την ίδια επιθυμία να βάζεις έντομα ή υγρά στο μικροσκόπιο; Η δουλειά μου ήταν ανέκαθεν ένα είδος συστηματικής, εργαστηριακής έρευνας. Ζωγραφίζω χρησιμοποιώντας τα δάκρυα, το αίμα και το σπέρμα μου και μέσω αυτών ανακάλυψα πολλά για το ανθρώπινο σώμα, όπως για παράδειγμα την τυπολογία των δακρύων.
Ποιος ο σκοπός αυτής της έρευνας; Να δημιουργήσω νέα πεδία σκέψης και να αποκτήσω καλύτερη άποψη για το σώμα, γιατί το σώμα είναι μία παγίδα, ένα πεδίο μάχης ή αγάπης, αλλά και μία άγνωστη γη.
Πέρυσι πραγματοποίησες μία πρωτότυπη ατομική έκθεση, όταν το Λούβρο σου παραχώρησε τους χώρους στην πτέρυγα της Φλαμανδικής και Ολλανδικής Σχολής και τα έργα σου ήρθαν σε διάλογο με εκείνα μεγάλων καλλιτεχνών του παρελθόντος. Ένιωσες καθόλου φόβο ή δισταγμό; Μου πήρε τρία χρόνια προετοιμασίας, επισκέφθηκα τους χώρους πολλές φορές και έφτιαξα πολλές μακέτες. Πρέπει να παραδεχτώ ωστόσο, ότι την στιγμή της τοποθέτησης των έργων μου επέλεξα να παραλείψω περίπου τριάντα. Αυτά τα αριστουργήματα των Rembrandt, Brueghel, Rubens στον τοίχο, σου δείχνουν πότε κάτι δεν είναι αρκετά καλό, πρέπει να είσαι πολύ σεμνός και συνεπής σε αυτό που θα κάνεις εκεί.
Σε κάποιες περιπτώσεις έχεις κατηγορηθεί ότι προσπαθείς να σοκάρεις το κοινό με τη χρήση σωματικών υγρών, βαλσαμωμένων ζώων, εντόμων, οστών κλπ. Εσύ σοκάρεσαι ποτέ; Ναι, συχνά. Με σοκάρει ο τρόπος που λειτουργεί η κοινωνία μας και οι ειδήσεις στην τηλεόραση. Αναφορικά με τη δουλειά μου, δεν προκαλώ τους ανθρώπους επίτηδες. Αντιθέτως, με σοκάρουν οι δικές τους επιθετικές αντιδράσεις, για παράδειγμα όταν σβήνουν τα φώτα σε μία θεατρική παράσταση και ο κόσμος ενώνεται σε μία μάζα που φωνάζει σε εμένα και τους ηθοποιούς ή πετάνε μπουκάλια στη σκηνή.
Στο τελευταίο σου έργο “Orgy of Tolerance”, παρουσιάζεις τις απόψεις σου για την κοινωνία. Σκοπεύεις να το αναπτύξεις και σε άλλα επίπεδα; Η δουλειά με την ομάδα μου είναι μία συνεχής διαδικασία. Η πρεμιέρα του έργου έγινε πριν από δύο μήνες στη Χιλή, για να συνεχίσει στη Νέα Υόρκη, τη Γερμανία, το Βέλγιο και υπάρχουν ήδη αλλαγές στην παράσταση, οπότε το πιο πιθανό είναι μέχρι φτάσει στην Αθήνα, να είναι πολύ διαφορετικό. Για εμένα η δουλειά στο θέατρο είναι μία πορεία συνεχούς εξέλιξης και πρόκλησης, όπου τίθενται νέα ερωτήματα.
Να περιμένουμε να δούμε και κάτι άλλο κατά την παρουσία σου στην Αθήνα; Εκτός από τις παραστάσεις του “Orgy of tolerance” στο θέατρο Παλλάς, ετοιμάζω δύο διαφορετικές εκθέσεις με δύο Έλληνες επιμελητές, μία μεγάλη ατομική για την Ελλάδα και μία μικρή για την Αθήνα.
Από πόσα άτομα αποτελείται η ομάδα σου, συμπεριλαμβανομένου του Troubleyn; Το Troubleyn (που σημαίνει “παρα μένοντας πιστός” στα παλιά Φλαμανδικά) είναι ένα εργαστήριο για το σώμα και την φωνή αλλά και για τους υποστηρικτές της θεατρικής μου δουλειάς, με μόνιμο προσωπικό δέκα ατόμων. Επίσης υπάρχει και το Angelos, ο χώρος για τα εικαστικά όπου βρίσκονται τα στούντιο μου, με πέντε εργαζόμενους. Έχω μόνο ένα βοηθό, γιατί κάνω πολύ από τη δουλειά μόνος μου.
Φαίνεται ότι ανήκεις στην κατηγορία καλλιτεχνών που απολαμβάνουν τη δημιουργική διαδικασία αντί να υποφέρουν κατά τη διάρκειά της; Είμαι ένας σύγχρονος μυστικιστής, ένας πολύ χαρούμενος καλλιτέχνης και μου αρέσουν αυτά που κάνω. Ξέρεις, οι μυστικιστές εκδιώχθηκαν από την Καθολική εκκλησία λόγω της απόλαυσής τους για τη ζωή και κατά κάποιον τρόπο είμαι σαν αυτούς. Πρέπει να δημιουργώ συνεχώς, να απασχολώ το μυαλό μου με ζωγραφιές, γραπτά, σκηνοθεσία, αυτά είναι η κύρια πηγή ενέργειας και χαράς στη ζωή μου.
Γεννήθηκες στην Αμβέρσα και ακόμα ζεις και εργάζεσαι εκεί. Πώς και δεν μετακόμισες ποτέ κάπου αλλού; Το έχω κάνει, έζησα στη Νέα Υόρκη για ενάμιση χρόνο όταν δίδασκα σε μία σχολή καλών τεχνών, αλλά έφυγα. Είχα βαρεθεί τη Νέα Υόρκη, ήταν πολύ άδεια και ψεύτικη, με έκανε να στραφώ στην πολιτιστική μου κληρονομιά και να την αγαπήσω ξανά όταν κατάλαβα πόσο πλούσια είναι.
Παρόλα αυτά, η Αμβέρσα είναι παγκοσμίως γνωστή για τη μόδα και το design, δύο πράγματα που δεν φαίνεται να σε ενδιαφέρουν; Για εμένα η μόδα έχει πολλά κοινά με τα δελτία ειδήσεων στην τηλεόραση, της λείπει η συνέπεια. Σέβομαι κάποιους ανθρώπους της γενιάς μου που έκαναν ενδιαφέροντα πράγματα σε αυτούς τους τομείς, αλλά δεν με ελκύουν.
Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων που δημιουργείς και παρουσιάζει τη δουλειά σου, σκέφτηκες ποτέ να κάνεις μία αποτίμηση της πορείας σου; Κάθε μέρα! Το να είσαι καλλιτέχνης είναι επιλογή για μια ζωή, η επιλογή να ανακρίνεις και να τρομοκρατείς το μυαλό σου και συχνά αναρωτιέμαι τι πρέπει να κάνω για να παραμείνω αληθινός στις πράξεις και το έργο μου. Είναι μία συνεχής διαδικασία, μερικές φορές πρέπει να διασχίσεις ωκεανούς για να κερδίσεις την ηρεμία με τον εαυτό σου. Κάθε τόσο φαντάζομαι τον εαυτό μου 86 χρονών, να κάθομαι στο γρασίδι και να κάνω μικρά σχέδια και γραπτά._