Στον παράλληλο κόσμο της τέχνης σε καιρό πανδημίας, τα (ως επί το πλείστον) κλειστά μουσεία του κόσμου διαγωνίζονται για το ποιο έχει τον ωραιότερο κώλο – γλυπτό ή ζωγραφιστό, δεν έχει σημασία.
Απαντώντας στο κάλεσμα των επιμελητών του μουσείου του Γιόρκσαϊρ, δείχνουν όλοι τον πισινό τους στην πανδημία, και ο κριτικός του Guardian ανέλαβε το δύσκολο έργο να φτιάξει την πρώτη δεκάδα:
10. Ραφαήλ, Οι τρεις Χάριτες, 1504-5
Λέγεται ότι ο Ραφαήλ πέθανε πριν 500 χρόνια μετά από μια βραδιά που η ερωμένη του τον άφησε εξαντλημένο. Eίχε πει ότι για να ζωγραφίσει την τέλεια ομορφιά πρέπει να δει πολλές διαφορετικές γυναίκες. Ο γεωμετρικός τρόπος που αυτή η σύνθεση αναπτύσσεται γύρω από έναν πωπό αποκαλύπτει τον εθισμό του στο γυναικείο σώμα, από κάθε γωνία. (Château de Chantilly, Γαλλία)
9. Damiano Mazza: Ο βιασμός του Γανυμήδη, περ. 1575
Ένας πλούσιος δικηγόρος παρήγγειλε αυτό το έργο σε μια αναγεννησιακή Ιταλία όπου η ομοφυλοφυλία ήταν πολύ αυστηρά καθορισμένη και ο αρχαίος μύθος του Γανυμήδη, του μικρού βοσκού που τον πήρε ο μεταμφιεσμένος σε γεράκι Δίας (αυτή η εμμονή με τις μεταμορφώσεις…), ήταν αυτός που τη συμβόλιζε. Ο καλλιτέχνης επικεντρώνεται στον πισινό, για να γίνει ξεκάθαρο ότι το θέμα του αφορά σεξ κι βία. (Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου)
8. Diego Velázquez: H Αφροδίτη μπροστά στον καθρέφτη, 1647-51
Ο ιδιοφυής Velázquez ζωγράφισε ένα γυμνό με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα καθιερωμένα. Η Αφροδίτη μάς δείχνει την πλάτη και τις καμπύλες των οπισθίων της, που είναι ζωγραφισμένα σε τόνους του μεταξιού. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό που ξεχωρίζει. Στον καθρέφτη βλέπουμε το θλιμμένο προσωπό της. Ίσως αντιλαμβάνεται ότι θα είναι για πάντα ένα μοντέλο ενός ζωγράφου στον τοίχο ενός μουσείου και δεν της αρέσει καθόλου… (Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου)
7. Ιερώνυμος Μπος: Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου, περ. 1501
Ένας άντρας είναι σκυμμένος με τα οπίσθιά του ψηλά στο αριστερό τμήμα αυτού του εντυπωσιακού τριπτύχου με τους δαίμονες και τα γνωστά όργια που κατατρύχουν τον ερημίτη Αντώνιο. Αλλά ο εξευτελισμός του δεν τελειώνει εκεί. Μια γυναίκα έχει χτίσει το σπίτι της από κάτω του και για να μπει κανείς πρέπει να περάσει ανάμεσα από τα πόδια του και κάτω από τα οπίσθιά του. Το πρόσωπό του είναι η προσωποποίηση της δυστυχίας. (Museu Nacional de Arte Antiga, Λισαβώνα)
6. Αγνώστου: Ο Ηνίοχος της Μοτύης, 5ος αιώνας π.Χ.
Η γλυπτική της κλασικής αρχαιότητας , σε γενικές γραμμές, χαρακτηρίζεται ως «γυμνή», με την ψυχρή επισημότητα του καλλιτεχνικού «Γυμνού». Η οπίσθια όψη αυτού του Ηνίοχου έρχεται να διαψεύσει αυτόν τον τόνο. Το καθηλωτικό αυτό άγαλμα που βρέθηκε στη Σικελία είναι ντυμένο με ένα τόσο λεπτό και εφαρμοστό ύφασμα, που τονίζει όλες τις καμπύλες του νεανικού σώματος. Σίγουρα χρειάστηκε μια ιδιοφυΐα για να σμιλευτεί αυτή η αιθέρια λεπτότητα σε πέτρα. (Museo Giuseppe Whitacker, Μότσια, Σικελία)
5. Ντονατέλο: Δαβίδ, περ. 1440
Όταν ο μέγας Ντονατέλο δημιούργησε το πρώτο γυμνό άγαλμα χωρίς στήριγμα μετά την Αρχαιότητα, φαίνεται ότι προσπάθησε να το κάνει αρκετά προκλητικό, αγνοώντας την Εκκλησία και τους κανόνες της για το ανθρώπινο σώμα. Έτσι, ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί κάποια αξεσουάρ, δηλαδή μπότες και ένα καπέλο, για να αναδείξει τη φιγούρα του Δαβίδ. Κάτι σαν μπρούντζινα εσώρουχα. Καθώς ο θεατής περπατά γύρω από το άγαλμα, εντυπωσιάζεται από τα πλούσια, ομαλά, γεωμετρικά οπίσθιά του. (Μουσείο Bargello, Φλωρεντία)
4. Μιχαήλ Άγγελος: Δαβίδ, 1504
Δεν υπήρχε ποτέ καμία αμφιβολία ότι το ενδιαφέρον του Μιχαήλ Άγγελου για το αντρικό γυμνό ήταν ερωτικό. Το παραδέχεται και ο ίδιος, αλλά επέμενε ότι ο θαυμασμός του για το αντρικό σώμα ήταν πνευματικός – ακόμα και μέσα σε ένα ερωτικό του ποίημα για έναν άντρα. Η ομοφυλοφιλία, βέβαια, ήταν έγκλημα τότε. Ωστόσο, το άγαλμα που ξεκίνησε ο καλλιτέχνης να φτιάχνει μόλις στα 26 του θεωρείται αριστούργημα απ’ όλες τις απόψεις και έχει αναλυθεί για όλους τους συμβολισμούς, τις πρωτιές και τις πρωτοποριακές για την εποχή επιλογές – όχι μόνο για τη σμιλεμένη τελειότητα των οπισθίων του. (Accademia, Φλωρεντία)
3. Τισιανός: Αφροδίτη και Άδωνις, 1554
Ο βασιλιάς Φίλιππος ο Β΄της Ισπανίας είχε μόλις παντρευτεί τη Μαρία Τυδώρ, όταν παρέλαβε αυτά τα ζωγραφιστά οπίσθια. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι, καθώς η Αφροδίτη ικετεύει τον εραστή της να μείνει, ο πωπός της είναι σαν ένα βαρύ μαξιλάρι που την κρατάει κολλημένη στη θέση της. Όσο και αν τον αγκαλιάζει και αυτός αποτραβιέται, αυτή μένει κολλημένη εκεί. Ο Τισιανός εκφράζει την αποφασιστικότητά της να τον κρατήσει τόσο κάτω από τη σκιά του προσώπου της, όσο και στο πλάι του αμετακίνητου κορμιού της. (Μουσείο Prado, Μαδριτη)
2. François Boucher: Louise O’Murphy, περ. 1752
Ένας Ροκοκό πισινός. Στη Γαλλία του 18ου αιώνα, οι νέες ιδέες της Λογικής και του Διαφωτισμού διακηρύσσονταν από τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού και αναλύονταν στα λογοτεχνικά σαλόνια της βασιλικής ερωμένης Μαντάμ ντε Πομπαντούρ. Το καλλιτεχνικό κίνημα της εποχής ήταν αισθησιακά παιχνιδιάρικο. Μπορεί λοιπόν αυτό το έργο μπουντουάρ να μη φαίνεται τόσο φιλοσοφικό, αποτελεί όμως ένα εύγλωττο μανιφέστο ελευθεριότητας. (Alte Pinakothek, Μόναχο)
1. Leonardo da Vinci: Αντρικό γυμνό, περ. 1504-6
Ο Leonardo αγαπούσε τους νεαρούς άντρες με μακριά μαλλιά, σύμφωνα με τη «Ζωή του Λεονάρντο», του Vasari (1550). Αλλά εδώ έχουμε ένα διαφορετικό μοντέλο ομορφιάς: δυνατά, γεροδεμένα, είναι τα καλύτερα οπίσθια που έχει ζωγραφίσει ποτέ κανείς. Οι σκιάσεις τους είναι τόσο αριστοτεχνικές, που όταν στέκεται κανείς μπροστά τους, είναι σαν να τα βλέπει τριασδιάστατα μέσα στον χώρο. Όσο και αν ο Leonardo είναι διάσημος για τον Βιτρούβιο Άντρα του, με τις ιδανικές ανθρώπινες αναλογίες, αυτό το σχέδιο του άντρα χωρίς πρόσωπο καταφέρνει να φαίνεται πιο μεγαλοπρεπές, με το κέντρο βάρους του μετατοπισμένο στο πίσω μέρος του. (Βασιλική Συλλογή, Λονδίνο)
Με πληροφορίες από τον Guardian