Ο Savvas Laz είδε στα σκουπίδια της Αθήνας μια ευκαιρία να δημιουργήσει μοναδικά αντικείμενα design, συνθέτοντας τη σειρά «Trashformers» – την οποία, μάλιστα, μόλις παρουσίασε στο πρώτο edition του νέου project Ampersand, της πολυπράγμονα γκαλερίστριας των Rodeo, Σύλβιας Κούβαλη. Ζητήσαμε να μάθουμε τι τον ενέπνευσε να καταπιαστεί με αυτό το υλικό αλλά και γιατί, μετά από τις πετυχημένες συνεργασίες του στο εξωτερικό, επέλεξε να γυρίσει στην Αθήνα.
Πώς ξεκίνησες τα πρώτα σου βήματα ως designer;
Η αρχή έγινε από τα πρώτα χρόνια στη σχολή πολιτικών μηχανικών όπου και σπούδασα (στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο Θράκης, στην Ξάνθη). Μάλλον έψαχνα μια διέξοδο καλλιτεχνική και διαπίστωσα πως το design είναι ένας χώρος όπου θα μπορούσα να συνδυάσω την κατασκευή με την καλλιτεχνία. Εκεί ξεκίνησα δειλά δειλά και την έρευνα πάνω στο design και στο τι είναι πραγματικά αυτό που θέλω να κάνω. Όταν αποφοίτησα, έφυγα για την Ντόχα, στο Κατάρ, όπου δούλεψα ως μηχανικός, ξεκινώντας μία περιπλάνηση προκειμένου να γεμίσω με εικόνες και εμπειρίες. Το πεδίο του μηχανικού, ωστόσο, απείχε πολύ από αυτό που ήθελα πραγματικά να κάνω.
Μην έχοντας κάποιο background στο design, αποφάσισα να εξερευνήσω μόνος μου αυτό το πεδίο, κάτι που μου έδωσε μεγάλη ελευθερία. Έπειτα από την Ντόχα έφυγα για την Ολλανδία, όπου βρέθηκα να δουλεύω ως intern δίπλα στο Joep Van Lieshout στο Atelier Van Lieshout. Αυτό υπήρξε μια πολύ καθοριστική στιγμή για μένα, καθώς ήρθα σε επαφή με την τέχνη της γλυπτικής και του χειροποίητου αντικειμένου και πραγματικά γοητεύτηκα. Πώς δηλαδή μπορείς να δημιουργήσεις κάτι αποκλειστικά με τα χέρια σου. Ήταν ξεκάθαρο από κει και ύστερα τι θέλω να κάνω και πού θέλω να πάω.
Στη νέα σου σειρά «Trashformers», η περιήγηση στην Αθήνα, μέσα από τη διαδικασία της αποκομιδής και της ανακύκλωσης, κατέχει κεντρικό ρόλο. Ποιες οι πηγές έμπνευσής σου και ποια η διαδικασία που ακολούθησες για να φτάσεις στο τελικό αποτέλεσμα;
Γενικά το τι σχεδιάζω επηρεάζεται σημαντικά από τον τόπο που βρίσκομαι. Το φελιζόλ είναι ένα υλικό που ήξερα να το δουλεύω πολύ καλά ήδη. Όταν μπήκα στο σπίτι που μένω στην Αθήνα και αγόρασα το ψυγείο μου, θυμάμαι πως κράτησα τα κομμάτια φελιζόλ από τη συσκευασία του για πάνω από ένα χρόνο. Ήξερα πως θα έρθει το κατάλληλο ερέθισμα να ξαναπιάσω αυτό το υλικό στα χέρια μου. Από εκείνη τη στιγμή άρχισα να το παρατηρώ πολύ έντονα και στον έξω κόσμο, συγκεκριμένα στους κάδους σκουπιδιών μέσα στην πόλη.
Παράλληλα, διαπίστωσα και ένα σημαντικό πρόβλημα που υπήρχε τριγύρω μου, αυτό των σκουπιδιών και γενικότερα της οικολογικής συνείδησης που υπάρχει στην χώρα μας. Ξεκίνησα λοιπόν να σκέφτομαι πώς μπορώ να δώσω σε αυτά τα πεταμένα κομμάτια μια δεύτερη ευκαιρία και να τα μετατρέψω από σκουπίδια σε χρηστικά αντικείμενα. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα του Trashformers (trash=σκουπίδι), δανειζόμενου στοιχεία από τα παιχνίδια Transformers με τα οποία παίζαμε μικροί. Όταν συνέλεξα πλέον έναν μεγάλο αριθμό τέτοιων κομματιών, άρχισα να δημιουργώ διάφορες συνθέσεις, σαν ένα περίπλοκο παιχνίδι Lego, θα μπορούσε κανείς να πει. Τέλος, πειραματίστηκα αρκετά για το πώς θα μπορέσω να κάνω κάτι τόσο εύθραυστο, αντικείμενο μεγάλης αντοχής, για να μπορεί να χρησιμοποιείται άφοβα. Η διαδικασία, εφόσον σχηματίσω το εκάστοτε αντικείμενο, είναι να το επικαλύψω με fiberglass, ρητίνη με βάση το νερό και χρώμα, για να τους δώσω μεγάλη αντοχή.
Τι είδαν όσοι βρέθηκαν στην παρουσίαση των «Trashformers», στο Ampersand της Σύλβιας Κούβαλη;
H Σύλβια Κούβαλη, ιδιοκτήτρια της Rodeo Gallery, δημιούργησε μια νέα πλατφόρμα για την πόλη της Αθήνας, με το όνομα Ampersand (&). Αυτό το εγχείρημα έχει ως σκοπό προωθήσει νέους καλλιτέχνες από διάφορους χώρους και πεδία δράσης και να τους συστήσει στο κοινό. Το πρώτο edition είχε να κάνει με το σύγχρονο design και η Σύλβια μου έκανε την τιμή να παρουσιάσουμε τη σειρά «Trashformers» σε μια όμορφη έκθεση στο διαμέρισμα της οδού Μαυρομματαίων. Η συλλογή αποτελείται από 11 μοναδικά κομμάτια design και περιλαμβάνει πολυθρόνες, καρέκλες, έναν καθρέφτη, μια τραπεζαρία, ένα coffee table, μεταξύ άλλων. Ήταν μια πολύ φρέσκια ιδέα και κάτι που η Αθήνα και νέοι καλλιτέχνες έχουν ιδιαίτερη ανάγκη. Η ανταπόκριση από το κοινό ήταν πολύ θερμή, γεγονός που μας χαροποιεί ιδιαίτερα.
Έχοντας πραγματοποιήσει το μεταπτυχιακό σου στην Ελβετία, αλλά και έχοντας εργαστεί στην Ολλανδία στο πλευρό του Joep Van Leishout, πώς πήρες την απόφαση να δημιουργήσεις το 2018 το ατελιέ σου στην Αθήνα;
Αφού αποφοίτησα από την Écal, πήρα την απόφαση να ανοίξω το δικό μου studio. Έψαχνα ένα μέρος όπου θα ήταν ευχάριστο να ζω αλλά συγχρόνως θα μπορούσα να κάνω παραγωγή των πρότζεκτ μου. Ήταν η περίοδος μετά την Documenta και η Αθήνα είχε ένα δυνατό vibe. Επιπλέον, στην πόλη μας δεν υπήρχε σχεδόν κανένα δείγμα σύγχρονου design μέχρι εκείνη τη στιγμή. Θεώρησα λοιπόν πως ήταν ένα κενό πεδίο, το οποίο θα μπορούσα να εξερευνήσω και να παρουσιάσω. Όλοι αυτοί οι παράγοντες με έσπρωξαν ώστε να πάρω την συνειδητή απόφαση να ζω και να παράγω στην Αθήνα πλέον.
Ποιες από τις έως τώρα συνεργασίες σου θα ξεχώριζες και γιατί;
Ένα από τα δυνατά χαρακτηριστικά της σχολής από την οποία προέρχομαι, την Écal, είναι οι συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες του χώρου. Είχα την ευκαιρία να συναντήσω εταιρείες κολοσσούς, να βρεθώ μέσα σε αυτές και να προκύψουν και ενδιαφέρουσες συνεργασίες. Κάποιες που ξεχωρίζω είναι με την Chopard, για τη μόνιμη συλλογή της οποίας σχεδίασα μια γυναικεία τσάντα, την ice-cube bag. Επιπλέον, θα επέλεγα και τη συνεργασία με την ιταλική εταιρεία γυαλιών ηλίου Retrosuperfuture: για την επέτειο των 10 χρόνων της, σχεδίασα ένα limited edition collection, το Ilaria Antiquity, με ένα θέμα εμπνευσμένο από την αρχαιότητα.
Πού βρίσκεται το studio σου στην Αθήνα;
Αυτήν την περίοδο βρίσκομαι σε ένα co-working space στον Νέο Κόσμο, όπου παράγω τα αντικείμενά μου. Βρίσκομαι μαζί με αλλά άτομα, το καθένα από τα οποία ασχολείται με ένα διαφορετικό μέσο και τεχνική και έχει αρκετό ενδιαφέρον.
Ποια η γενικότερη σχέση σου με την Αθήνα, την πόλη στην οποία έχεις επιλέξει πλέον να ζεις και να εργάζεσαι, αλλά και να «χρησιμοποιείς» ως μούσα σου;
Η Αθήνα έχει κάτι το συναρπαστικό. Υπάρχει ακόμα το άγριο στοιχείο, η αναρχία, τα γκράφιτι και όλα αυτά κάτω από το άγρυπνο βλέμμα ενός μοναδικού αρχαίου πολιτισμού. Τη θεωρώ αρκετά μοναδική ως πόλη γιατί υπάρχουν αρκετά στοιχεία που μπορείς να ανακαλύψεις και δε φαίνονται με την πρώτη ματιά.
Εάν σου δινόταν η ευκαιρία μέσα από την τέχνη σου να αλλάξεις κάτι στον κόσμο, τι θα ήταν αυτό;
Να βλέπει ο κόσμος τα πράγματα με περισσότερο χιούμορ. Θεωρώ ότι η δουλειά μου ενέχει αυτό το στοιχείο αρκετά έντονα. Και αν μπορείς μέσα από το χιούμορ να περάσεις και κάποια μηνύματα, τότε ακόμα καλύτερα.
Τι να αναμένουμε μελλοντικά από σένα;
Γενικά, όσο υπάρχει έμπνευση και μεράκι, θα προσπαθώ να δημιουργώ και να αναδεικνύω μια άλλη δυναμική στον χώρο του design και της Αθήνας, μέσα αλλά και έξω από αυτήν.