Στην Zaha Hadid, μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες των τελευταίων δεκαετιών στο χώρο της αρχιτεκτονικής, αφιερώνει το σημερινό της Doodle η Google, καθώς πριν δέκα τρία χρόνια ακριβώς έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το “Pritzker Prize for Architecture”
Το Βραβείο Πρίτσκερ είναι διεθνές αρχιτεκτονικό βραβείο, το οποίο απονέμεται ετησίως σε εν ζωή αρχιτέκτονες από το Ίδρυμα Χάιατ και θεωρείται το κορυφαίο στον κόσμο για την τέχνη αυτή. Καθιερώθηκε το 1979 από τον Τζέι Α. Πρίτσκερ και τη σύζυγό του Σίντι, ενώ χρηματοδοτείται από την οικογένεια Πρίτσκερ. Οι υποψήφιοι για το βραβείο συναγωνίζονται τους καλύτερους αρχιτέκτονες σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέρος των κριτηρίων για βράβευση με αυτό το βραβείο είναι η πρωτοποριακή ποιότητα στην αρχιτεκτονική σκέψη. Επίσης, οι χρήσιμες συνεισφορές στο χώρο της οικοδομής είναι ένας ακόμη τομέας. Ο νικητής λαμβάνει το ποσό των 100.000 δολαρίων ΗΠΑ, όμως η φήμη που αποκτά είναι σπουδαιότερη. Πολλές φορές το βραβείο αναφέρεται ως «Νόμπελ της Αρχιτεκτονικής».
Η Zaha Hadid γεννήθηκε στη Βαγδάτη στις 31 Οκτωβρίου, ενώ έλαβε πτυχίο μαθηματικών από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού πριν κινηθεί στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Αρχιτεκτονικής Ένωσης Λονδίνου. Μετά από την αποφοίτησή της, συνεργάστηκε με τους αρχιτέκτονες δασκάλους της, τον Έλληνα Ηλία Ζέγγελη και τον Ολλανδό μαθητή του Ρεμ Κούλχαας στο Γραφείο για τη Μητροπολιτική Αρχιτεκτονική (OMA – Office for Metropolitan Architecture). Εκεί έγινε συνέταιρος το 1977.
Η διάσημη αρχιτέκτονας και εκπρόσωπος της σχολής της αποδόμησης (deconstruction), ήταν η πρώτη γυναίκα η οποία βραβεύτηκε με το χρυσό μετάλλιο του Βασιλικού Αρχιτεκτονικού Ινστιτούτου της Βρετανίας. Μέσα από τις προσπάθειές της να ευαισθητοποιήσει το κοινό μεταξύ του πολιτιστικού διαλόγου,την προώθηση της υπεροχής στο σχεδιασμό και τη δημιουργικότητα, και την αφοσίωσή της στα ιδανικά της Οργάνωσης Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό, έλαβε το 2010 την επίσημη ονομασία ως καλλιτέχνης της UNESCO για την Ειρήνη κατά τη διάρκεια τελετής στα κεντρικά γραφεία του οργανισμού, στο Παρίσι.
H αποδόμηση
Μια από τις βασικές αρχές της Hadid είναι η αποδόμηση. Από τις αρχες του ’80 η αποδόμηση αποτέλεσε το νέο ρεύμα στην αρχιτεκτονική, το οποίο έρχεται να ακυρώσει τον έως τότε κραταιό μεταμοντερνισμό. Γεγονός που φαίνεται και από τη διατύπωση της γενικής αρχής του ρεύματος « η μορφή ακολουθεί τη φαντασία».
Το ρεύμα πήρε το όνομά του από την έκθεση « Deconstructivism in Architecture» που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Από τότε ο όρος καθιερώθηκε.
Η φιλοσοφική βάση της αποδόμησης είναι οι σκέψεις του Jacques Derrida. H αρχιτεκτονική της αποδόμησης συνοδοιπορεί με την τέχνη της εποχής, έχοντας ως κοινή αφετηρία την αφαίρεση. Τα κτήρια του ρεύματος γίνονται αμέσως αντιληπτά από τον θεατή. Τα περισσότερα μοιάζουν σαν κομμάτια που έχουν σκορπιστεί και αφέθηκαν στη θέση που προσγειώθηκαν. Μοιάζουν -ή είναι- με τεράστια αφαιρετικά γλυπτά, τα οποία μπορείς να περπατήσεις και να κατοικήσεις, χωρίς να εκπέμπουν τη στερεότυπη εικόνα ενός κτηρίου. Στις όψεις τους τα κτήρια αυτά μοιάζουν παραμορφωμένα και διαμορφωμένα από ένα ελεγχόμενο χάος.
Η Hadid θεωρείται μία από τους εκπρόσωπους της αποδόμησης. Οι χώροι που σχεδιάζει κατακερματίζονται δημιουργώντας ένα παιχνίδι προοπτικής, που τελικά εξελίσσεται σε μια επίθεση κατά της ορθόδοξης μορφής και του οπτικού ελέγχου. Στα κτήριά της δεν υπάρχει σαφής είσοδος ή έξοδος, ψηλό ή χαμηλό, αριστερά ή δεξιά. Αντίθετα, πρόκειται για ένα ανοιχτό σύνολο. Οι χαράξεις της γεννούν ένα αποτέλεσμα το οποίο δεν είναι ούτε λογικό, ούτε μεταφυσικό, αλλά κάτι που μοιάζει φυσικό και οργανικό. Γενικώς, η αρχιτεκτονική της μπορεί να θεωρηθεί ως ένα μείγμα αυτού που ονομάζουμε οργανική αρχιτεκτονική με στοιχεία μπαρόκ. Η Hadid μπορεί να κινείται άνετα μεταξύ μιας ενεργητικής ρευστότητας και μιας παθητικής στιβαρότητας, μεταξύ φυσικού και τεχνητού, και με τις αποκλίσεις της να κατασκευάζει εκπλήξεις για τον θεατή. Οι δημιουργίες της οργανώνονται σε «οράματα» όπου το χάος και η τάξη, η απουσία φόρμας και οι παραστάσεις τέμνονται παράγοντας ως τελικό αποτέλεσμα τον δυναμισμό.
Με στοιχεία από το wikipedia