Σίγουρα κι εσένα σε έχουν συμβουλεύσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή σου – κυριολεκτικά ή μεταφορικά – να μην κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του. Αυτό συνήθως λέγεται για να σε γλιτώσει από άβολες εκπλήξεις από τους ανθρώπους γύρω σου, τι πραγματικά ισχύει όμως για την πρώτη εικόνα που έχεις από ένα βιβλίο;
Στην σύγχρονη εποχή θεωρούμε δεδομένο πως το εξώφυλλο του βιβλίου μας θα κοσμείται από κάποιο γραφικό, καλαίσθητο ή όχι, το οποίο όμως πάντα έχει ως σκοπό να τραβήξει την προσοχή του δυνητικού πελάτη και αναγνώστη. Τα πράγματα, όπως καταλαβαίνεις, δεν ήταν πάντα έτσι.
Μικρή ιστορία του εξωφύλλου: Ή αλλιώς, πώς φτάσαμε μέχρι εδώ;
Η Ιστορία του βιβλίου έχει διανύσει σχεδόν 2 χιλιάδες χρόνια, μέχρι να φτάσουμε στα σημερινά ιδιαίτερα εξώφυλλα που λειτουργούν κάλλιστα και ως διακοσμητικά. Ας δούμε κάποια από τα σημαντικότερα γεγονότα:
~700 π.Χ.: Η χρονολογία του παλαιότερου βιβλίου του Δυτικού Κόσμου. Το ήξερες ότι ήταν φτιαγμένο από ξύλο και δέρμα κατσίκας;
1800s: Οι άνθρωποι συχνά έντυναν τα βιβλία τους με δέρμα ή ύφασμα σε χρυσό χρώμα και τα προσέφεραν ως δώρα.
1820s: Με την εφεύρεση της μηχανικής βιβλιοδεσίας, έγινε πιο εύκολη και οικονομική η δημιουργία και η εκτύπωση εξωφύλλων για τα βιβλία.
1875: Δημιουργήθηκαν τα πρώτα καλύμματα για σχολικά βιβλία, στο μακρινό Οχάιο. Τότε η πώλησή τους γινόταν ξεχωριστά από τα βιβλία, ενώ στο πίσω μέρος τους είχαν διαφημίσεις.
1920s: Οι εκδοτικοί οίκοι ξεκίνησαν να καταλαβαίνουν την καλλιτεχνική – και άρα αγοραστική – αξία των εξωφύλλων. Τα εξώφυλλα, σιγά σιγά, μετατράπηκαν σε μικρά έργα τέχνης ˙ σκέψου Art Deco, Bauhaus και Κονστρουκτιβισμό.
1935: Τα γνωστά εξώφυλλα των εκδόσεων Penguin έκαναν θραύση, φέρνοντας τη «σοβαρή» λογοτεχνία στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
Fun Facts: Εσύ το ήξερες;
- Το θρυλικό In Cold Blood (Εν ψυχρώ), του Truman Capote, είχε αρχικά έντονο κόκκινο στο εξώφυλλό του. Ο συγγραφέας ζήτησε από τον Neil Fujita, ο οποίος το είχε επιμεληθεί, να αλλάξει το χρώμα από κόκκινο σε βουργουνδί. Σύμφωνα με τον Capote, το έντονο κόκκινο δεν θα ταίριαζε στον φόνο!
Photo by Simon Malz - Το εξώφυλλο που αναγνωρίζουμε όλοι ως το σήμα-κατατεθέν του A Clockwork Orange (Το κουρδιστό πορτοκάλι), δεν ήταν το πρωτότυπο. Πρόκειται για δημιουργία του David Pelham το 1972, ενώ το original εξώφυλλο κυκλοφόρησε το1962.
- Πολλά από τα πρώτα εξώφυλλα των βιβλίων της Virginia Woolf ήταν δημιουργίες της αδερφής της, Vanessa Bell.
Τι συμβαίνει σήμερα με τα εξώφυλλα;
Οι εποχές που το εξώφυλλο ενός βιβλίου θεωρούνταν ασήμαντο, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Οι σύγχρονοι αναγνώστες προσέχουν και εκτιμούν το artwork, καμιά φορά ίσως και σε υπερβολικό βαθμό. Σκέψου, για παράδειγμα, πως στο Book By The Foot μπορείς να βρεις βιβλία με το μέτρο για να διακοσμήσεις τη βιβλιοθήκη σου εύκολα και γρήγορα.
Στο Booth & Williams, από την άλλη, μπορείς να διαλέξεις μία συλλογή παιδικών βιβλίων ανάλογα με το χρώμα – ροζ για τα κορίτσια, τιρκουάζ ή ό, τι άλλο ψάχνεις.
Αν αυτά τα concepts σου φαίνονται πολύ απλά, υπάρχει και η επιλογή των Juniper Books. Εκεί θα βρεις συλλογές βιβλίων στις οποίες οι ράχες έχουν σχεδιαστεί ώστε όταν είναι παρατεταγμένες να σχηματίζουν μία συγκεκριμένη εικόνα. Κι αν έχεις ήδη τα βιβλία, μην αγχώνεσαι ˙ η εταιρεία μπορεί να σου παράσχει και μόνο τα εξώφυλλα.
Από τη Μαργαρίτα Κούτρα