Diane Arbus. Μία από τις λίγες ριζοσπαστικές καλλιτέχνιδες, που επέλεξαν να προβάλλουν και να απενοχοποιήσουν όσους ζούσαν στο περιθώριο. Η ενασχόληση της με τη φωτογραφία ξεκίνησε όταν ο σύντροφος της Allan Arbus της έκανε δώρο την πρώτη της φωτογραφική μηχανή.
Η Arbus ανέπτυξε μια προσωπική σχέση με την τέχνη της φωτογραφίας και δεν εκτιμούσε την εμπορευματοποιημένη χρήση της στη μόδα και τη διαφήμιση, αν και εργάστηκε σε αυτούς τους χώρους για αρκετό καιρό.
Η Arbus στη συνέχεια φωτογράφισε διεμφυλικούς, γυμνιστές, performers τσίρκου, γίγαντες και νάνους στη Νέα Υόρκη. Η δουλεία της τη δεκαετία του ’60 ήταν αμφιλεγόμενη, καθώς μέσα από αυτή εξέταζε ζητήματα φύλου και κανονικότητας. Αυτοκτόνησε το 1972 και πολλοί την ονόμασαν Sylvia Plath της φωτογραφίας.
Παρακάτω ακολουθούν κάποιες από τις σημαντικότερες φωτογραφίες της
Identical twins, Roselle, NJ, 1967
Η συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζει τις δίδυμες αδερφές, Cathleen και Colleen Wade, που φωτογραφήθηκαν σε ένα πάρτι στο New Jersey. Τα κορίτσια φαίνονται πανομοιότυπα, φοράνε τα ίδια ρούχα και στέκονται με τους ώμους ενωμένους, ενώ μόνο όταν το βλέμμα κατευθύνεται προς τα κάτω φαίνεται ότι τα σώματα τους διαχωρίζονται. Η μόνη εμφανής διαφορά είναι στις εκφράσεις των προσώπων τους. Η μία έχει ένα κενό, αδιάφορο βλέμμα, ενώ η άλλη ένα ελαφρύ μειδίαμα. Η φωτογράφος σε αυτήν την εικόνα εξετάζει την ιδέα πως υπάρχουν πράγματα που δεν είναι ορατά στην επιφάνεια και πως ενώ μπορεί να φαίνονται ίδια, η πραγματικότητα πιθανώς να απέχει. Ο Stanley Kubrick έκανε αναφορά σε αυτή τη φωτογραφία στην ταινία του The Shining, όπου εμφανίζονται δύο κορίτσια όμοια με αυτά της φωτογραφίας να στέκονται με ακριβώς τον ίδιο τρόπο.
Child with Toy Hand Grenade in Central Park, NYC, 1962
Το νεαρό αγόρι που απεικονίζεται εδώ είναι ο Colin Wood, γιος του τενίστα Sidney Wood. Η φωτογραφία τραβήχτηκε την εποχή που οι γονείς του αγοριού έπαιρναν διαζύγιο και η έντονη έκφραση, η σφιγμένη παλάμη και το άκαμπτο σώμα του ίσως επικοινωνούν τη δυσφορία του αγοριού σχετικά με αυτό. Η ερμηνεία όμως που δόθηκε στη συγκεκριμένη φωτογραφία από αναλυτές είναι διαφορετική. Η εποχή που έζησε η Arbus ήταν μια εποχή κοινωνικών αναταράξεων. Η Αμερική εγκατέλειπε τον απομονωτισμό και οδηγούνταν σε μία νέα εποχή, η οποία δεν έφτασε αναίμακτα. Επομένως, η εικόνα ενός αγοριού με ένα παιχνίδι σε σχήμα χειροβομβίδας στο χέρι και την παράξενη έκφραση προσώπου, ήταν μια άριστη οπτικοποίηση των κοινωνικοπολιτικών γεγονότων της εποχής.
A Young Man in Curlers at Home on West 20th Street, NYC, 1966
Η φωτογραφία απεικονίζει μία drag queen, ενώ ετοιμάζεται για κάποιο σόου. Η εικόνα αυτή βασίζεται στην αντίθεση. Πίσω από τα βγαλμένα φρύδια, το μακιγιάζ, τα νύχια και τα μαλλιά διακρίνουμε καθαρά τα ανδρικά χαρακτηριστικά του προσώπου και τα αδρά δάχτυλα του. Το ότι η μεταμφίεση του άνδρα δεν έχει ολοκληρωθεί του δίνει μία διττή όψη που προκάλεσε σάλο στην κοινή γνώμη της εποχής. Η Arbus ασχολήθηκε έντονα με τα θέματα φύλου, φωτογραφίζοντας drag queens σε καθημερινές, οικείες στιγμές και καταστάσεις.
Jewish giant at home with his parents in the Bronx, NYC, 1970
Η οικογένεια που απεικονίζεται εδώ, είναι μία εβραϊκή που ζούσε στο Bronx. Ο υπερβολικά ψηλός γιός της είχε φωτογραφηθεί αρκετές φορές από την Arbus και η ίδια είχε δηλώσει πως η δυναμική μέσα σε αυτό το σπίτι ήταν περίεργη. Οι γονείς ήταν συντηρητικοί, ορθόδοξοι Χριστιανοί και δεν ενέκριναν την καριέρα του άχαρα ψηλού γιου τους, Eddie Carmel, στην υποκριτική και τα καρναβαλιστικά σόου, κάτι που έχει απαθανατιστεί ξεκάθαρα στο βλέμμα της μητέρας του σε αυτή την εικόνα.
Boy With a Straw Hat Waiting to March in a Pro-War Parade, NYC, 1967
Το εφηβικό πρόσωπο του αγοριού της φωτογραφίας έρχεται σε αντίθεση με το αυστηρό του ύφος και τα ακραία σύμβολα που φέρει στα ρούχα του. Στην εικόνα αυτή βλέπουμε μία αντιπαράθεση του νεανικού ιδεαλισμού και του ενστερνισμού ακραίων αντιλήψεων. Οι απόψεις που φαίνεται να έχει ο νεαρός διαδηλωτής υπέρ του πολέμου στο Βιετνάμ ήταν μη δημοφιλείς εκείνη την εποχή, όπου ανθούσαν οι φιλειρηνιστικές ιδέες και τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα. Αν και οι μη δημοφιλείς απόψεις του εικονιζόμενου τον καθιστούσαν κατά μία έννοια περιθωριοποιημένο, πρόκειται για ένα είδος περιθωριοποίησης που η Arbus εξέταζε σπανιότερα.
A Naked Man Being a Woman, NYC, 1968
Ο άνδρας της φωτογραφίας έχει το πέος του ανάμεσα στα πόδια του, είναι έντονα μακιγιαρισμένος και στέκεται με έναν τρόπο που θυμίζει τον πίνακα του Sandro Botticelli «Η Γέννηση της Αφροδίτης». Πρόκειται για ακόμη μια drag queen που δεν είναι πλήρως μεταμφιεσμένη. Αυτό αφήνει τα θηλυκά και ανδρικά χαρακτηριστικά να αναμιγνύονται στην εικόνα του υποκειμένου της φωτογραφίας , προκαλώντας πιθανώς σύγχυση στο κοινό. Ο άνδρας της εικόνας όμως δεν κάνει καμία προσπάθεια να καλύψει το σώμα του, αφήνοντάς το ευάλωτο στο βλέμμα. H κίνηση αυτή αποκαλύπτει την αυτοπεποίθηση και την άνεση με την ταυτότητα του που έχει καλλιεργήσει το άτομο αυτό σε μια όχι και τόσο ανεκτική κοινωνία.
Από την Γεωργία Πίνα