Για τη δεκαετία του 1920, αυτό που έκανε ήταν αδιανόητο!
Σε μια εποχή που τα δικαιώματα της γυναίκας ήταν πολύ περιορισμένα, μια queer ακτιβίστρια, η Jan Gay, αποφάσισε να κάνει μια πολύ πρωτότυπη έρευνα, έχοντας μοναδικό της εφόδιο ένα πτυχίο Φιλολογίας: Πήρε συνεντεύξεις από λεσβίες, ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο, ψάχνοντας την ταυτότητα και ερευνώντας τον τρόπο ζωή τους.
Η μητέρα της μπήκε σε άσυλο
Η Jan Gay γεννήθηκε ως Helen Reitman, το 1902, στο Leipzig της Γερμανίας. Ο πατέρας της ήταν διακεκριμένος γιατρός αλλά και αναρχικός ακτιβιστής, ο οποίος είχε μεγάλη “αδυναμία” στο γυναικείο φύλο. Η μητέρα της May Schwartz από την άλλη, ήταν Αμερικάνα και καταγόταν από πολύ πλούσια οικογένεια του Illinois. Aργότερα η μητέρα της, μπήκε σε άσυλο, με την Jan να γεννιέται την περίοδο που η μητέρα της βρισκόταν σε αποθεραπεία.
Γιατί άλλαξε το όνομα της;
Όταν μεγάλωσε, η Gay, πήγε να σπουδάσει στην Αμερική, ενώ παράλληλα, άρχισε να κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει, μέσα σ’ αυτές ήταν η αρθρογραφία και η διερμηνεία. Η αλλαγή του ονόματος της, προέκυψε το 1927, όταν η μέχρι τότε Helen Reitman, θέλησε να απομακρυνθεί με συμβολικό τρόπο από τον πατέρα της, αλλά και να δείξει με το επώνυμο της (Gay) τον πραγματικό της χαρακτήρα.
Έρωτας με την Zhenya και παιδικά βιβλία
Εκείνη την περίοδο, η Gay γνωρίστηκε με μια εικονογράφο, την Eleanor Byrnes (που αργότερα υιοθέτησε το ψευδώνυμο Zhenya Gay), με την οποία ξεκίνησε μια πρωτότυπη συνεργασία. Οι δυο τους άρχισαν να δημιουργούν παιδικά βιβλία και να τα εκδίδουν.
Δες ακόμη: Η Vogue Ukraine ζητά από τα fashion brands να κάνουν embargo στη Ρωσία! – To H&M απαντά
Συμβολή στον γυμνισμό
Η Gay έπαιξε μεγάλο ρόλο και στο κίνημα του γυμνισμού, που τότε άρχισε να διαμορφώνεται στις Η.Π.Α. Υπήρξε διευθύντρια του Out-of-Door-Club, μιας κοινότητας 50 γυμνιστών της Νέας Υόρκης. Δεν έμεινε όμως μόνο εκεί. Ενθάρρυνε διάφορους ερευνητές να μελετήσουν, μέσα από την κοινότητα γυμνιστών, τις ψυχολογικές διαφορές μεταξύ αυτών που φορούσαν ρούχα και εκείνων που δεν φορούσαν. Το 1932 μάλιστα, έγραψε ένα βιβλίο γύρω από τις εμπειρίες της ως γυμνιστή, αλλά και την ιστορία του κινήματος, με τίτλο “On Going Naked”. Το βιβλίο γνώρισε επιτυχία και έγινε ταινία, το σενάριο της οποίας έγραψε η Gay.
Oι μελέτες των λεσβιών
Το βασικό ερευνητικό της πόνημα όμως, ήταν η μελέτη των σχέσεων μεταξύ γυναικών του ιδίου φύλου. Αρχικά ταξίδεψε στο Βερολίνο (το οποίο περιέγραψε ως “κέντρο των γραμμάτων και των λεσβιών”) και στη συνέχεια στην Οξφόρδη, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, καταφέρνοντας να πάρει 300 συνεντεύξεις από διάφορες λεσβίες.
Όταν ήρθε όμως η στιγμή της δημοσίευσης του έργου, ο οίκος που ανέλαβε την έκδοση του, έβαλε κάποιος πολύ σημαντικούς όρους. Απαίτησε από τη Gay να βρει κάποια “εγκεκριμένη” επιστήμονα από την ίδια, με τη λογική ότι το όνομα της δεν θα πουλούσε. Έτσι η Gay ζήτησε την βοήθεια ενός διάσημου ψυχολόγου, ονόματι Robert Latou Dickinson, o oποίος ισχυρίστηκε ότι συνεργάστηκαν μαζί με την Gay και άλλους ειδικούς. Στην πορεία όμως, το έργο της λεσβίας ερευνήτριας αλλοιώθηκε σε τέτοιο σημείο, που δεν εξυπηρετούσε τον αρχικό του σκοπό.
Στη νέα εκδοχή, οι λεσβίες συγκρίνονταν με εγκληματίες και ψυχωτικά άτομα, ενώ γινόταν υπερανάλυση των σεξουαλικών τους προτιμήσεων. Οι γυναίκες χωρίστηκαν από τους “ειδικούς” σε ναρκισσίστριες, ομοφυλόφιλες και bisexual. Η μελέτη ονομάστηκε Sex Variants και δεν τα πήγε καλά στις πωλήσεις, ωστόσο θεωρείται κλασικό βιβλίο μελέτης του queer πολιτισμού μέχρι σήμερα.
Kλείνοντας, θα πρέπει να αναφέρουμε μια ενδιαφέρουσα πληροφορία για την Gay, που δεν μας άφησε αδιάφορους. Σύμφωνα με το harpersbazaar.com, για μια περίοδο της ζωής της, η Gay υπήρξε συγκάτοικος με τον Andy Warhol!
Kεντρική φωτογραφία: @queerarchivesinstitute
Κείμενο: Xρήστος Χατζής