Συνέντευξη: Παναγιώτης Φέτσης | Φωτογραφία: Carlos Melgoza | swans.pair.com
SWANS SONGS
Αν υπήρχε ένα συγκρότημα, το οποίο, αν μη τι άλλο, δεν πίστευε κανείς ότι θα επιχειρούσε κάποιο είδος επανένωσης, σίγουρα ήταν οι Swans. Όπως όμως απέδειξαν περίτρανα, τόσο με την κυκλοφορία ενός εξαιρετικού δίσκου (My Father Will Guide Me Up A Rope To The Sky) στα τέλη της περασμένης χρονιάς, όσο και συναυλιακά, στην εμφάνισή τους στην Αθήνα, όχι μόνο δεν δείχνουν να έχουν ολοκληρώσει το καλλιτεχνικό τους όραμα, αλλά αντιθέτως φαίνεται να ξεπερνούν εύκολα το σκόπελο της μυθοποίησης που επιβάλλει η ιστορική τους διαδρομή και να στέκονται με δυναμισμό και ειλικρίνεια στο σημερινό μουσικό γίγνεσθαι. Και δεν υπάρχει κανείς άλλος πιο αρμόδιος να μιλήσει για όλα αυτά από τον φυσικό τους ηγέτη και ιθύνοντα νου, Michael Gira.
Ποιος ήταν ο κυριότερος λόγος της επανένωσης των Swans;
Αμέσως μετά τους Swans και για τα επόμενα 13 χρόνια, έκανα τους Angels of Light και παρόλο που αγαπούσα τη μουσική που κάναμε ταυτόχρονα είχε αρχίσει να μην με ικανοποιεί. Αναζητούσα τον απόλυτο ήχο και πάλι. Ήθελα να βρεθώ μέσα στο μάτι του κυκλώνα μουσικά και δεν είχε πια νόημα να το κάνω μέσα από τους Angels of Light. Αντιθέτως απέκτησε πραγματικό νόημα να το ονομάσω The Swans και έτσι έγινε.
Υπάρχουν ομοιότητες της πρόσφατης ενσάρκωσης των Swans με το line-up του 1996;
Υπάρχουν κάποιες λεπτές ομοιότητες που εντοπίζονται κυρίως στα στοιχεία των Swans. Θα ήταν αρκετά βαρετό να ακουγόμασταν όπως παλιά οπότε πειραματιζόμαστε με νέους τρόπους δουλειάς πάντοτε κοιτώντας μπροστά. Αυτό που κάνουμε είναι πραγματική εμπειρία, κάτι έντονο που θα αντιληφθεί όποιος μας δει ζωντανά. Δεν είναι απλά τραγούδια… δεν παίζουμε απλά τα κομμάτια μας, κάθε βράδυ είναι διαφορετικό, σαν να παίζουμε με τη φωτιά.
Μίλησέ μας λίγο για την δουλειά στο στούντιο. Πώς νιώσατε όλοι μαζί μετά από τόσα χρόνια; Μοιραζόσασταν ένα σαφές κοινό όραμα;
Αυτά που ήθελα ήταν ξεκάθαρα για μένα αλλά κάθε φορά που μαζευόμασταν τα πράγματα άλλαζαν λίγο με ευχάριστο αποτέλεσμα. Εδώ και χρόνια δουλεύω με τον Kristof Hahn, τον Thor Harris και Phil Puleo στους Angels of Light οπότε η συνεννόηση μας είναι εύκολη. Με τον Norman Westberg αντίθετα είχαμε χρόνια να συνεργαστούμε και αρχικά ήμουν λίγο επιφυλακτικός για το τι θα αντιμετωπίζαμε. Τελικά ήταν σαν να μην είχαμε σταματήσει ποτέ και η συνεργασία μας αποδείχτηκε άψογη. Ο Chris από την άλλη, αν και νέος στο σχήμα, κατάφερε να ακολουθήσει με επιτυχία. Αυτή τη στιγμή οι Swans είναι καλύτεροι από ποτέ.
Μίλησέ μας για την συνεργασία σου με τον Devendra Banhart. Έχεις δουλέψει μαζί του και έχεις κυκλοφορήσει πολλούς από τους δίσκους του.
Ο Devendra είναι ένας πραγματικά ξεχωριστός άνθρωπος με αυθεντικά ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία. Του έχω μεγάλη αδυναμία και μαζί του ένιωσα σαν να ανακάλυπτα τον Captain Beefheart κρυμμένο κάπου στη γειτονιά μου. Τον πρωτοάκουσε η γυναίκα μου στο LA γύρω στο 2000 όταν δεν κυκλοφορούσε τίποτα δικό του. Μετά τη συναυλία, του μίλησε, της έδωσε ένα μικρό cd και όταν το έφερε στη Νέα Υόρκη ήξερα αμέσως ότι πρόκειται για έναν μοναδικό άνθρωπο με προσωπικότητα και όραμα. Για τα επόμενα τρία, τέσσερα χρόνια δουλεύαμε ασταμάτητα μαζί μέχρι τη στιγμή που έκλεισε ο κύκλος και ο ίδιος απέκτησε την απαιτούμενη αυτοπεποίθηση για να υπογράψει με μια μεγάλη εταιρεία. Το ενδιαφέρον για αυτόν ήταν τόσο τεράστιο που μου ήταν αδύνατο να το χειριστώ. Στο Los Angeles παίξαμε μαζί κάτι πραγματικά εκπληκτικό. Τον λατρεύω!
Μας έκανε εντύπωση ότι συμμετείχε στο δίσκο των Swans.
Δούλευα για ένα κομμάτι και ένοιωθα ότι η φωνή μου δεν ήταν κατάλληλη, έβγαινε πολύ πιο ψηλή, σχεδόν προσπαθούσα να ακουστώ σαν τον Devendra. Γι’ αυτό τον κάλεσα για να το τραγουδήσει αυτός.
Πιστεύεις ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια για καινοτομία στη μουσική το 2011;
Οι άγριες τεχνικές παραλλαγές που κάποιοι προωθούν ως τον μοναδικό τρόπο να επιβιώσουν στη μουσική, δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η αυθεντική, η δυνατή, αληθινή φωνή. Και με αυτό εννοώ το πραγματικό μουσικό όραμα και όχι τις τεχνικές ή στιλιστικές καινοτομίες.
Ποια είναι η γνώμη σου για τον όρο ‘experimental’; Τον βρίσκεις περιοριστικό ή έναν εύκολο τρόπο αναγνώρισης και ονομασίας αυτού που δεν καταλαβαίνουμε;
Όπως οι περισσότεροι όροι περιγραφής της μουσικής, είναι και αυτός μάταιος. Είναι αδύνατον να περιγράψουμε τον ήχο. Ο όρος experimental διαφοροποιεί από τον ποπ ήχο και υπό αυτήν την έννοια είναι χρήσιμος.
Όσο για τις ζωντανές σας εμφανίσεις, να περιμένουμε το πασίγνωστο τεράστιο όγκο που συνήθως παράγουν;
Ο ήχος είναι πολύ δυνατός αλλά όχι πάντα και εξάλλου δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Η ιδέα μου είναι ότι ο ήχος δημιουργεί μια συνολική εμπειρία, χωρίς επιθετικότητα προς τον θεατή, είναι κάτι σαν εννοιολογική εμπειρία, σαν το απόλυτο πήδημα. (γέλια)
Στοχεύεις δηλαδή στη δημιουργία συγκεκριμένων αντιδράσεων;
Είναι δύσκολο να το περιγράψω γι’ αυτό θα χρησιμοποιήσω την αναλογία της σεξουαλικής πράξης… Η ολοκληρωτική παράδοση του εαυτού σου είναι κάτι δύσκολο για τον καθένα μας να χειριστεί. Και με αυτό δεν εννοώ το να είσαι ο εαυτός σου ή την επιθυμία του να δίνεις, περισσότερο το εντοπίζω στη συγκέντρωση, στο να αφεθείς και στο τέλος να παραδοθείς. Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα της μουσικής, το απόλυτο δόσιμο στον ήχο. Δεν είναι ένα τραγούδι που απλά τραγουδάς. Όταν ακολουθείς τον ήχο συμμετέχεις.
Έχεις ακούσει κάτι αξιόλογο τελευταία, όταν βρίσκεις χρόνο να ακούσεις μουσική;
Μερικές φορές ναι. Αυτοί που είναι πραγματικά εκπληκτικοί είναι οι The Necks από την Αυστραλία. Οι ζωντανές τους εμφανίσεις είναι από μόνες τους μια μοναδική εμπειρία. Είναι κάτι σαν ένα μουσικό κύμα που μεγαλώνει και αναπτύσσεται σε βάθος. Το είδος ονομάζεται τζαζ αλλά δεν είναι η τζαζ με σολαρίσματα, ο ήχος τους είναι εσωστρεφής, σχεδόν πνευματικός. Το θεωρώ απολύτως εκπληκτικό και πρόκειται για πραγματικά εμπνευσμένη μουσική κατά τη γνώμη μου.