Το «Resolución» είναι μια εντυπωσιακή έκθεση στο MoMu της Αμβέρσας, που αποτυπώνει την εξέλιξη του γυναικείου σώματος και της γυναικείας ψυχής μέσα από τον ισπανικό κινηματογράφο.
Μέσα από ένα τριπλό οπτικοακουστικό installation, οι επιμελήτριες Beatriz Navas Valdés και Natalia Marín Sancho παρουσιάζουν 108 γυναικείους χαρακτήρες από 98 ταινίες, καλύπτοντας πάνω από εννέα δεκαετίες σινεμά. Η ιδέα πηγάζει από το δοκίμιο της Καταλανής φιλοσόφου Marina Garcés, «El tiempo de la promesa» του 2023, όπου αναλύεται ο φόβος της δέσμευσης και της υπόσχεσης ως τραύμα στη σύγχρονη κοινωνία. Οι δημιουργοί της έκθεσης μεταφέρουν αυτή την ένταση στην κινηματογραφική αφήγηση, εστιάζοντας στη στιγμή της απόφασης, σε μεταβατικά στάδια όπου οι γυναίκες αναλαμβάνουν την ευθύνη για το επόμενο βήμα της ζωής τους.
Από την Penélope Cruz στο «Jamón, Jamón» του 1992, ντυμένη με κόκκινο φόρεμα και εσπαντρίγιες, μέχρι την Carmen Maura που καίει ένα στρώμα φορώντας κόκκινο πουκάμισο -σκηνές οι οποίες, όπως λένε οι επιμελήτριες, έχουν χαραχθεί στην εθνική μνήμη των Ισπανών. Οι ηρωίδες αυτές δεν είναι απλώς ρόλοι, είναι αντι-ηρωίδες που μάχονται τις επιταγές της εποχής τους, συχνά μέσα από δράσεις που υπερβαίνουν τον κοινωνικό συμβιβασμό. Το κόκκινο χρώμα αποκτά κεντρική σημασία, σύμβολο εκδίκησης, πάθους και χειραφέτησης, χαρακτηριστικά που συνδέονται ιδιαιτέρως με τα μελοδράματα του Almodóvar αλλά και άλλων δημιουργών, όπως οι Bigas Luna και Vicente Aranda. Από την άλλη, το τζιν, στα χέρια γυναικών σκηνοθετών της δεκαετίας του ’70, εκδηλώνει την επιθυμία για ελευθερία και ατομική έκφραση, ενώ το μωβ αναδεικνύει φεμινιστικές ή υπερφυσικές διαστάσεις, όπως στις φανταστικές, τρομακτικές φιγούρες του ισπανικού «fantaterror».
Ακόμα, στον ισπανικό κινηματογράφο το κοστούμι αποκτά φωνή, σχεδιάζει την ψυχολογία της ηρωίδας, διευκολύνει την αφήγηση και σε πολλές περιπτώσεις -ειδικά στην περίοδο του Φρανκισμού- λειτουργεί ως εργαλείο επιβίωσης. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, οι γυναίκες φορούσαν ρούχα που τις έκαναν να είναι αρεστές ή, αντίθετα, να περνούν απαρατήρητες. Όμως μετά την πτώση του καθεστώτος το 1975, η μόδα αλλάζει ρόλο. Η ισπανική κοινωνία εισέρχεται σε περίοδο επανεκκίνησης και το σινεμά γίνεται πεδίο υπέρβασης και αυτοέκφρασης.
Η ενδυματική αισθητική ενσωματώνει αυτή την ελευθερία. Τα υφάσματα απελευθερώνονται, τα χρώματα ζωντανεύουν, οι σιλουέτες αλλάζουν -και μαζί τους αλλάζουν και οι γυναίκες στη μεγάλη οθόνη.
Η επιλογή αντιπροσωπευτικών στιγμών μέσα από ταινίες δεκαετιών επιτρέπει στον επισκέπτη να «διαβάσει» την ισπανική ιστορία μέσα από τη μόδα. Η Ισπανία, από τα μέσα του 20ού αιώνα, καθιερώθηκε ως διεθνές κέντρο κινηματογραφικής παραγωγής και παράλληλα ανέπτυξε ισχυρή παράδοση σε μοδίστρες και σχεδιαστές κοστουμιών. Αυτή η παράδοση ενδυματολογικής τεχνολογίας και μόδας έδωσε στους κινηματογραφιστές τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν το ρούχο όχι απλώς ως ένδυμα, αλλά ως μέσο έκφρασης συναισθημάτων και κοινωνικών αλλαγών.
Η γνωστή σχεδιάστρια κοστουμιών Sonia Grande, συνεργάτιδα του Almodóvar για πάνω από δύο δεκαετίες, το έχει θέσει εύστοχα: «Η μόδα στο σινεμά πρέπει να εκπλήσσει, να ερωτεύεται και να αφηγείται». Και το «Resolución» ανταποκρίνεται ακριβώς σε αυτή την πρόκληση, αφού εξετάζει πώς ένα φόρεμα μπορεί να γίνει σύμβολο αντίστασης, πώς ένα παλτό μπορεί να σηματοδοτήσει μια νέα ταυτότητα, πώς ένα τζιν παντελόνι μπορεί να αντιπροσωπεύει ελευθερία και εσωτερική αναγέννηση.
Η κεντρική ερώτηση της έκθεσης είναι: τι συμβαίνει όταν μια γυναίκα αποφασίζει να αλλάξει την πορεία της ζωής της; Και πώς αυτό εκφράζεται μέσα από το σώμα και τα ρούχα της; Οι απαντήσεις που παίρνει ο επισκέπτης είναι βαθιές και πολυεπίπεδες. Το σχέδιο ενδυμασίας συναντά την ψυχολογία, η αισθητική συναντά την πολιτική και ο κινηματογράφος συναντά την μόδα σε έναν διάλογο που διαπερνά τον χρόνο.
Διαβάστε επίσης και για την έκθεση για τη Cindy Sherman, μια αναδρομή στην τέχνη της μεταμόρφωσης
Αυτή η εμπειρία δεν είναι απλώς νοσταλγική αναδρομή στο παρελθόν -είναι μια αφήγηση για το πώς οι γυναίκες έχουν γράψει (και συνεχίζουν να γράφουν) ιστορία μέσα από τον κινηματογράφο και την ενδυματολογία. Κάθε ταινία, κάθε χρώμα, κάθε ύφασμα και κάθε σκηνή μιλάει για πράξεις χειραφέτησης. Το «Resolución» είναι μια πολιτιστική υπενθύμιση πως ακόμη και ένα ρούχο μπορεί να αποτελεί πράξη αντίστασης και προσωπικής απελευθέρωσης.
Η έκθεση διαρκεί μέχρι τις 23 Νοεμβρίου 2025.