Η σχεδιάστρια που άλλαξε το πως αντιλαμβανόμαστε τη μόδα!
Στις 6 Ιουλίου 2022, το Musee des Artes Decoratifs θα ξεκινήσει μια έκθεση αφιερωμένη στη μεγάλη σχεδιάστρια Elsa Schiaparelli, που μαζί με τη Coco Chanel, θεωρείται πως έφερε ριζοσπαστικές αλλαγές στον κόσμο της μόδας, την περίοδο μεταξύ Α’ και Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με αφορμή λοιπόν το νέο πολιτιστικό δρώμενο, ρίχνουμε μια ματιά στην περιπετειώδη ζωή της σχεδιάστριας, που όπως και τα ρούχα της, προκαλεί δέος και ήταν γεμάτη ανατροπές.
Καταγόταν από αστική οικογένεια
Η σχεδιάστρια γεννήθηκε ως Elsa Luisa Maria Schiaparelli, στη Ρώμη, το Σεπτέμβριο του 1880. Οι γονείς ήταν διανοούμενοι, με τον πατέρα της να κατέχει τη θέση του πρώτου βιβλιοθηκάριου της Ακαδημίας dei Lince, ένα από τα αρχαιότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης. Όπως είναι φυσικό, η σχεδιάστρια μεγάλωσε σε ένα πλούσιο περιβάλλον, που δεν ήταν στερημένο από ανέσεις. Δυστυχώς όμως, πίσω από τον λαμπρό τρόπο ζωής κρύβονταν βαριά τραύματα.
Της έλεγαν πως είναι άσχημη
Ήδη από την ηλικία των έξι ετών, η Schiaparelli είχε βιώσει την κοροϊδία σε πολύ προσωπικό επίπεδο. Η μητέρα της, της έλεγε συνεχώς πως είναι άσχημη, κάνοντας την όμως να πάρει μια δημιουργική απόφαση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Συγκεκριμένα, ζήτησε από τον κηπουρό του σπιτιού να της δώσει σπόρους, με σκοπό να φυτέψει λουλούδια στο στόμα της, που θα φύτρωναν και θα κάλυπταν το πρόσωπο της. Το μόνο βέβαια που κατάφερε, ήταν να βάλει μερικούς σπόρους μέσα στο στόμα, τα αυτιά και λαιμό, με κίνδυνο να πάθει ασφυξία.
Αρχικά, ήθελε να γίνει ποιήτρια
Πριν ξεκινήσει να δημιουργεί ποιητικά ρούχα, η Schiaparelli σπούδασε φιλοσοφία με την ελπίδα πως κάποτε θα γινόταν ποιήτρια. Μάλιστα, προς δυσαρέσκεια των γονιών της, έκδωσε μια μικρή συλλογή από ποιήματα. Για να την “συνετίσουν”, οι γονείς της την έστειλαν σε μοναστήρι στην Ελβετία. Το πάθος της για την φιλοσοφία όμως δεν έσβησε και έτσι το 1913 ταξίδεψε στο Λονδίνο για να παρακολουθήσει το συνέδριο της Θεοσοφικής Κοινότητας. Εκεί θα κάνει την πρώτη σημαντική της γνωριμία, με τον κόμη Wilhel de Wendt, έναν ξεπεσμένο κόμη με πάθος για τα φιλοσοφικά ζητήματα.
Ο πρώτος της γάμος
Το 1920, η σχεδιάστρια παντρεύτηκε τον Γάλλο ποιητή και γλύπτη, Marcel Duchamp. O γάμος όμως έληξε δύο χρόνια μετά με διαζύγιο, αφού ο Duchamp την απατούσε συνεχώς με άλλες γυναίκες. Καρπός της σχέσης, ήταν μια κόρη.
Πως ήρθε σ’ επαφή με τη μόδα;
Μετά το διαζύγιο, η σχεδιάστρια επέστρεψε στην Ευρώπη, όπου κατά τύχη, γνώρισε τον διάσημο στιλίστα Paul Poiret. Όλα ξεκίνησαν από έναν τυχαίο περίπατο στην πόλη με έναν καλό της φίλο, που κατέληξε στο ατελιέ του Poiret. Όπως η ίδια αναφέρει “Μια μέρα συνόδεψα έναν πλούσιο Αμερικανό φίλο στο μικρό αλλά πολύχρωμο ραφτάδικο του Paul Poiret. Ήταν η πρώτη φορά που έμπαινα σε έναν οίκο υψηλής μόδας. Φορούσα ένα παλτό με χαλαρές γραμμές, που θα μπορούσε να φορεθεί και σήμερα”. Τότε ήταν που ο σχεδιαστής της πρότεινε να αγοράσει κάτι από το κατάστημα του, αποκαλύπτοντας της ταυτόχρονα μια μεγάλη αλήθεια για τη μόδα. “Γιατί δεν αγοράζετε αυτό το ρούχο δεσποινίς;”, “Δεν μπορώ να το αγοράσω” του απάντησα, είναι πολύ ακριβό, και εκτός απ’ αυτό, πότε θα το φορούσα;”. “Mην ανησυχείτε για τα χρήματα” είπε ο Poiret, “μπορείτε να φορέσετε ότι θέλετε σε κάθε περίσταση”.
Crazy hat και X-ray pullovers
H Elsa Schaparelli, μετά από αυτή την υπέροχη συνάντηση, προσπάθησε να μπει στο χώρο της μόδας, σχεδιάζοντας τις πιο απίθανες δημιουργίες και κερδίζοντας σταδιακά το θαυμασμό του κοινού. Τα δύο πιο χαρακτηριστικά σχέδια της ήταν το X-ray pullover και το crazy hat. To πρώτο ονομάστηκε έτσι επειδή οι γραμμές του ακολουθούσαν τις γραμμές των οστών στο σώμα και το δεύτερο, επειδή ήταν ένα μικρό πλεκτό καπέλο που μπορούσε να πάρει αμέτρητα σχήματα, ανάλογα με την επιθυμία του κατόχου του.
Η πρώτη σχεδιάστρια σε εξώφυλλο του περιοδικού Time
Στα χρόνια που ακολούθησαν η καριέρα της απογειώθηκε, με αποτέλεσμα το περιοδικό Time να την επιλέξει για το εξώφυλλο του, στις 13 Αυγούστου 1934. Ήταν η πρώτη γυναίκα σχεδιάστρια να τοποθετηθεί εκεί. Παράλληλα, το περιοδικό την περιέγραψε στις σελίδες του ως “την πιο “τρελή” και αληθινή σχεδιάστρια σε σχέση με τις άλλες της εποχής της. Γι’ αυτήν ο όρος “ευφυία” είναι κατάλληλος για να την περιγράψει. Παραμένει αίνιγμα, ακόμη και στους πιο κοντινούς της φίλους”.
Συνεργασία με τον Salvador Dali
To 1937, η σχεδιάστρια “ανακαλύπτει¨ το χρώμα shocking prink και αρχίζει να το χρησιμοποιεί σε πολλές από τις συλλογές της. Αυτός ο πειραματισμός, είχε πάει σε άλλο επίπεδο δύο χρόνια νωρίτερα, όταν είχε σχεδιάσει από κοινού με τον Salvador Dali ένα μοναδικό αξεσουάρ. Το τελευταίο είχε το σχήμα των αριθμών ενός σταθερού τηλεφώνου της εποχής, πάνω στο οποίο μπορούσε κάποιος να γράψει το όνομα του.
Η δύση της καριέρας της
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η επικράτηση του New Look του Dior, σήμανε τη δύση της επιτυχημένης καριέρας της. Έτσι, η σχεδιάστρια άρχισε να ταξιδεύει ανάμεσα σε τρεις βασικούς προορισμούς για να “ξεφύγει”, απομακρύνοντας τον εαυτό της όλο και περισσότερο από τον κόσμο της μόδας, την Ρώμη, το Hammamet και τη Νέα Υόρκη. Τελικά, η Schiaparelli πέθανε στις 13 Νοεμβρίου 1973, στην ηλικία των 83 ετών, αφήνοντας πίσω της μια απίστευτη κληρονομία που κερδίζει το ενδιαφέρον μας μέχρι σήμερα.
Κείμενο: Xρήστος Χατζής