Είναι συνηθισμένο οι νέοι να δημιουργούν τις δικές τους υποκουλτούρες και στιλ αντιδρώντας στο status quo της εποχής τους και φτιάχνοντας μία ταυτότητα που τους δίνει την αίσθηση του ανήκειν. Τον περασμένο αιώνα η Ελλάδα έχει γνωρίσει πολλές από αυτές τις μόδες, αρκετές εκ των οποίων οι μεγαλύτεροι της εκάστοτε εποχής δαιμονοποίησαν και κατέκριναν. Παρακάτω θα δούμε τις νεανικές μόδες που κυριάρχησαν στη χώρα ανά τις δεκαετίες.
‘50s
Το rock n’ roll πήρε το όνομά του από τον στίχο “rock,rock,rock everybody,roll,roll,roll everybody” σε ένα κομμάτι του Bill Haley. To είδος γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’40 στις ΗΠΑ και ήρθε στην Ελλάδα από τον αμερικανικό στόλο το 1955 μέσα από τις αρχικά κυριακάτικες και έπειτα καθημερινές του συναυλίες στο Ζάππειο. Όταν το είδος πρωτοεμφανίστηκε υπήρχε η τάση ταύτισης του με προϋπάρχοντα χορευτικά μουσικά είδη, όπως το swing, η jazz και το fox-trot. Το 1956 αυτό άρχισε να αλλάζει με την εμφάνιση των πρώτων δίσκων rock n’roll. Η δημιουργία ενός νέου μουσικού είδους ήταν πλέον γεγονός. Στα πάρτι του Ζαππείου, οι νεαροί Έλληνες δεν ήταν ιδιαίτερα πρόθυμοι να χορέψουν και οι νεαροί Αμερικανοί ναύτες είχαν κερδίσει την προσοχή των κοριτσιών. Το rock n’ roll έγινε από τις πρώτες μόδες που υιοθετήθηκαν από νέους, με σκοπό τη δημιουργία ξεχωριστής ταυτότητας και συνδέθηκε με συγκεκριμένο τρόπο ντυσίματος, αγορές δίσκων, συγκεκριμένων ταινιών, jukeboxes και τη γέννηση της πρώτης νεανικής slang. To στιλ των rock n’ rollers χαρακτηριζόταν από blue jeans, ρεβέρ και έντονες φαβορίτες. Ήταν η αρχή μιας νέας εποχής, καθώς μέσα από το rock n’ roll οι νέοι ξεπέρασαν τους κανόνες σεμνοτυφίας και ξεκίνησαν να εκφράζονται πιο ανοιχτά.
‘60s-‘70s
Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 έκαναν στην Ελλάδα την εμφάνιση τους τα «παιδιά των λουλουδιών», τα οποία προηγήθηκαν των hippies. Ήταν εύπορα και καλλιεργημένα άτομα, τα οποία πήγαιναν στα Μάταλα, επειδή ήθελαν να έρθουν κοντά με τη φύση. Αντίθετα με τους hippies των μέσων της δεκαετίας του ’60 τα παιδιά των λουλουδιών φέρονταν ευπρεπώς και κυκλοφορούσαν με κελεμπίες οι άντρες ή φορέματα οι γυναίκες, αλλά ποτέ γυμνοί. Το 1967, εξαιτίας της χούντας, τα παιδιά των λουλουδιών έπαψαν να συγκεντρώνονται στα Μάταλα και τη θέση τους πήραν οι πιο απελευθερωμένοι hippies μέχρι τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘70. Το κίνημα των hippies ξεκίνησε στην Αμερική το 1963 μετά τον θάνατο του J.F. Kennedy, ενός προέδρου που είχε δώσει ελπίδα στους νέους της εποχής. Οι χίπηδες πειραματίζονταν με τη χρήση ναρκωτικών όπως LSD και «μαγικά» μανιτάρια, ενώ βασικός πυλώνας της ιδεολογίας τους ήταν η αντίθεση προς την καπιταλιστική κουλτούρα.
70s-‘80s
Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70 και για ένα μέρος της δεκαετίας του ’80 οι νέοι της χώρας χωρίζονταν σε δύο ομάδες ανάλογα με τη μουσική που άκουγαν. Υπήρχαν οι μακρυμάλληδες με τα τζιν μπουφάν που άκουγαν Deep Purple, Who και Frank Zappa, γνωστοί ως ροκάδες και όσοι άκουγαν το νέο τότε είδος μουσικής discο με παντελόνια καμπάνα, λαμέ πουκάμισα, παπούτσια με τακούνι και αλυσίδες στον λαιμό. Ανάμεσα στις δύο ομάδες υπήρχε κόντρα, καθώς οι ροκάδες θεωρούσαν την ντίσκο μια φθηνή απομίμηση της soul και άλλων παλαιότερων ειδών και το στιλ όσων την άκουγαν γελοίο. Λέγεται πως το όνομα «καρεκλάς» ξεκίνησε ως κοροϊδευτικό παρατσούκλι των ροκάδων για όσους άκουγαν disco, έχοντας κατά νου τους πλανόδιους τσιγγάνους πωλητές καρεκλών, οι οποίοι είχαν υιοθετήσει το δημοφιλές στιλ.
‘80s
Καθώς η Ελλάδα έμπαινε σε νέους ρυθμούς, μια γενιά ανθρώπων βρισκόταν στην εφηβεία. Οι έφηβοι αυτοί δεν είχαν μνήμες από τη δικατορία του 1967-1973 και παρά την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, αμφισβητούσαν τη γνησιότητα της ελευθερίας που υποτίθεται πως πλέον υπήρχε. Η αστυνομική βία άλλωστε ήταν ακόμα ένα συχνό φαινόμενο με μικροπεριστατικά, αλλά και δολοφονίες πολιτών που προκάλεσαν μεγάλες διαμαρτυρίες. Μέσα σε αυτό το κλίμα γενήθηκε και το κίνημα των punk. Οι punk του ’80 ήθελαν να υποδηλώσουν την παρουσία τους με τα περίεργα μαλλιά, τα αυτοσχέδια ρούχα τους και την επιθετική συμπεριφορά, στέκι τους έγιναν τα Εξάρχεια, όπου οργανώθηκε η punk μουσική σκηνή και το κίνημα συνυπήρξε με τον αντιεξουσιαστικό χώρο, διατηρώντας μια τυπική ανεξαρτησία.
‘90s
Αυτή η δεκαετία χαρακτηρίστηκε ως η δεκαετία της πλάνης, το βιωτικό επίπεδο ήταν υψηλό, οι τράπεζες ήταν γενναιόδωρες με τα καταναλωτικά δάνεια και όλη η χώρα ζούσε με μία ψευδαίσθηση ευμάρειας. Οι έφηβοι των 90s ήταν η γενιά των ravers, ήθελαν απλά να ξεφύγουν από την πίεση της καθημερινότητάς τους και να εκφραστούν χωρίς να περιορίζονται από τα κοινωνικά πρότυπα συμπεριφοράς. Φορούσαν φλούο ρούχα και σύχναζαν σε αυτοσχέδια techno, house και trance πάρτυ όπου χόρευαν έξαλλα. Τα πάρτι των ravers, υποστήριζαν και οι ίδιοι, ήταν η σύγχρονη μορφή των αρχαίων διονυσιακών γιορτών και είχαν ως σκοπό να φτάσουν τους party-goers στην έκσταση, άλλωστε η λέξη rave σημαίνει παραλήρημα. Για να το καταφέρουν αυτό, πολλοί ravers έκαναν χρήση χαπιών ecstasy (no pun intended). Οι υπερβολές των δημοσιογράφων της εποχής και πολλές καταγγελίες για παραβιάσεις του νόμου κατά των ναρκωτικών οδήγησαν τη μόδα του rave στην Ελλάδα σταδιακά στη δύση του στις αρχές των ‘00s.
‘00s
Η δεκαετία που η φούσκα της ευμάρειας έσπασε ήταν επίσης η δεκαετία που άνθισε η μόδα των emo. Οι emo είχαν διατηρήσει κάποια στοιχεία από το στυλ των punk στην εμφάνιση τους και είχαν ξασμένα φουντωτά μαλλιά, μακριές φράντζες, φορούσαν γενναιόδωρες ποσότητες eye liner, τα ρούχα τους ήταν κυρίως μαύρα ή σε άλλα σκούρα χρώματα. Οι emo χαρακτηρίζονταν από μία μελαγχολία, μια απογοήτευση απέναντι στην κοινωνία και από μια παθητική, καταθλιπτική συμπεριφορά. Άκουγαν συγκεκριμένα είδη μουσικής, τα οποία αργότερα έμειναν γνωστά ως emo music. Την ίδια εποχή, παρόμοιο στυλ, χωρις τo ιδεολογικό υπόβαθρο είχαν οι trendy, οι οποίοι υιοθέτησαν το στιλ των emo, με πινελιές φωτεινών χρωμάτων. Τα κίνητρα βέβαια των trendy ήταν κυρίως αισθητικά. Οι emo των ‘00s σύχναζαν στην πλατεία Συντάγματος, όπου κάθονταν στα σκαλιά με τις παρέες τους. Η μόδα των emo έφθινε, όταν τα ΜΜΕ ξεκίνησαν να διαδίδουν ότι τα παιδιά emo διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας, αφού οι αυτότραυματισμοί ήταν κάτι συνυφασμένο με το να είσαι emo για πολλά νεαρά άτομα.
‘10s
Η δεκαετία από το 2010 και έπειτα είναι η εποχή του hipster. Hipsters είναι τα άτομα τα οποία θέλουν να ξεχωρίζουν από τη μάζα και να ασχολούνται με δραστηριότητες που δεν κάνει ο περισσότερος κόσμος και η εξάπλωση αυτής της μόδας είναι το παράδοξο σε σχέση με ό,τι πρεσβεύει. Οι hipsters ακούν κυρίως indie και alternative μουσική και το ντύσιμο τους χαρακτηρίζεται από μεγάλα γυαλιά μυωπίας, στενά jeans, retro sneakers και ανδρόγυνα κουρέματα. Οι hipsters θέλουν να μένουν ανεπηρέαστοι από όσα προστάζουν τα πρότυπα αισθητικής και δεν συμβαδίζουν με αυτά. Επίσης, θεωρούνται ιδιαίτερα προοδευτικοί στις πολιτικές τους ιδέες και έχουν σχετικά υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Από την Γεωργία Πίνα