[Μία αναλυτική κριτική για την εξέλιξη του ανδρικού προτύπου]
ATHENS, NOVEMBER 2016. Όταν βλέπαμε το fashion show του Alexander McQueen για το Φθινόπωρο/Χειμώνα το 1995, δεν φανταζόμασταν ποτέ ότι η σημερινή βιομηχανία της μόδας θα βασιζόταν σε αυτές τις ιδέες που πρώτος εκείνος, έφερε στην επιφάνεια. Ήταν η πρώτη φορά που είδαμε άντρες και γυναίκες στο ίδιο catwalk, ήταν το πρώτο mixed gender fashion show, η πρώτη απόπειρα κατάργησης των δύο φύλων, η πρώτη φορά που το ανδρόγυνο στιλ έλαβε άλλη διάσταση και η πρώτη φορά που η έννοια της ισότητας έδινε το παρόν στο χώρο της μόδας. Αυτό που βλέπουμε τώρα, αργά και σταθερά, να γίνεται ο κανόνας στις συλλογές των Gucci, Burberry, Yves Saint Laurent κ.ά, να διαλέγουν ένα διαφορετικό τρόπο προσέγγισης των αντρικών προτύπων ομορφιάς που στρέφεται σε πιο θηλυπρεπή στοιχεία απ’ ότι έχουμε δει ποτέ, εισάγει μια νέα αλλαγή, μια διαφορετική εποχή που δεν υφίσταται αποκλειστικά στη βιομηχανία της μόδας, αλλά αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη κοινωνική, υπαρξιακή τάση της οποίας γινόμαστε μάρτυρες καθημερινά.
By Irene Kontogianni
Κάποτε ήταν κοινωνικό στίγμα για έναν άντρα να δείξει την πιο ευαίσθητη, την πιο θηλυκή του πλευρά, καθώς η θηλυκότητα αντιλαμβανόταν ως αδυναμία. Η θηλυκότητα όμως, είναι δύναμη, ανέκαθεν ήταν και τώρα εισχωρεί μέσα στα αυστηρά αρρενωπά ιδεώδη και η κοινωνική καταπίεση στη συμπεριφορά των αντρών αρχίζει να ξεθυμαίνει. Όπως το έθεσε, πολύ σωστά, η Susan Sontag, «αυτό που είναι το πιο όμορφο στους πραγματικά ανδροπρεπείς άντρες, είναι πάντα κάτι το θηλυκό και αυτό που είναι το πιο όμορφο στις πιο θηλυκές γυναίκες, είναι πάντα κάτι το αρσενικό».
Τα πρότυπα ομορφιάς που μέχρι τώρα γνωρίζαμε, πλέον αλλάζουν και λαμβάνουν καινούργιες ερμηνείες τις οποίες ο κόσμος αρχίζει να επεξεργάζεται και να τις ενσωματώνει άφοβα στην καθημερινότητά του. Σας θυμίζει κάτι όλο αυτό; Τη σεξουαλική απελευθέρωση ίσως των late ‘60s και όλη τη δεκαετία του ‘70; Όντως, η αντιστοιχία υπάρχει, μόνο που αυτή τη φορά μιλάμε για την απελευθέρωση του φύλου συνολικά.
Αυτό που είναι το πιο όμορφο στους πραγματικά ανδροπρεπείς άντρες, είναι πάντα κάτι το θηλυκό και αυτό που είναι το πιο όμορφο στις πιο θηλυκές γυναίκες, είναι πάντα κάτι το αρσενικό
Θα μπορούσε όμως, αυτή η στροφή στη φυλετική χειραφέτηση, να λειτουργεί ως αντιπερισπασμός στην έλλειψη οικονομικών πόρων και στην έλλειψη αυθεντικότητας και δημιουργικότητας; Η επιτυχία είναι συνώνυμη πλέον με τη διατήρηση της μαζικής απήχησης στην αγορά. Άρα, η δημιουργία ενός νέου καταναλωτικού προτύπου που μπορεί να ανταγωνιστεί το κυρίαρχο γυναικείο, να είναι μία λύση που θα μπορούσε να τονώσει την πληγμένη βιομηχανία της μόδας. Τα mixed genre fashion shows εξοικονομούν σημαντικούς πόρους στους μεγάλους οίκους μόδας αφού προσελκύουν τον Τύπο και τα social media, και οι σχεδιαστές μόδας κατορθώνουν να περάσουν ένα ηχηρό και ισχυρό μήνυμα στο ευρύ κοινό. Διπλασιάζουν τις καμπάνιες τους και διαθέτουν άμεσα τις συλλογές τους στο κοινό, προσελκύοντας τα media και τους VIP αγοραστές. Η ταυτότητα του brand εμπλουτίζεται, διευρύνεται, γίνεται πιο ισχυρή και ο κόσμος -άντρες και γυναίκες- ταυτίζεται. Μάλιστα, μέχρι το 2020 υπολογίζεται ότι η παγκόσμια αντρική αγορά θα παρουσιάσει αύξηση 14% στα έσοδά της σε σχέση με το 2015, φτάνοντας τα 33 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Euromonitor International.
Πώς όμως να τα ισοπεδώσεις όλα με όρους και κανόνες οικονομικούς και να μην αντικρίσεις την απενοχοποίηση του φύλου που χαρακτηρίζει τη σημερινή κοινωνία; Η αλήθεια είναι ότι ο άντρας είχε πάντα την ανάγκη για συναισθηματική έκφραση, για εγγύτητα κι ευαισθησία αλλά όλα αυτά καταπνίγονταν από τον κοινωνικό περίγυρο, που δεν άφηνε περιθώρια για την εσωτερική, τη βαθύτερη πλευρά της προσωπικότητάς του. Τώρα πλέον, έχει ωριμάσει η σκέψη και οι περιστάσεις, και όλοι έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και την ίδια την υπόσταση του εαυτού τους. Ο χώρος της μόδας και οι σύγχρονοι εκφραστές της έχουν εμβαθύνει κι βρήκαν ακριβώς αυτό που χαρακτηρίζει σήμερα τον άντρα, τις ανάγκες του, τις ιδιαιτερότητές του, και μέσω της τέχνης τους, δείχνουν το δρόμο προς αυτό το απελευθερωμένο σύγχρονο αντρικό πρότυπο.
Καθώς περίμενα να περάσουν τα λεπτά σε ένα από τα κόκκινα καθίσματα στην αποβάθρα του μετρό, πέρασε από μπροστά μου ένα όμορφο αγόρι, όχι πάνω από είκοσι. Φορούσε βερμούδα, σκισμένο διχτυωτό καλσόν, ένα T-shirt και sneakers. Ο τρόπος που περπατούσε –μία μίξη αυτοπεποίθησης και coolness- και το ιδιαίτερο στιλ του, με έκαναν να χαθώ για μερικές στιγμές μέσα στις σκέψεις μου, θαυμάζοντας όχι μόνο το στιλ, αλλά κυρίως, τον τρόπο με τον οποίο το υποστήριζε. Και τότε, έφτασε στα αφτιά μου η μουρμούρα της γυναίκας που καθόταν δίπλα μου για το πόσο έχουν «χαλάσει» σήμερα οι άντρες, για το ότι δεν υπάρχουν πλέον αρσενικά, ότι η κοινωνία ολόκληρη πάει κατά διαόλου και πόσο κρίμα ήταν που ένα τόσο όμορφο αγόρι ήταν ντυμένο έτσι. Κι έμεινα να γελάω από μέσα μου, γιατί μόλις είχα δει μέσα σε αυτό το αγόρι, πόσο πιο όμορφη έγινε η κοινωνία και ο κόσμος όλος.