[Τα μοναδικά project του Leigh Bowery και η trash ειρωνική υποκουλτούρα των 80’s]
Performance artist, club promoter, ηθοποιός, pop star, μοντέλο και fashion designer. Μόνο κάποιες από τις ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τον Leigh Bowery, μία από τις πιο ευφυείς προσωπικότητες της τέχνης των ‘80s. Γεννήθηκε το 1961 σε ένα προάστιο της Μελβούρνης, το Σανσάιν. Ήταν ένα ευαίσθητο και πολυτάλαντο παιδί, το οποίο δεν ταίριαζε με τη φαλλοκρατική κοινωνία όπου έμενε. Σαν έφηβος, ανακάλυψε έναν καινούργιο κόσμο διαβάζοντας για το κίνημα του Νεορομαντισμού στο Λονδίνο από βρετανικά περιοδικά μόδας, όπως το i-D. Αυτό τον ενέπνευσε να ανακαλύψει τον εαυτό του στο κέντρο του avant garde καλλιτεχνικού κόσμου της αγγλικής πρωτεύουσας. Μετά τη φοίτησή του στο Γυμνάσιο της Μελβούρνης, και ένα χρόνο σχέδιο μόδας στο RMIT, εγκατέλειψε την Αυστραλία και το 1980 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο για να ακολουθήσει καριέρα σχεδιαστή μόδας. Αν και αυτή η προσπάθεια αποδείχτηκε αποτυχημένη, κατάφερε να συγκεντρώσει ένα μικρό cult κοινό και την προσοχή των Μ.Μ.Ε. Τελικά, δημιούργησε ένα όνομα μέσα από δραματικές εκτελέσεις χορού, μουσικής και ακραίας επίδειξης, ενώ φορούσε παράξενα και πρωτότυπα ρούχα δικιάς του έμπνευσης.
Έγινε φίλος με το ζωγράφο Trojan (Gary Barnes) και τον David Walls. Συγκατοίκησε με αυτούς τους δύο και ήταν οι πρώτοι οι οποίοι φόρεσαν τα δημιουργικά και παράξενα ρούχα του. Οι «Τρεις Βασιλιάδες» -όπως αυτοαποκαλούνταν- ήταν άνεργοι για πολλά χρόνια και κάποια στιγμή μετακόμισαν σε ένα διαμέρισμα σε μία από τις πιο φτωχές και κακόφημες γειτονιές του Λονδίνου. Και οι τρεις πειραματίστηκαν με όλων των ειδών τα ναρκωτικά, αλλά μέσα στο χρόνο, ο David έφυγε αφήνοντας μόνους τους άλλους δύο. Ο Trojan και ο Leigh έγιναν για λίγο εραστές. Εκείνη την περίοδο η Margaret Thatcher βρισκόταν στην εξουσία. Η ζωή τους ήταν δύσκολη και η μόνη διέξοδος ήταν ο μυστικός υπόκοσμος των πολυσεξουαλικών και gay clubs.
Τον Ιανουάριο του 1985 ο Leigh ίδρυσε το πανσεξουαλικό κλάμπ Taboo. Σύντομα, έγινε το Studio 54 του Λονδίνου, μόνο που ήταν πολύ πιο άγριο και πιο μοδάτο, χωρίς όμως μάζες διάσημων να περιμένουν στην ουρά -πράγμα όμως που δεν άργησε να συμβεί. Το να περιμένεις να μπεις μέσα στο κλαμπ ήταν αξέχαστη εμπειρία. Αντίθετα με την κοινή άποψη, ο Leigh δεν ήταν μέρος του νεορομαντικού κινήματος που ήταν διάσημο στη Βρετανία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80.
Από τότε που ήταν ένα παχουλό, φιλομαθή και συχνά θύμα εκφοβισμού παιδί, ο Leigh ένιωθε άβολα με τον εαυτό του, γι’ αυτό συχνά χρησιμοποιούσε τα παράξενα κοστούμια του σαν πανοπλία απέναντι στις ανασφάλειές του. Ο Leigh άρχισε να νιώθει άνετα με το να αποκαλεί τον εαυτό του ομοφυλόφιλο, ενώ δημιούργησε και πολλές παθιασμένες και σαδομαζοχιστικού χαρακτήρα, φιλίες με γυναίκες. Λάτρευε το διάβασμα, ήταν πολύ ευφυής και παθιασμένος με οποιαδήποτε μορφή καλλιτεχνικής εκφραστικότητας.
Το Taboo έγινε το πιο διάσημο club του Λονδίνου και ο Leigh το επίκεντρο της εναλλακτικής μόδας. Όμως, το AIDS, τα σκληρά ναρκωτικά και το σεξ χωρίς προφύλαξη, επηρέασαν τη σκηνή του Λονδίνου. Όταν πέθανε ο αγαπημένος του φίλος, Trojan, ο Leigh έπαθε κατάθλιψη και ξεκίνησε να πειραματίζεται με μη ασφαλές σεξ σε δημόσιους χώρους και με άγνωστους συντρόφους. Στις 13 Μαΐου 1994 παντρεύτηκε τη Nicola Bateman, ενώ επτά μήνες αργότερα, την Πρωτοχρονιά του 1994, πέθανε από AIDS στο Middlesex Hospital, στο Γουέστμινστερ του Λονδίνου, έπειτα από μάχη πέντε εβδομάδων με την ασθένεια, για την οποία ενημερώθηκαν μόνο λίγοι φίλοι του. Η τελευταία του φράση ήταν: «Πες τους ότι πήγα για εκτροφή γουρουνιών στη Βολιβία», σημάδι του μαύρου χιούμορ και της ειρωνείας που διαφαίνεται μέσα από την τέχνη του.
Ο Fashion Director του ΟΖΟΝ, Λάζαρος Τζοβάρας, μας μεταφέρει την ιδέα πίσω από το νέο editorial.
Interview: Irene Kontogianni
1. Γιατί επιλέξατε ως βασική αναφορά το έργο του Leigh Bowery και τον σαρκασμό της υποκουλτούρας των 80’s;
Ολόκληρο το fashion part του τεύχους παρουσιάζει τα σεξουαλικά πρότυπα, όπως αυτά διαμορφώθηκαν και τελικά καθιερώθηκαν μέσα από τις δεκαετίες. Σαν ορόσημα πήραμε τις δεκαετίες του 20, του 80 και φτάσαμε στο σήμερα. Η πρώτη μόδα είναι αφιερωμένη στο έργο των Ziegfeld Follies. Γυναίκες που έκαναν ένα είδος καμπαρέ εποχής. Ξεκίνησαν στη Γερμανία στις αρχές του 20ου αιώνα, καθιερώθηκαν στο Παρίσι τη δεκαετία του 20. Έκαναν νούμερα για να ευχαριστούν την ελίτ της εποχής. Σύντομα, όμως, ο τρόπος ζωής τους, η απελευθέρωση που τις χαρακτήριζε ως προς τις συνήθειες, το ντύσιμο και γενικότερα το βίο τους τις ανήγαγαν σε ένα από τα πιο δυναμικά πρότυπα της εποχής. Ήταν η λατρεία όλων των φωτογράφων, οι οποίο τις φωτογράφιζαν μετά τα shows στα καμαρίνια τους.
Στο δεύτερο editorial συναντάμε τον Leigh Bowery. Τα 80’s είναι συνυφασμένα με την επανάσταση, είναι η πρώτη φορά που η μόδα επηρεάζεται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τις τέχνες πέριξ. Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε να αναπτύσσονται τόσα διαφορετικά ρεύματα και να συνυπάρχουν ταυτόχρονα. Ο Bowery δεν με εντυπωσιάζει μόνο για τον τρόπο που αντιμετώπιζε την εξωτερική του εμφάνιση, εξάλλου ξεκίνησε και ως fashion designer, αλλά κυρίως για την απελευθέρωση που τον χαρακτήριζε σε ό,τι αφορά την σεξουαλικότητα. Ίδρυσε το πανσεξουαλικό club Taboo το οποίο σύντομα έγινε το Studio 54 του Λονδίνου, μόνο που ήταν πολύ πιο άγριο και πιο μοδάτο. Δημιούργησε ένα νέο πρότυπο, που μέχρι τότε θεωρούταν εντελώς εξωπραγματικό.
2. Πως γίνεται να χτίσεις ένα τόσο συγκεκριμένο editorial σε μία αγορά όπως αυτή της Αθήνας;
Από άποψη πρώτης ύλης δεν ήταν καθόλου δύσκολο τελικά. Προσπάθησα να επικεντρώσω την ιδέα του styling στο συντηρητικό λονδρέζικο τρόπο ένδυσης του 80, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Την επανάσταση στο styling δεν έφεραν τα ρούχα καθ’αυτά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο χαλάσαμε τις φόρμες τους. Τώρα, αν δούμε την αγορά από άποψη κουλτούρας, είναι λίγο πιο σύνθετο. Το ΟΖΟΝ πάντα ήταν πιο μπροστά σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση προτύπων. Αν το δει κάποιος καθαρά εικαστικά, θα καταλάβει και το βαθύτερο νόημα.
3. Βαθύτερο νόημα;
Ο Leigh Bowery ήταν ένα άνθρωπος περιφερειακός με την έννοια της πρακτικής τέχνης, συνδυάζει τον Ντανταϊσμό και την τέχνη του σώματος ανακατασκευάζοντας την εικόνα του κατά την εκτέλεση του έργου του. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιεί την έκφραση του άλλου για να δημιουργήσει μια μορφή ενός πολιτισμικού lip-synching τρανσβεστισμού. Δεν μιλάμε απλώς για μία αισθητική, μιλάμε για διαμόρφωση νέων προτύπων.
4.Το editorial ξεκινάει με τα διπλά σώματα, κάτι που είχαμε δει και πρόσφατα σε show του Rick Owens. Πως καταφέρατε να μην δέσετε με κάποια κατασκευή τα δύο σώματα;
Είχα φτιάξει μία κατασεκυή το πρωί, με δύο κόκκινα σεντόνια και τέσσερα μικρά μαξιλάρια. Θεωρούσα ότι δεν γίνεται ένα σώμα να σταθεί πάνω σε ένα άλλό για τόση ώρα χωρίς στήριξη. Με την Μαρία, είχαμε κλείσει για αυτή τη λήψη έναν character, τον Στάθη, και μία χορεύτρια. Αφού έμειναν γυμνοί και οι δύο, αρχίσαμε να κάνουμε δοκιμές στον τοίχο του studio. Με την υπόλοιπη ομάδα βρισκόμασταν σε πανικό, διότι είχαμε ένα σώμα όρθιο να ισορροπεί σε τακούνια, και ένα σώμα ανάποδα, που στηριζόταν με τα πόδια από τη μέση του Στάθη. Βέβαια, οι δυο τους γελούσαν συνεχώς, ακατάπαυστα. Δεν ήθελαν να χρησιμοποιήσουμε καν την κατασκευή στήριξης. Είχαν τόση όρεξη και οι δυο που τελικά το καταφέραμε. Τους ευχαριστώ πολύ.
5. Σε μία λήψη υπάρχει και η αντίθεση μεταξύ ενός πολύ αδύνατου και ενός πιο παχέος σώματος. Ποια είναι η ιδέα πίσω από αυτό;
Αν παρατηρήσετε το αδύνατο σώμα είναι ντυμμένο ενώ το παχύ είναι εντελώς γυμνό. Στην πραγματικότητα, βλέπουμε το ακριβώς αντίθετο. Πιο εύκολα θα δεις στον δρόμο ένα άδυνατο σώμα ντυμένο με πιο λίγα ρούχα. Δεν καταλαβαίνω όλη αυτή τη μανία με τα υπέροχα σώματα. Οι άνθρωποι πρέπει να αισθάνονται όμορφα γι’αυτό που είναι, ακριβώς όπως και ο Leigh Bowery -και φυσικά ο Bob που δέχτηκε να ποζάρει γυμνός- και όχι γι’αυτό που τους διατάζουν να γίνουν. Αυτό θέλαμε να περάσουμε μέσα από αυτή τη λήψη.
6. Είναι, ωστόσο, η μόδα το μέσο να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε τέτοιου είδους πρότυπα;
Είναι πολύ σύνθετο θέμα που δεν απαντάται σε τρεις σειρές. Μέσα σε μία τόσο μεγάλη βιομηχανία, όπως αυτή της μόδας, αναπτύσσονται συνεχώς διαφορετικά πρότυπα. Άλλα αντέχουν αυθύπαρκτα, και έτσι έχουν μη κατευθυνόμενο στάση, άλλα προσπαθούν αλλά χάνονται, άλλα καθοδηγούνται με άλλους σκοπούς. Το μόνο που μπορώ να πω σίγουρα είναι πως υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες στη μόδα που παλεύουν να την κάνουν πιο δημοκρατική.
7. Γυρνάμε πίσω στο editorial. Από που βρήκατε τον Βοb; Συνεργάζεται με κάποιο πρακτορείο;
Νομίζω πως αυτό είναι το πιο αστείο σημείο. Κάναμε ραντεβού με την φωτογράφο στο Κολωνάκι, και ήμασταν απογοητευμένοι που δεν μπορούσαμε να βρούμε ένα άτομο με αυτά τα χαρακτηριστικά να ποζάρει γυμνό. Τότε πέρασε τυχαία από το cafe που βρισκόμαστε, ο Δημήτρης Μακρής, booker του The ligion Agency. Όταν του είπα τι ήθελα μου είπε ότι θα ψάξει. Μέχρι και τη μέρα της φωτογράφισης δεν είχαμε νέο του, και έτσι είχαμε αλλάξει αυτή τη λήψη. Την ίδια μέρα, όμως, με πήρε τηλέφωνο ο Δημήτρης και μου είπε ότι έχει το τέλειο πρόσωπο γι’αυτό που ψάχνουμε. Ο Bob είναι ένας πολύ cool DJ, που ο Δημήτρης γνώρισε ένα βράδυ πριν σε ένα club.
8. Πολλά διαφορετικά πρόσωπα, make up, ρούχα. Πόση ώρα διήρκησε;
Μπήκαμε στο studio το πρωί και βγήκαμε το βράδυ. Ευτυχώς είχαμε πολύ ξεκάθαρα το στήσιμο στο μυαλό μας, όποτε ο καθένας ήξερε τι έκανε. Περισσότερο χρόνο χρειαζόταν η προετοιμασία στο make up και το hair styling παρά η διαδικασία της φωτογράφισης.
9. Είπες για το 20’s, για το 80’s. Από το σήμερα τι παρουσιάσατε;
Επιλέξαμε έξι νέα δημιουργικά άτομα-και εκπροσώπους των millennials- που η δουλεία τους έχει σχέση είτε άμεσα με τη σεξουαλικότητα, είτε γενικότερα με την εικόνα, και τα φωτογραφίσαμε με τον εικαστικό Νικόλα Βεντουράκη στα αγαπημένα τους μέρη της πόλης μας. Το ΟΖΟΝ στήριζε πάντα τους νέους καλλιτέχνες, είναι κάτι το οποίο χρειάζεται η χώρα μας.
