Στο Sterna Art Project 2019, καλλιτέχνες ξεκινάνε από τη Νίσυρο και κάνουν στάσεις στα πανέμορφα νησιά του Αιγαίου, όχι για διακοπές, αλλά για να βρουν εκείνα τα φυσικά υλικά-ορόσημα που ενσωματώνουν στην τέχνη τους, την οποία χαρίζουν πίσω στα νησιά.
Εξ ορισμού, island hopping είναι η διάσχιση μιας θάλασσας από μια σειρά μικρών ταξιδιών μεταξύ νήσων σε αντίθεση με το μακρύ ταξίδι για τον προορισμό. Η ακριβής ερμηνεία του όρου αναφέρεται στην πραγματικότητα στο πέρασμα των θηλαστικών από έναν ωκεανό, έκφραση με ξεκάθαρες αναφορές στη διάσχιση της Καραϊβικής ως την άφιξη στην Αμερικανική ήπειρο.
Στις μέρες μας, το island hopping είναι συνδεδεμένο με τις καλοκαιρινές διακοπές σε παραπάνω από ένα νησί. Η έννοια της μετανάστευσης που εμπεριέχει ο όρος, πιο συγκεκριμένα, το σπάσιμο αυτής της μετανάστευσης σε μικρά τμήματα μέχρι τον τελικό προορισμό, σήμερα έχει την μορφή της μετάβασης από το ένα μέρος στο άλλο χωρίς απαραίτητα να υπάρχει τελικός προορισμός ή τουλάχιστον να μην έχει ιδιαίτερη σημασία.
Ο οργανισμός Sterna συστήνει μια ομάδα τεσσάρων εικαστικών, οι οποίοι έχουν ήδη περάσει χρόνο στη Νίσυρο. Έχουν μελετήσει και χρησιμοποιήσει τα υλικά της. Τα έχουν κωδικοποιήσει και ενσωματώσει στη δουλειά τους, ο καθένας με την προσωπική του γραφή και σύμφωνα με τα θέματα που τον απασχολούν. Ξεκινούν ύστερα από δυο εβδομάδες παραμονής στο νησί, ώστε να μαζέψουν τα υλικά που χρειάζονται για το ταξίδι με τα δυο πλoία που το συνδέουν μέχρι το νοτιότερο μέρος της περιοχής. Άλλες τρεις εβδομάδες island hopping περνώντας από Τήλο, Σύμη, Ρόδο, Καστελόριζο.
Μιλήσαμε με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της έκθεσης, Γρηγόρη Χατζηιωαννίδη, για αυτή την ιδιαίτερη έκθεση, τη σύνδεση τουρισμού και τέχνης αλλά και την μαγεία του να ταξιδεύεις από τόπο σε τόπο.
Τι ήταν αυτό που σε ενέπνευσε να ξεκινήσεις ένα καλλιτεχνικό project την εποχή που οι περισσότεροι πηγαίνουν διακοπές;
Ένα από τα βασικά είναι η διάσταση της κατανάλωσης που εμπεριέχει η εποχή των διακοπών και ο βαθμός δυσκολίας να επικοινωνήσεις μέσω της τέχνης με τον κόσμο, σε αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο. Η πλειοψηφία των τουριστών, κατά τη διάρκεια των διακοπών, είναι σε κατάσταση ραστώνης και έκστασης ταυτόχρονα, κατά τη γνώμη μου. Δρούμε τελείως διαφορετικά. Ίσως υπάρχει και μια πίεση στην αναζήτησή αυτής της χαλάρωσης. Το ίδιο μας το σώμα αλλάζει συμπεριφορά. Πρακτικά καταναλώνουμε ότι μπορεί να μας προσφέρει χαλάρωση όπως ήλιο, θάλασσα, αλκοόλ, κτλ και στη συγκεκριμένη περίπτωση, πολλή Ελλάδα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μια ομάδα καλλιτεχνών εμφανίζει ένα εντελώς διαφορετικό “προϊόν” προς κατανάλωση. Τη σύγχρονη τέχνη.
Τι είναι αυτό που κάνει τη Νίσυρο ξεχωριστή για το Sterna και το Island Hopping;
Aυτό που λέω συνέχεια είναι: «ζούμε σε έναν κρατήρα, το έχετε καταλάβει;» Αυτό την κάνει ξεχωριστή λοιπόν.
Γιατί επιλέχθηκαν τα συγκεκριμένα νησιά για την εξέλιξη του project;
Η ιδέα του island hopping ξεκίνησε με τη μεταφορά υλικών από τη Νίσυρο στα γειτονικά νησιά με το πλοίο της γραμμής. Έτσι λοιπόν, θα ήταν είτε προς το βορρά, είτε προς το νότο. Αποφασίσαμε φέτος να πάμε προς το νότο.
Τα υλικά που έχουν επιλεχθεί είναι πρωτογενή και “ορόσημα” της Νισύρου. Με ποιο κριτήριο επιλέχθηκαν και είναι ένας από τους σκοπούς του project να αναδείξει τον φυσικό πλούτο του συγκεκριμένου νησιού;
Όλοι οι συμμετέχοντες στο island hopping έχουν συμμετάσχει στο sterna art project στο παρελθόν, όποτε υπάρχει μια εξοικείωση με τα υλικά του νησιού. Το προσωπικό ενδιαφέρον του καθενός και η καλλιτεχνική δουλειά τους, οδήγησε στην επιλογή των υλικών καθώς και την εξερεύνηση νέων, όπως η φυσική πορσελάνη. Έτσι, θα έλεγα πως το island hopping μπορεί να εμπεριέχει την ανάδειξη του φυσικού πλούτου της Νισύρου, αλλά το τελικό προϊόν που προσπαθεί να επικοινωνηθεί είναι οι εμπειρίες που απέκτησαν οι καλλιτέχνες κατά τη διαμονή τους στο νησί, μέσω της σύγχρονης τέχνης.
Η ιδέα της μετακίνησης από τόπο σε τόπο είναι χαρακτηριστικό που συναντάμε στον Ελληνικό πολιτισμό από τα αρχαία χρόνια. Τι ρόλο παίζει η ελληνική παράδοση στην πραγματοποίηση του συγκεκριμένου project;
Κανέναν. Το island hopping βασίζεται στην ιδέα του… island hopping. Μετακίνηση των θηλαστικών, που σπάει το ταξίδι με μικρές στάσεις περνώντας από τα νησιά. Συγκεκριμένη αναφορά στο πέρασμα των θηλαστικών από την Καραϊβική μέχρι την άφιξη τους στην Αμερική ή τους νάνο-ελέφαντες μέχρι να φτάσουν στην Τήλο και να εξαφανιστούν 4.000 χρόνια πριν.
«Σημασία έχει το ταξίδι και όχι ο προορισμός»: πόσο μπορεί αυτή η φράση να χαρακτηρίσει το Island Hopping;
Εντελώς, μιας και το island hopping είναι η διαδικασία και οι εμπειρίες που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Ίσως είναι ο μόνη διαφορά από την ετυμολογία του island hopping.
Πώς οραματίζεσαι την σύγχρονη νησιωτική τέχνη στην εποχή του μαζικού τουρισμού;
Δεν το έχω σκεφτεί. Ή να το πω διαφορετικά, μαζί με τους συμμετέχοντες το σκεφτήκαμε ως ένα παράδοξο προϊόν προς κατανάλωση, στην εποχή του μαζικού τουρισμού.
Τελικά τι είναι αυτό που συνδέει την τέχνη και τον τουρισμό;
Η κατανάλωση;
Sterna Art project 2019
“ISLAND HOPPING”
16 / 7 – 19 / 8 / 2019
Συμμετέχοντες: Πάκυ Βλασσοπούλου, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Ντόρα
Οικονόμου, Agnieszka Gratza
Καλλιτεχνικός διευθυντής: Γρηγόρης Χατζηιωαννίδης
Τοποθεσία: Νίσυρος, Τήλος, Σύμη, Ρόδος, Καστελόριζο
“ISLAND HOPPING”
16 / 7 – 19 / 8 / 2019
Συμμετέχοντες: Πάκυ Βλασσοπούλου, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Ντόρα
Οικονόμου, Agnieszka Gratza
Καλλιτεχνικός διευθυντής: Γρηγόρης Χατζηιωαννίδης
Τοποθεσία: Νίσυρος, Τήλος, Σύμη, Ρόδος, Καστελόριζο
Το project διοργανώνεται από τον οργανισμό Sterna σε συνεργασία με τον Δήμο Νισυρίων.
Συνέντευξη: Γεωργία Γερμανάκου