Πάνω στη μηχανή του, άγνωστος μεταξύ αγνώστων στους δρόμους της πρωτεύουσας. Πάνω στη σκηνή, ένας χείμαρρος που σε παρασύρει. Η ηθική στα χρόνια της κρίσης, το θέατρο ως μέσο αφύπνισης, ο άνθρωπος και το κοστούμι του: o Γιώργος Νανούρης όταν σβήνουν τα φώτα της σκηνής.
Φέτος ανεβαίνει για τέταρτη χρονιά η Κατερίνα και δεύτερη το Αφέντης και δούλος. Πώς λειτουργεί για σένα αυτή η υποστήριξη του κοινού και των κριτικών;
Ελπίζω να με εξελίσσει. Δεν ξέρω ακόμα, ο χρόνος θα δείξει. Σίγουρα όμως, μου δίνει χαρά όλο αυτό που συμβαίνει αλλά ταυτόχρονα και ευθύνη και άγχος, αφού οι απαιτήσεις αλλάζουν.
Πότε διάβασες πρώτη φορά το βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ “Το βιβλίο της Κατερίνας”; Τι σου γέννησε την ανάγκη να το μεταφέρεις στη σκηνή;
Το διάβασα σχεδόν μόλις βγήκε. Το γεγονός ότι πρόκειται για αληθινή ιστορία, το θέμα της διπολικής διαταραχής αλλά και του γιου που βρίσκει στο σπίτι τη νεκρή μάνα, με έκαναν να θέλω να το διαβάσω. Όλα τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Τι βρήκες στο πρόσωπο της Λένας Παπαληγούρα που σε έκανε να πιστέψεις ότι είναι η ιδανική Κατερίνα;
Διαβάζοντας το βιβλίο, πριν ακόμα σκεφτώ ποια θα είναι η ηθοποιός που θα ερμηνεύσει την Κατερίνα, πέρασε μπροστά από τα μάτια μου το βλέμμα της Λένας. Αυτό το παράξενο, ιδιαίτερο βλέμμα.
Ο Αύγουστος Κορτώ έχει δηλώσει: «Μακάρι να μας έσωζε η δυστυχία των άλλων». Συμφωνείς; Τι νομίζεις ότι μπορεί να μας σώσει και από τι τελικά κινδυνεύουμε;
Δεν ξέρω τι ακριβώς εννοεί με αυτήν τη φράση και σε ποιο πλαίσιο συζήτησης ειπώθηκε. Νομίζω ότι μόνο εμείς μπορούμε να σώσουμε τον εαυτό μας. Αν δεν το θέλουμε πραγματικά, κανένας δεν μπορεί να μας σώσει.
Παράλληλα με την Κατερίνα, το επίσης πετυχημένο “Αφέντης και δούλος”, στο οποίο υποδύεσαι το δούλο. Γιατί διάλεξες αυτό το ρόλο; Στη ζωή γίνεσαι δούλος υλικών αγαθών ή ανθρώπων;
Διάλεξα το έργο για να παίξει ο Δημήτρης τον Αφέντη. Θεωρώ ότι είναι ένας ρόλος γραμμένος για εκείνον. Στη ζωή όλοι έχουμε στιγμές που λίγο ή πολύ φερόμαστε και ως αφέντες και ως δούλοι -μεταφορικά μιλώντας πάντα, φυσικά. Προσπαθώ να μη γίνομαι, όμως, ούτε το ένα ούτε το άλλο. Προτιμώ τις ισότιμες σχέσεις, στη δουλειά, στη ζωή, παντού.
Είναι η δεύτερη, και μάλιστα συνεχόμενη, φορά που επιλέγεις να ανεβάσεις έργο του Τολστόι. Τι ξεχωρίζεις σε αυτόν το συγγραφέα;
Ο Τολστόι μου αρέσει γιατί μιλά παραβολικά. Απλά, μα όχι απλοϊκά και στοχεύει στην καρδιά. Το ίδιο θέλω να κάνω και εγώ με τις παραστάσεις μου. Παρόλα, αυτά δεν έγινε συνειδητά η επιλογή. Μου άρεσε πολύ το κείμενο αυτό και έτυχε να είναι του Τολστόι.
Στα έργα του, και έντονα στο Αφέντης και Δούλος, ο Τολστόι πλάθει χαρακτήρες που ενώ ανήκουν στις προνομιούχες τάξεις, αντιλαμβάνονται την κοινωνική αδικία και την ηθική ποταπότητα του περιβάλλοντός τους και αλλάζουν στάση. Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι με εξουσία σήμερα μετακινούνται εύκολα από το μικρόκοσμό τους;
Ειδικά τώρα πια, που τα πράγματα έχουν αγριέψει, πολύ δύσκολα. Όμως, πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις και πάντα ελπίζω ότι όσο κι αν έχουμε αλλοτριωθεί, βαθιά μέσα μας υπάρχει μια καρδιά που πάλλεται ακόμα αληθινά.
Ποιοι πιστεύεις ότι έχουν σήμερα την εξουσία; Έχεις την ηθική απαίτηση να προσπαθείς να μετακινήσεις αυτή την αρχή μέσα από τα έργα σου;
Δεν προσπαθώ ούτε πιστεύω ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο μια παράσταση. Αν όμως μπορεί να μετακινηθεί έστω και ένας, είναι αρκετό. Αν μία παράσταση μπορεί να σε κάνει να δεις αλλιώς κάποια πράγματα και να σε αλλάξει, έστω και λίγο, αυτό μου είναι αρκετό.
Τι σχέση έχεις με την πολιτική πραγματικότητα;
Βλέπω, ακούω, σωπαίνω. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Έχεις ένα τρομερό ταλέντο να μεταφέρεις στο σανίδι έργα που δεν είναι θεατρικά. Σου δίνει ελευθερία αυτή η συνθήκη;
Μου δημιουργεί μια τρομερή ελευθερία γιατί μπορώ να κάνω ακριβώς ό,τι σκεφτώ, μια και δεν υπάρχει εξ αρχής θεατρική συνθήκη αλλά πρέπει να τη δημιουργήσω. Αυτό είναι συγχρόνως και η μεγαλύτερη δυσκολία. Είναι μια πολύ μοναχική διαδικασία, αρκετά αγχωτική, αλλά συνάμα, τρομερά ενδιαφέρουσα για μένα. Όταν τελειώσω με τη μετατροπή ενός κειμένου σε θεατρικό έργο έχω σχεδόν έτοιμη και όλη τη σκηνοθεσία στο μυαλό μου.
Η πρώτη σου σκηνοθετική απόπειρα ήταν το ΕΔΩ, στο οποίο, όπως είχες δηλώσει, δεν είχες καμία χρηματική υποστήριξη. Αν το σκηνοθετούσες σήμερα με κεφάλαιο, θα άλλαζες κάτι;
Δεν θα άλλαζα απολύτως τίποτα. Θα το ξανάκανα, μάλι-στα, με την ίδια ακριβώς συνθήκη. Το να ετοιμάζεις κάτι εντελώς μόνος σου, χωρίς καμιά προσδοκία και να έχει την ανταπόκριση που είχε το ΕΔΩ, σε κάνει να πιστεύεις στα θαύματα.
Κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης για το ΟΖΟΝ, και ενώ σε μία λήψη φορούσες κοστούμι και κρατούσες ένα τσιγάρο, έκανες αυθόρμητα την εξής παρατήρηση: «Δεν ντύνομαι ποτέ έτσι, δεν καπνίζω ποτέ, δεν χτενίζω ποτέ έτσι τα μαλλιά μου. Όλα είναι ένα ψέμα». Στην εικόνα, και κυρίως σε αυτή της μόδας, συχνά ό,τι αποτυπώνεται δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ποια είναι τελικά η άποψή σου για τη μόδα;
Μα είναι τόσο απαραίτητα αυτά τα ωραία ψέματα που φτιάχνουμε για να μπούμε μέσα τους και να ξεχαστούμε για λίγο. Να γίνουμε άλλοι, να αλλάξουμε ρόλο. Δεν μας έχει μείνει και τίποτα άλλο για να αντέχουμε την κανονική ζωή. Φτιάχνουμε τους κόσμους μας, τα παραμύθια μας, στη σκηνή, σε μια φωτογράφιση, σε ένα γύρισμα, μπαίνουμε μέσα, ξεχνιόμαστε, δημιουργούμε και μετά επιστρέφουμε πάλι εκεί έξω. Είμαστε τυχεροί που μας δίνεται αυτή η δυνατότητα.
Τι ρόλο παίζει για εσένα το κοστούμι σε μια παράσταση; Συχνά φαίνεται ότι δεν του δίνεις ιδιαίτερη σημασία…
Κι όμως, δίνω πολλή σημασία. Απλώς θέλω να είναι απλό και φυσικό. Το τι -και πώς το φοράς- είναι πολύ σημαντικό και λέει πολλά για σένα, και στο θέατρο και στη ζωή.
Πόσο προσέχεις την εξωτερική σου εμφάνιση; Έχεις αγαπημένους σχεδιαστές;
Μου αρέσει να προσέχω λίγο, αλλά τις περισσότερες ώρες της μέρας μου τις περνάω σε πρόβες οπότε είμαι διαρκώς με φόρμες και τέτοιου είδους ρούχα. Είμαι λίγο mix and match νομίζω.
Μένεις στο κέντρο της Αθήνας. Τι αγαπάς στη γειτονιά σου;
Ότι κάνω τα πάντα με τη μηχανή ή με τα πόδια, μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Αν περισσέψει λίγη ώρα ανάμεσα στις δουλειές, μπορώ να επιστρέψω για λίγο σπίτι και να ξαναφύγω. Αγαπώ το κέντρο, έχω ζήσει όλη μου τη ζωή σ’ αυτό, νομίζω δεν θα μπορούσα να μείνω αλλού. Είναι πολύχρωμο, άναρχο, άσχημο και όμορφο, μικρό και μεγάλο.
Μέσα από τις επιλογές των έργων σου, μαρτυράς έναν πολύ ευαισθητοποιημένο χαρακτήρα, κυρίως σε κοινωνικά και υπαρξιακά ζητήματα. Σε απασχολεί πολύ ο διπλανός σου;
Δεν είμαι κανένας άγιος, προς θεού, αλλά ζώντας στο κέντρο βλέπω καθημερινά την πραγματικότητα. Δεν πετάω στα σύννεφα ούτε ζω σε κάποιο παράλληλο σύμπαν. Μου αρέσει να νιώθω χρήσιμος και προσπαθώ με τον τρόπο μου να προσφέρω.
Μετά από μια δύσκολη μέρα, τι μπορεί να σε ηρεμήσει;
Ηρεμώ μόνος στο σπίτι. Αν είμαι τυχερός και με μια αγκαλιά.
Πιστεύεις στον έρωτα;
Πιστεύω σίγουρα σ’ αυτό που αισθάνομαι την εκάστοτε στιγμή.
Επόμενος στόχος;
Μαζί με την Ρούλα Πατεράκη θα παίξουμε στη νέα παράσταση της Ιόλης Ανδρεάδη, Ένας άνθρωπος επιστρέφει στην πατρίδα του πιστεύοντας ότι θα τον σκοτώσουν και τον σκοτώνουν, στο Θέατρο Τέχνης. Είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτήν τη συνάντηση!
Συνέντευξη στον Λάζαρο Τζοβάρα
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο τεύχος OZONRAW #121
Shot by Vangelis Kyris
Fashion editor Lazaros Tzovaras
Grooming Vivian Katsari (D-Tales)
Stylist assistant Aristides Zois