Πώς γίνεται ένα λεπτό κομμάτι πολυμερούς στο σχήμα κούπας να γίνεται ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας τον 21ο αιώνα;
Πριν ακόμα ο άνθρωπος καταλάβει ότι τα βακτήρια και οι ιοί που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, μεταφέρονται μέσω της αναπνοής στον οργανισμό και μας μολύνουν, οι άνθρωποι φορούσαν τη μάσκα για να καλύψουν απλά το πρόσωπό τους.
Σε πολλούς πίνακες της Αναγέννησης, παρουσιάζονται άνθρωποι που καλύπτουν την μύτη τους με ένα μαντήλι για να προστατευτούν από αρρώστιες. Εκείνη την εποχή, 15ος-160ς αιώνας, επικρατούσε η αντίληψη ότι αρρώστιες, όπως η πανούκλα, ήταν μιάσματα ή αναδυόντουσαν από τη γη ως θανατηφόρα αέρια. Οι διάσημες μάσκες που φόραγαν οι γιατροί εκείνης της εποχής, με το μακρύ ράμφος που θύμιζε πουλί, τους επέτρεπαν να επισκέπτονται τους αρρώστους χωρίς να νοσήσουν και οι ίδιοι. Μέσα σε αυτό το μακρύ ράμφος τοποθετούσαν διάφορα θυμιάματα για να τους προστατεύουν από την μυρωδιά της πανούκλας, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής.
Τον 19ο αιώνα, οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι τελικά τα βακτήρια ευθύνονται για τις αρρώστιες και όχι κάποιο μίασμα. Οι γιατροί αρχίζουν να φοράνε τις χειρουργικές μάσκες για να προστατευτούν αλλά και να προστατέψουν τους ασθενείς τους. Όμως και αυτές δεν αποδεικνύονται αρκετά αποτελεσματικές και μία νέα μάσκα προστασίας πρέπει να εφευρεθεί.
Το 1910, ξεσπά πανούκλα σε μια επαρχία της βόρειας Κίνας, την Μαντζουρία. Όσοι νοσούν πεθαίνουν μέσα σε 24 με 48 ώρες από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων. Ο Κινέζος γιατρός Lien-teh Wu, ανακαλύπτει πως η πανούκλα δεν εξαπλώνεται από τους ψύλλους, όπως πίστευαν πολλοί, αλλά μέσω του αέρα. Αρχικά, η μάσκα που κατασκεύασε ο Wu ήταν από πολλά στρώματα γάζας και βαμβάκι με σκοπό να φιλτράρεται η εισπνοή.
Το 1918, με το ξέσπασμα της Ισπανικής γρίπης, η μάσκα του Wu είναι πλέον γνωστή σε όλους και πολλές εταιρείες, ανά τον κόσμο, κατασκευάζουν παρόμοιες για να εμποδίζουν την εξάπλωση της επιδημίας.
Η N95 μάσκα είναι ο απόγονος της μάσκας του Wu και πλέον δεν χρησιμοποιείται μόνο για ιατρικούς σκοπούς. Και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, η μάσκα βελτιώθηκε και προσέφερε προστασία από τα δηλητηριώδη αέρια. Την δεκαετία του 1950, εργάτες που δουλεύουν σε λατομεία αρχίζουν να φοράνε την Ν95 για να προστατευθούν από την εισπνοή της σκόνης αλλά και διάφορων άλλων βλαβερών αερίων. Από το 1990, η μάσκα πλέον χρησιμοποιείται για την προστασία από το καυσαέριο που υπάρχει στις μεγαλουπόλεις του πλανήτη. Ωστόσο, η μάσκα έπρεπε να αναβαθμιστεί, γιατί αυξάνονταν τα κρούσματα φυματίωσης, τόσο μεταξύ των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών HIV, όσο και στους εργαζόμενους στο σύστημα υγείας. Η μάσκα λοιπόν χρησιμοποιούνταν από τους γιατρούς που φρόντιζαν ασθενείς με την αερομεταφερόμενη φυματίωση.
Σήμερα, με το ξέσπασμα το κορονοϊού η N95 είναι και πάλι επίκαιρη και αρκετά χρήσιμη. Με την πάροδο τον χρόνων εξελίχθηκε και καλείται, για άλλη μια φορά, να μας προστατέψει από μία κρίση.
