Τις τελευταίες εβδομάδες, ένα κύμα αποκαλύψεων έχει φέρει στην επιφάνεια κάθε μορφής βία που υπάρχει εδώ και χρόνια στην ελληνική πραγματικότητα. Καταστάσεις και γεγονότα που μέχρι τώρα αποσιωπούσαμε ως φήμες ή «κακές γλώσσες», μας έφεραν αντιμέτωπους με την αλλαγή που έρχεται.
Την αρχή έκανε η ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου, η οποία κατά τη διάρκεια της ημερίδας «Start to Talk/Σπάσε τη Σιωπή – Μίλησε, Μην Ανέχεσαι» μίλησε για το βιασμό που δέχτηκε σε νεαρή ηλικία, ενώ κατονόμασε ως φερόμενο δράστη παράγοντα της ιστιοπλοΐας. Η ίδια, ενώπιον του εισαγγελέα, αναφέρθηκε ονομαστικά και σε μία ακόμη αθλήτρια που είχε πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στα 11 της χρόνια από προπονητή, σε χρονική περίοδο που δεν συνιστά παραγραφή του αδικήματος.
Αφού η Μπεκατώρου κλήθηκε από ορισμένους να απαντήσει σε ερωτήσεις που δεν είναι ποτέ αναγκαίες, μα πάντα γίνονται, όπως «τώρα το θυμήθηκες;», οι δύο υποθέσεις πήραν τον δρόμο της δικαιοσύνης. Αυτό που δεν θα μπορέσουμε να ξεχάσουμε, όμως, είναι η δύναμη με την οποία η ολυμπιονίκης μίλησε για τα τραύματά της και, ως συνέπεια, ενέπνευσε και άλλους. Εκεί που όλες οι παθογένειες της ελληνικής – και όχι μόνο – κοινωνίας κρύβονταν κάτω από το χαλί, σε λίγες μέρες ένας προβολέας στράφηκε πάνω τους. Ήταν δεδομένο πως θα υπήρχε συνέχεια.
Αν και κάθε εργασιακός χώρος μπορεί να αποτελέσει «εύφορο» έδαφος για κακοποιητικές συμπεριφορές, η επόμενη καταγγελία άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τον τομέα της υποκριτικής. Την προηγούμενη εβδομάδα η ηθοποιός Ζέτα Δούκα κατηγόρησε δημόσια τον Γιώργο Κιμούλη για λεκτική και σωματική βία, κατά τη διάρκεια συνεργασίας τους σε θεατρική παράσταση. Ο ίδιος βρήκε αυτές τις καταγγελίες κάποιου είδους «μόδα» και κινήθηκε νομικά εναντίον της ηθοποιού. Σε καταγγελίες για παρόμοιου είδους συμπεριφορές εκ μέρους του Γ. Κιμούλη προέβησαν πολλές ακόμη ηθοποιοί, με πιο πρόσφατη την εξομολόγηση της Κατερίνας Λέχου, η οποία αναφέρει για τη συνεργασία τους τη σεζόν 2003-2004: «Δεν ήξερα κάθε μέρα αν θα μπορούσα να αντεπεξέλθω. Με έβριζε. Η λεκτική βία είναι σαν άγριο θηρίο, ζεις συνέχεις σε εγρήγορση, είσαι σε άμυνα… Είναι φοβερό πώς ξυπνάει ο φόβος μέσα σου. Φοβόμουν μη χαλάσω τη δουλειά, μη χαλάσω τη φήμη μου».
http://https://www.youtube.com/watch?v=0j2yecU8R6o
Ακόμη 14 ηθοποιοί έχουν κινηθεί νομικά για την φερόμενη κακοποίησή τους από γνωστό σκηνοθέτη και ηθοποιό. Οι πρώτες που προέβησαν σε κοινή δήλωση, την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου, ήταν οι Τζένη Μπότση, Αγγελική Λάμπρη και Λουκία Μιχαλά. Οι τρεις ηθοποιοί κατήγγειλαν δημοσίως πως έχουν υπάρξει θύματα πράξεων γενετήσιου χαρακτήρα από τον σκηνοθέτη και ηθοποιό. Στη συνέχεια άλλες 11 συνάδελφοί τους δήλωσαν πως έχουν δεχθεί παρόμοιες κακοποιητικές συμπεριφορές από τον ίδιο άνθρωπο, τασσόμενες στο πλευρό τους.
Σε χθεσινή εμφάνισή της στο δελτίο ειδήσεων του καναλιού ΣΚΑΪ, η Τζένη Μπότση μίλησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια για την εμπειρία της. Όπως ανέφερε η ίδια, οι πράξεις τις οποίες καταγγέλλουν οι 14 γυναίκες συνέβησαν στο χρονικό διάστημα 1993-2005. Σχετικά με το περιστατικό που συνέβη στην ίδια, είπε: «Το 1994 είχα τελειώσει τη σχολή. Μετά από κάποιους μήνες επικοινώνησε μαζί μου και μου είπε να πάω σε κάποιο θέατρο για να δούμε ένα έργο. Ήταν ένας λαμπερός πρωταγωνιστής και η χαρά μου ήταν μεγάλη.
Πήγαμε σε ένα διαμέρισμα στην περιοχή του Ζωγράφου γιατί μου είπε ότι γίνονταν έργα στο θέατρο. Εκεί έγινε η οντισιόν και κάποια στιγμή μου είπε να αφήσω το κείμενο και να αυτοσχεδιάσω, ενώ μου υπαγόρευε εκείνος να πω κάποια χυδαία λόγια. Μάλιστα μου είπε ότι το έργο θα διασκευαζόταν. Δίστασα και μου είπε να το σκεφτώ. Έφυγα, το σκέφτηκα και πήγα πάλι στο ίδιο μέρος. Μου ζητήθηκε να φοράω φούστα. Κάποια στιγμή με έβαλε να χορέψω και με γύρισε προς τον τοίχο. Τον ένιωσα πολύ κοντά μου και όταν γύρισα να τον κοιτάξω είδα ότι αυτοϊκανοποιούταν. Έπαθα σοκ, ούρλιαζα, έκλαιγα. Ήμουν 22 ετών.
Το συγκεκριμένο συμβάν δεν το μοιράστηκα με κανέναν για πάρα πολλά χρόνια. Δεν μπόρεσα να το πω στους γονείς μου γιατί δεν θα με άφηναν να ασχοληθώ ξανά με το θέατρο. Λίγες μέρες μετά το είπα στην κοπέλα που ήμασταν μαζί στο καμαρίνι και της είπα να μην πάει. Με πήρε τηλέφωνο προχθές και με ευχαρίστησε.
Μετά από αυτό το συμβάν, ήμουν κουμπωμένη σε όλες τις ακροάσεις. Ήμουν ετοιμοπόλεμη. Ήμουν σχεδόν επιθετική. Μέχρι που κάποια στιγμή μου το είπε και ένας σκηνοθέτης. Δούλεψα πολύ με τον εαυτό μου. Έκανα ψυχανάλυση. Προσπάθησα να το παλέψω. Εκεί κατάλαβα ότι πρέπει να το πω. Τουλάχιστον να το μοιραστώ με τους φίλους μου. Κάπως έτσι ξεκίνησα να το λέω. Η ίδια η ψυχαναλύτρια μου είπε “Γιατί τον προστατεύετε;”
Είχα καταλάβει ότι δεν το είχε κάνει μόνο σε εμένα, αλλά ότι υπήρχαν κι άλλες γυναίκες. Έχω βρεθεί σε μάζωξη ηθοποιών και έχω ακούσει την ίδια ιστορία από μία κοπέλα που δεν την ήξερα. Κατάλαβα ότι αυτό γίνεται συνέχεια. Σκεφτόμουν ότι αυτό πρέπει να μαζευτούμε και να το πούμε. Δεν είχα το θάρρος. Ζητώ συγγνώμη απ’ όλα τα κορίτσια μετά από εμένα που δεν είχα το θάρρος να το σταματήσω. Πραγματικά θέλει πολύ θάρρος. Κι αυτή τη στιγμή θέλει θάρρος γι’ αυτό που κάνω. Ταραζόμαστε όλες. Και οι 14 γυναίκες ηθοποιοί».
http://https://www.youtube.com/watch?v=kkgHCCyufc0
Μετά την σωρεία καταγγελιών, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) ανακοίνωσε ότι προχωρά στη συγκρότηση Πειθαρχικού Συμβουλίου, καθώς και ομάδας εργασίας για στήριξη, συνδρομή και παροχή βοήθειας σε περιστατικά κάθε είδους βίας και προσβολής της αξιοπρέπειας.
Αυτό που αναμένουμε, από εδώ και πέρα, είναι να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε όταν ανοίξουν ξανά τα θέατρα, να μην έχει κανένας να αντιμετωπίσει το απόστημα της βίας, του εκφοβισμού και της επιβολής εξουσίας. Να μην μείνει ποτέ ξανά κανένας μόνος του.
Από τη Μαργαρίτα Κούτρα