News

Πώς ένα άγαλμα της Μέδουσας έγινε σύμβολο του κινήματος #MeToo

Το άγαλμα του Luciano Garbati «Μέδουσα με το κεφάλι του Περσέα», που παρουσιάζει μια ανατρεπτική εκδοχή του αρχαίου μύθου, έγινε, δέκα χρόνια μετά τη δημιουργία του, σύμβολο της νίκης των θυμάτων σεξουαλικών επιθέσεων, καθώς τοποθετήθηκε στη Νέα Υόρκη απέναντι από το δικαστήριο που καταδίκασε τον Harvey Weinstein.

Βέβαια, ο Garbati, όταν το δημιούργησε, εμπνευσμένος από το άγαλμα του 16ου αιώνα, «Ο Περσέας με το κεφάλι της Μέδουσας», του Benvenuto Cellini, δεν είχε στο μυαλό του το κίνημα #MeToo, που τότε δεν ειχε ξεσπάσει ακόμα. Ο καλλιτέχνης ήθελε να πειραματιστεί με τον γνωστό μύθο όπου η Μέδουσα καταλήγει αποκεφαλισμένη από το χέρι του Περσέα, και να τον αντιστρέψει, αποκεφαλίζοντας τον Έλληνα ήρωα και προσεγγίζοντας τη Μέδουσα από τη γυναικεία της πλευρά.

Η επιλογή του αγάλματος για αυτήν τη θέση απέναντι από το δικαστήριο, στα πλαίσια του προγράμματος Art in the Parks, έγινε, όπως σημειώνουν οι υπεύθυνοι, επειδή αυτός ο μύθος «επικοινωνεί μέσα στις χιλιετίες το μήνυμα ότι αν μια γυναίκα βιαστεί, το φταίξιμο είναι δικό της». Στον αρχαιοελληνικό μύθο, η Μέδουσα βιάζεται από τον Ποσειδώνα στον ναό της Αθηνάς. Οργισμένη η Αθηνά, για να την τιμωρήσει, μεταμορφώνει τα μαλλιά της σε φίδια, ενώ το βλέμμα της μεταμορφώνει όποιον άντρα την κοιτάζει σε πέτρα. Τελικά, ήρωας αναδεικνύεται ο Περσέας, που κόβει το κεφάλι της και το κραδαίνει ως όπλο για να πετρώνει τους αντιπάλους του.


Στο έργο του Garbati, όμως, είναι η Μέδουσα που σκοτώνει τον Περσέα.Το άγαλμα άρχισε να γίνεται viral το 2018, όταν το κίνημα #MeToo ήταν στο επίκεντρο. Στα αποκαλυπτήρια που έγιναν αυτές τις μέρες στη νέα του θέση, όπου θα βρίσκεται μέχρι τον Απρίλιο του 2021, ο καλλιτέχνης αναφέρθηκε στις χιλιάδες γυναίκες που του έγραψαν, για να του πουν ότι έβλεπαν το έργο του ως κάθαρση.

Βέβαια, δε συμφωνούν όλοι με την επιλογή του να εκπροσωπήσει την αίσθηση δικαίωσης των θυμάτων σεξουαλικής βίας, όπως αναφέρουν σε άρθρο τους οι New York Times. Πολλοί αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν να επιλέχθηκε ένα έργο φτιαγμένο από άντρα, ενώ κάποιοι σημειώνουν ότι, εφόσον το άγαλμα μεταφέρει ένα τέτοιο μήνυμα, θα έπρεπε να κρατά το κεφάλι του βιαστή Ποσειδώνα και όχι του Περσέα. Τέλος, παρατηρούν ότι η Μέδουσα απεικονίζεται ως μια όμορφη γυμνή γυναίκα, ενώ ο μύθος την περιγράφει ως τέρας.


Ο Garbati, πάντως, σημειώνει: «Θα έλεγα ότι με τιμά το γεγονός ότι το άγαλμα επιλέχθηκε ως σύμβολο». Και συμπληρώνει πως το project αυτό τον βοήθησε να συνειδητοποιήσει ότι είναι και ο ίδιος «προϊόν μιας πατριαρχικής κοινωνίας». Όσο για την απεικόνιση της Μέδουσας ως γυναίκας, ο καλλιτέχνης σημειώνει ότι ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. είχε αρχίσει να μεταβάλλεται η τερατώδης μορφή της σε όμορφη ανθρώπινη.