Μα ποιος βλέπει σήμερα καλλιστεία;
Αυτή ήταν η αντίδραση και των τεσσάρων νέων γυναικών που ρωτήσαμε να μάθουμε τη γνώμη τους για το θέμα. Όλες μας ξεκαθάρισαν ότι δεν θα συμμετείχαν ποτέ σε έναν τέτοιo διαγωνισμό, που τον θεωρούν παρωχημένο.
Κι όμως, την περασμένη εβδομάδα, πραγματοποιήθηκαν στα Τρίκαλα τα Καλλιστεία 2019, με παρουσιάστρια τη Μαρία Κορινθίου. Μάλιστα, καλλιστεία πάσης φύσεως εξακολουθούν να γίνονται διεθνώς, με τον διάλογο γύρω από τον λόγο της ύπαρξής τους να φουντώνει κάθε φορά εκ νέου. Και είναι ακριβώς αυτή η μικρή φράση, «διαγωνισμός ομορφιάς», που πυροδοτεί πάντα τη συζήτηση: Πώς τολμάμε στην εποχή μας να κρίνουμε ακόμα τις γυναίκες με βάση την ομορφιά; Πώς είναι δυνατόν, στην εποχή του #metoo, να υπάρχουν ακόμα γυναίκες που οικειοθελώς και φορώντας μαγιό περιμένουν να βαθμολογηθούν για την εμφάνισή τους από μια οποιαδήποτε κριτική επιτροπή; Και στο κάτω κάτω, τι είναι ομορφιά;
«Είναι όμορφο να βλέπεις όμορφους ανθρώπους. Ωστόσο, όχι ομοιόμορφους. Και αυτό με ενοχλεί σήμερα, ότι η ομορφιά έχει αρχή μέση και τέλος, συγκεκριμενοποιείται και μαζοποιείται και δυστυχώς αφήνει πολλούς στην απ’ έξω», λέει η Γεωργία Φ., 23 χρόνων. Η ομορφιά είναι «ένας συνδυασμός εξωτερικής και εσωτερικής (ομορφιάς). Η εξωτερική εμφάνιση πρέπει να συνδυάζεται με μια “όμορφη” προσωπικότητα», σημειώνει η Ιωάννα Μ., 19 χρόνων, που επίσης πιστεύει ότι, και αν δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα πρότυπα που προβάλλονται, τουλάχιστον μπορούμε να μην προσπαθούμε να «γίνουμε αντίγραφά τους. Πόσες Kim Kardashian πια;»
Και κάποια διαφορετικά πρότυπα ομορφιάς…
Όχι στην ομοιομορφία λοιπόν, ναι στην προσωπικότητα, και σε αυτήν τη βάση θεμελιώνεται και η επιχειρηματολογία των πολέμιων αυτού του θεσμού, που τονίζουν ότι τέτοια events απλώς συντηρούν μια μισογυνίστικη άποψη ότι η γυναίκα είναι αντικείμενο που η αξία του καθορίζεται από την εξωτερική της εμφάνιση.
Τότε γιατί φέτος οι συμμετοχές στα καλλιστεία της Μεγάλης Βρετανίας ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο;
Επειδή μια κοπέλα που συμμετέχει «ίσως κερδίσει εμπειρία», πιστεύει η Αλέξια Σ., 25 χρόνων. «Μπορεί να το δει σαν μια πρώτη επαφή με τον χώρο της μόδας σε επαγγελματικό επίπεδο. Εμπειρία που θα τη βοηθήσει να στηθεί αργότερα σε μια πασαρέλα για παράδειγμα. Μπορεί επίσης να τη δει κάποιος αντζέντης και να του κάνει το κλικ για κάποια φωτογράφιση». Επίσης, συμπληρώνει η Ράνια Θ., 21 ετών, «φιλίες, προτάσεις για δουλειά και ένα μάθημα για να βελτιωθεί και να γίνει καλύτερη. Από τα καλλιστεία θα τη μάθει περισσότερος κόσμος που ίσως να μην την παρατηρούσε ποτέ στο Instagram». «Είναι αρκετά δύσκολο να καταφέρει μόνο μέσα από το Instagram, χωρίς να είναι πιο πριν ήδη διάσημη, να βγάλει πολλά λεφτά και να γίνει αναγνωρίσιμη», συμφωνεί η Αλέξια.
Βέβαια, σε μεγαλύτερους διαγωνισμούς, όπως των ΗΠΑ ή της Μεγάλης Βρετανίας, τα καλλιστεία συνοδεύονται από υποτροφίες και οι νικήτριες έχουν την ευκαιρία να προσφέρουν φιλανθρωπικό έργο, κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Αυτό απαντούν, εξάλλου και οι διοργανωτές, που υπενθυμίζουν ότι αυτοί οι διαγωνισμοί λαμβάνουν υπόψη και τις σπουδές, τις γνώσεις, το πνευματικό υπόβαθρο των υποψηφίων. Επιπλέον, τελευταία, στο θέμα έχει μπει και το ζήτημα του diversity: στα μεγαλύτερα φετινά καλλιστεία στις ΗΠΑ, φέτος, για πρώτη φορά στην ιστορία και οι τρεις νικήτριες ήταν Αφροαμερικανικής καταγωγής, γεγονός που θεωρήθηκε ιστορικό. «Γιατί, όμως, πρέπει να παρελαύνουν με μαγιό;», συνεχίζουν οι επικριτές.
Η αλήθεια είναι ότι, τυπικά, πρόκειται για έναν θεσμό που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος στη συνείδηση του κοινού με εικόνες λάμψης, με μια καριέρα στο modelling. Για αυτήν τη δόση glamour ίσως στήνονται μπροστά στις οθόνες τους όσοι παρακολουθούν, πιθανόν για να νιώσουν για λίγο και αυτοί κριτές της ομορφιάς – και ίσως αυτός είναι και ο λόγος που έχουν τόσο μεγάλη επιτυχία ριάλιτι όπως το Greece’s Next Top Model, τα οποία έχουν μάλιστα περισσότερη θεαματικότητα, καθώς περιλαμβάνουν το στοιχείο της ίντριγκας.
«Το GNTM προσωπικά το βλέπω γιατί μου αρέσουν οι ίντριγκες, μου αρέσει που τις μεταμορφώνουν και κάθε φορά έχει διαφορετικό θέμα η φωτογράφιση. Ακόμη, που βλέπεις πώς είναι στην καθημερινότητά τους», λέει η Ράνια. «Το μάρκετινγκ σε αυτές τις περιπτώσεις είναι εντυπωσιακό, από τη μια μέρα στην άλλη έχεις δουλειά, αμείβεσαι καλά και ελαχιστοποιείς τον κόπο για να φτάσεις εκεί. Αρκεί να είσαι όμορφη», παρατηρεί η Γεωργία.
«Το GNTM είναι ένα πολύ καλά στημένο ριάλιτι. Τα καλλιστεία είναι απλά ένας διαγωνισμός για το κοινό που θα κάτσει και θα το δει (αν το δει) για 3 ώρες. Στο GNTM βλέπουν την ζωή των κοριτσιών κάθε μέρα, μπορούν να ταυτιστούν με αυτά που κάνουν, να συμπαθήσουν ή να μισήσουν έναν χαρακτήρα, να γελάσουν με αυτά που κάνουν», σχολιάζει η Αλέξια, αποδεικνύοντας ότι τέτοιου είδους εκπομπές έχουν εξελίξει το αρχικό concept: όμορφες νέες γυναίκες κρίνονται για την εμφάνισή τους, αλλά χρειάζεται να αποκαλύψουν και στοιχεία της προσωπικής τους ζωής και της – έστω στημένης – καθημερινότητάς τους, προκειμένου να πετύχουν.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι παρ’ όλη την επιχειρηματολογία εναντίον ενός θεσμού που όλο και περισσότερος κόσμος απαξιώνει, η ιδέα μιας «παρέλασης ομορφιάς», αντί να φθίνει, εξελίσσεται, προς τέρψιν βεβαίως των απανταχού οφθαλμολάγνων. Και το θέμα πια είναι ότι θεωρείται πλέον περισσότερο ως εργαλείο για μια γυναίκα να αναδειχθεί, να περάσει στο επόμενο πετυχημένο βήμα μιας καριέρας που τυχαίνει να ξεκινά από την εμφάνισή της.