Ζούμε με σύμβολα.
Ο ίδιος ο πολιτισμός μας (Γκερτζ 1973) δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα σύστημα κληρονομημένων εννοιών, «ιδέες που εκφράζονται με συμβολική μορφή». Τα σύμβολα καθοδηγούν τις πράξεις μας και ορίζουν τη στάση μας απέναντι στη ζωή. Σύμβολο (το), ουσιαστικό: εκείνο που συμβάλλει συνειρμικά στην αποκρυπτογράφηση του φερόμενου νοήματος. Σύμβολα: όπως το δέντρο που μπουμπούκιαζε τη στιγμή που ερωτευόμασταν, το χιόνι που έπεσε λίγο μετά τον χωρισμό μας, ή η μέλισσα που θανατώθηκε στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου την ημέρα της απόλυσης απ’ τη δουλειά.
Από όλα τα παγκόσμια σύμβολα, αδιαμφισβήτητα το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι πόρτες και οι σκάλες κι αυτό γιατί ανήκουν σε κείνους τους ενδιάμεσους χώρους που λειτουργούν ως κατώφλια. Στο συνεχές μιας κίνησης οι σκάλες και οι πόρτες εισάγουν μια ασυνέχεια, ενώνουν διαχωρίζοντας, μεσολαβούν μεταξύ διαφορετικών κόσμων, συγχέουν το μέσα με το έξω και το πάνω με το κάτω για να τα οριοθετήσουν. Το παιδί με τα χαρτομάντιλα στον σταθμό του Φιξ βρίσκεται στο τελευταίο σκαλοπάτι κατεβαίνοντας, ενώ το γραφείο του μεγαλοδικηγόρου στο Μέγαρο Μουσικής βρίσκεται στην κορυφή της σκάλας ανεβαίνοντας. Πάντα οι εξώπορτες του σπιτιού θα μας είναι σημαντικότερες από τις πόρτες της πυλωτής των πολυκατοικιών ή από εκείνες του ασανσέρ.
Όλα όσα σημαίνουν αυτά τα σύμβολα εξαρτώνται από τις συνθήκες θέασης και τις συνθήκες μετάβασης. Συναντάμε το αγόρι κατά την κάθοδο στο μετρό και το γραφείο κατά την άνοδο στον πέμπτο όροφο της πολυκατοικίας. Αισθανόμαστε μεγαλύτερη ασφάλεια στους ιδιωτικούς παρά στους κοινόχρηστους χώρους. Το πολυσήμαντο στην αφήγηση είναι η μετάβαση και το βλέμμα. Τα σύμβολα χρησιμοποιούνται ως εργαλεία για την περιγραφή των διαδικασιών αυτών (της μετάβασης δηλαδή, και της θέασης). Θα μπορούσαμε να αφηγηθούμε ολόκληρη τη ζωή μας εστιάζοντας απλά στις σκάλες που ανεβοκατεβήκαμε και στις πόρτες που ανοιγοκλείσαμε.
- Δες ακόμα: σχετικά με τη θρυμματισμένη θηλυκότητα στην ταινία Pieces of a Woman, με τη Vanessa Kirby
Στη ρομαντική κομεντί Sliding Doors του Peter Howitt, η Έλεν (Gwyneth Paltrow) απολύεται από τη δουλειά της. Από το τι θα συναντήσει στις σκάλες του μετρό και το αν θα καταφέρει να προλάβει τις συρόμενες πόρτες του, θα κριθεί το ποια από τις δύο εκβάσεις θα έχει η ζωή της. Οι πόρτες και οι σκάλες μετατρέπονται σε βασικό μοχλό της κινηματογραφικής αφήγησης, σε σύμβολα για την κατανόηση της τυχαιότητας και του πεπρωμένου που χαρακτηρίζουν τη ζωή. Η αποτελεσματικότητα αυτού του ευφυούς τεχνάσματος δημιουργεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ των «εναλλακτικών ζωών» που θα μπορούσε να έχει η Έλεν, η οποία εντέχνως διατηρείται σε ολόκληρη τη ταινία.
Info:
Sliding Doors (Aπρόσμενος έρωτας) – 1998
Σκηνοθεσία: Peter Howitt
Παίζουν: Gwyneth Paltrow, John Hanna, John Lynch
Συμμετοχή στο Επίσημο Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν 1998. Υποψήφιο για Βραβείο BAFTA Καλύτερης Ταινίας στα Βραβεία BAFTA 1999
Την ταινία μπορεί κανείς να βρει στις καινούριες ταινίες (στήλη: Νέες Αφίξεις) του CINOBO.
Από τη Χριστίνα Μαργιώτη