Τι είναι αυτό που κάνει (σχεδόν) όλα τα κτήρια του αρχιτέκτονα Παύλου Χατζηαγγελίδη να γίνονται viral στους λάτρεις του design; Η απάντηση αυτού του ερωτήματος βρίσκεται στον πειραματισμό και την πρωτοποριακή αισθητική τους!
Έχεις δει τα κτήρια του παντού στο internet, είτε είσαι φαν της αρχιτεκτονικής είτε όχι. Μοιάζουν με πεταλούδα, καράβι, φίδι και γενικά με ένα σχήμα που δεν συνηθίζεται για ένα οίκημα, ειδικά στην Ελλάδα.
Το θέμα όμως είναι, πως ενώ έχουν γραφτεί πολλά γι’ αυτά τα κτήρια, ελάχιστα ξέρουμε για τον άνθρωπο που τα σχεδίασε, τον ιδρυτή του 314 Achitecture Studio, Παύλο Χατζηαγγελίδη. Πότε συνειδητοποίησε πως η αρχιτεκτονική ήταν το επάγγελμα που ήθελε να ακολουθήσει, συμφωνεί με τους χαρακτηρισμούς που του δίνουν τα περιοδικά (πχ αυτόν του Έλληνα Γκαουντί), πώς θα περιέγραφε κάποιος την προσωπικότητα του;
Τέτοιου είδους απορίες προσπαθήσαμε να λύσουμε, συναντώντας τον Παύλο Χατζηαγγελίδη στο γραφείο του στη Γλυφάδα. Και όπως θα δεις και στη συνέντευξη, μέσα από τη συζήτηση που είχαμε μαζί του καταλάβαμε, πως ο πειραματισμός που διακρίνει το αρχιτεκτονικό του γραφείο, περιέργως, δεν είναι κάτι που τον χαρακτηρίζει ως άνθρωπο.
Ozon: Θέλοντας να πάρω λίγο τα πράγματα από την αρχή, θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής. Mε δεδομένο ότι σήμερα είστε γνωστός ως αρχιτέκτονας (παρά το γεγονός ότι αρχικά σπουδάσατε πολιτικός μηχανικός), πότε σας τράβηξε για πρώτη φορά η αρχιτεκτονική; Ήταν κάτι που το επιθυμούσατε από μικρός;
Η αλήθεια είναι, ότι όταν ήμουν σε ηλικία δεκαεφτά-δεκαοχτώ χρονών και έφτιαχνα το μηχανογραφικό μου, δεν ήξερα ποια ήταν η διαφορά μεταξύ πολιτικού μηχανικού και αρχιτέκτονα. Και επειδή ήμουν ένας αφελής έφηβος (όπως όλοι οι έφηβοι πάνω-κάτω άλλωστε) – ήμουνα κοινώς λίγο γιόλο, έβαλα πρώτη επιλογή την σχολή Πολιτικών Μηχανικών. Δεύτερη επιλογή είχα βάλει την αρχιτεκτονική, αλλά υπάρχουν δύο πράγματα που πρέπει να λάβουμε υπόψη. Το ένα είναι, ότι τότε η σχολή πολιτικών μηχανικών είχε πιο υψηλές βάσεις κι εγώ δεν περίμενα ότι θα γράψω τόσο καλά ώστε να περάσω σε αυτή και το άλλο, ότι γενικά πίστευα ότι αυτό που θα με έβαζε εκεί που ήθελα, ήταν το γραμμικό και το ελεύθερο σχέδιο, στο οποίο ήμουν και άριστος.
Τελικά τη δεύτερη χρονιά που έγραψα στις εισαγωγικές εξετάσεις, έγραψα καλά και στα υπόλοιπα μαθήματα και όπως λέμε “πέρασα” για να σπουδάσω πολιτικός μηχανικός. Αλλά όπως είπα και πριν, το ότι μπήκα σ’ αυτή τη σχολή οφείλεται στο γεγονός ότι δεν ήξερα τι είναι η αρχιτεκτονική. Αν το ήξερα, θα την είχα βάλει πρώτη επιλογή. Αυτό το συνειδητοποίησα στο δεύτερο ή τρίτο έτος.
Ozon: Ωστόσο, αυτή η αγάπη για την αρχιτεκτονική, που δεν την είχατε ακόμη συνειδητοποιήσει, υπήρχε από όταν ήσασταν μικρός;
Nαι, θυμάμαι ότι μου άρεσε η αρχιτεκτονική από παιδί. Σ’ αυτό ίσως παίζει ρόλο και το γεγονός ότι ο πατέρας μου είναι αρχιτέκτονας. Φαντάσου ότι από πέντε χρονών παιδί, πήγαινα στο γραφείο του πατέρα μου και ζωγράφιζα. Έπαιρνα εκεί κάτι βιβλία αρχιτεκτονικής και τα κοίταζα και μετά έφτιαχνα νησιώτικα χωριουδάκια ή σπιτάκια. Μου άρεσε επίσης να ξεπατικώνω.
Ozon: Ποιο ήταν το πρώτο έργο που υπογράψατε ως αρχιτέκτονας;
To πρώτο έργο μου ήταν μια πολυκατοικία στο Πικέρμι, την οποία και σχεδίασα. Αλλά τότε ήμουν ακόμη πολιτικός μηχανικός. Καλώς ή κακώς, ή μάλλον κακώς, στην Ελλάδα οι πολιτικοί μηχανικοί έχουν και το δικαίωμα υπογραφής αρχιτεκτονικών έργων.
Όπως και να ‘χει όμως, τότε ήταν που κατάλαβα ακόμη περισσότερο πως αυτό ήταν το επάγγελμα που ήθελα να ακολουθήσω. Φαντάσου, πως το πρώτο μου έργο το έκανα όταν ακόμη ήμουν φοιτητής. Μετά πήγα στρατό και αφού απολύθηκα, έδωσα κατατακτήριες και πέρασα Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και σιγά σιγά, το όνειρο μου άρχισε να υλοποιείται.
Φωτογραφίες: To πρώτο κτήριο που σχεδίασε ο Παύλος Χατζηαγγελίδης, με έμπνευση από σταθμό υδροπλάνων.
Οzon: Το 2004 δημιουργήσατε το δικός σας αρχιτεκτονικό γραφείο, το 314 Architecture Studio, τον τίτλο του οποίου εμπνευστήκατε από την μαθηματική σταθερά υπολογισμού της περιμέτρου του κύκλου, π=3,14.
Και τώρα έρχεται το ερώτημα: Γιατί ο κύκλος και όχι άλλο σχήμα; Yπήρχε κάποιο φιλοσοφικό υπόβαθρο πίσω απ’ αυτόν τον αριθμό, που θέλατε να εφαρμόσετε στα κτήρια που θα αναλαμβάνατε;
Ναι σίγουρα, αφού και φιλοσοφικά να το δει κανείς, η έννοια του κύκλου δείχνει ότι κάθε σημείο είναι αρχή και τέλος και επιπλέον, ο κύκλος σαν σχήμα είναι το πιο τέλειο που υπάρχει. Από την άλλη πάλι, αν κάποιος ερευνήσει το θέμα πιο βαθιά, ο κύκλος έχει και μια σημασία μυστικιστική, πχ όλα είναι ένας κύκλος, όπως η κοσμοθεωρία ενός ανθρώπου που πιστεύει στην μετενσάρκωση ή τη μετά θάνατον ζωή. Γενικά μιλώντας όμως, δεν είναι ότι ήταν κάτι πολύ συγκεκριμένο που με οδήγησε σ’ αυτό τον τίτλο. Απλά γούσταρα τον κύκλο και από τα μαθηματικά, αφού έχει μεγάλη εφαρμογή παντού αλλά και το φιλοσοφικό υπόβαθρο του σαν σχήμα.
Ozon: Ποιο ήταν το πρώτο κτήριο που φτιάξατε μετά την ίδρυση του γραφείου σας και κέρδισε αναγνώριση σε παγκόσμιο επίπεδο; Τι ήταν αυτό που έκανε το κτήριο τόσο ξεχωριστό;
Το πρώτο κτήριο που κέρδισε παγκόσμια αναγνώριση ήταν μια μονοκατοικία με πολύ πρωτότυπο σχηματισμό. Η ιδέα βέβαια για το σχήμα της προέκυψε όταν ακόμη ήμουν στο δεύτερο έτος της αρχιτεκτονικής. Τότε ήταν που, παρέα με τον καθηγητή μου, Κωστή Πανηγύρη, τον οποίο και εκτιμώ βαθιά, κληθήκαμε να σχεδιάσουμε έναν σταθμό υδροπλάνων. Αυτή η εμπειρία, μου άνοιξε τις παρωπίδες και κάπως έτσι σκέφτηκα να κάνω την κατοικία να έχει κοινά στοιχεία με τον σταθμό. Ο ίδιος ο σταθμός ήταν φυσικά πάνω από τη θάλασσα και είχε ένα σαλόνι όπου ο κόσμος περίμενε για να επιβιβαστεί στα υδροπλάνα. Στο πίσω μέρος της πάλι, υπήρχαν κάποιες τεράστιες μπάρες, που λειτουργούσαν σαν αντίβαρο. Επομένως, έδειχνε σα να ισορροπούσε πάνω στη θάλασσα. Κάτι αντίστοιχο έγινε και στην κατοικία, με τον πρώτο μου πελάτη να είναι επιχειρηματίας. Αυτός ήταν που πίστεψε πρώτος σε μένα και πραγματικά, με βοήθησε πάρα πολύ.
Να περίπου πως έγιναν τα πράγματα… Είχα ετοιμάσει μια μακέτα από χαρτόνι (στο δεύτερο, τρίτο έτος ακόμα) και τον κάλεσα να έρθει σπίτι (τότε εκεί ήταν το γραφείο μου). Ήρθε στο ραντεβού και του την έδειξα. Αυτός είδε ότι του άρεσε και αποφασίσαμε να προχωρήσουμε. Το 2007 με 2008 που έγινε αυτή η μελέτη πάντως, τα πράγματα στην Ελλάδα ήταν ακόμη πολύ συντηρητικά. Χαρακτηριστικά θυμάμαι ότι όταν το παρουσίασα σε κάποιους πολιτικούς μηχανικούς, είχαν σηκώσει τα χέρια ψηλά. “Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα” έλεγαν, αλλά να τελικά που έγιναν!
Τώρα σχετικά με το πως έγινε γνωστό, αυτό έχει να κάνει με το περιοδικό ArchDaily. To 2012 πιο ειδικά και μετά από πληθώρα από αμφιταλαντευόμενες κριτικές από την ακαδημαϊκή κοινότητα κλπ, το ανέβασα στον ιστότοπο και κατέληξε να ψηφιστεί ως ένα από τα είκοσι πιο δημοφιλή κτίρια στον κόσμο (και φαντάσου ότι μέσα σ’ αυτά υπήρχαν και έργα της Zaha Hadid). Αυτό για μένα ήταν μια πολύ μεγάλη δικαίωση.
Φωτογραφία: Το κατάστημα οπτικών, με το οποίο κατάφερε να ξεχωρίσει το 314 Architecture Studio, την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.
Οzon: Σε κάποια συνέντευξη σας, έχετε πει, πως μέχρι το 2019 υπήρχε μια προβληματική φάση καθίζησης στην Ελλάδα, που βύθισε την αξία των ακινήτων. Για εσάς τον ίδιο, το πέρασμα από τη φάση της καθόδου, στην φάση της εκτόξευσης των αγορών, πώς περίπου συντελέστηκε και από ποια χώρα προέρχονταν οι πρώτες επενδύσεις;
Στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης υπήρχαν φοβερές πτώσεις στα ακίνητα. Ήταν μια πολύ δύσκολη κατάσταση, η οποία όμως παραδόξως, βοήθησε τους αρχιτέκτονες που πραγματικά είχαν θέληση, να ξεχωρίσουν. Τότε έγινε κι ένα μεγάλο ξεσκαρτάρισμα. Πριν σκάσει η φούσκα δηλαδή, δεν υπήρχε μηχανικός ή αρχιτέκτονας που να μην προλαβαίνει από τις δουλειές. Όταν όμως μετά, υπήρχε μια δουλειά και τριάντα αρχιτεκτονικά γραφεία προσπαθούσαν να την πάρουν, για να πληρώσουν τους μισθούς των υπαλλήλων τους ή το νοίκι τους, ε, εκεί είναι που αρχίζουν τα δύσκολα.
Τότε, που ξεκίνησε η κρίση, τελείωσα και τη μονοκατοικία και από εκεί και έπειτα (μέχρι το 2019), προσπαθούσαμε (σαν γραφείο) με μαγαζιά και πολύ μικρά πρότζεκτ, να διαφοροποιηθούμε και να δείξουμε τη δουλειά μας. Κοινώς, να αποκτήσουμε αναγνώριση χωρίς πόρους, γιατί δεν υπήρχαν χρήματα και δεν επένδυε κανείς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της εποχής είναι ένα μαγαζί που είχαμε κάνει στη Χαλκίδα και είχε προϋπολογισμό εξήντα χιλιάδες ευρώ. Το μαγαζί ήταν υποψήφιο για τα ευρωπαϊκά βραβεία αρχιτεκτονικής, νομίζω το 2017. Ήταν η επίσημη ελληνική συμμετοχή μαζί με την όπερα του Renzo Piano, που είχε προϋπολογισμό 1,2 δισ. Αυτό είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα του πως, όταν δεν έχεις δίχτυ ασφαλείας, προσπαθείς να επιβιώσεις σε μία πολύ δύσκολη κατάσταση.
Όσον αφορά την πρώτη επένδυση μετά την κρίση, αυτή προερχόταν από έναν Έλληνα της Αυστρίας που έβλεπε μπροστά και αφού αγόρασε ένα οικόπεδο στη Βούλα, ζήτησε να του σχεδιάσω μια πολυκατοικία. Μετά απ’ αυτόν, ήρθανε και πολλοί άλλοι επενδυτές, Έλληνες και ξένοι, από το Κατάρ και την Αίγυπτο, από Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και την Αμερική.
Οzon: Τολμώ να ξεχωρίσω από τη σειρά των κτηρίων που έχετε φτιάξει, τρία. Όλα τους είναι αξιομνημόνευτα λόγω του ιδιαίτερου σχήματός τους, σε μας που δεν γνωρίζουμε πολλά από αρχιτεκτονική.
Αυτά είναι: το κτήριο υπερπολυτελών διαμερισμάτων στην Ωκεανίδα, που μοιάζει με καράβι, οι 4 κατοικίες που από ψηλά μοιάζουν με πεταλούδα στην Βουλιαγμένη και το resort στην Επίδαυρο, που πάλι, όταν ιδωθεί από πάνω, δείχνει σαν φίδι.
Εσείς, ως δημιουργός τους, ποιο απ’ όλα ξεχωρίζετε και γιατί;
Εγώ ως δημιουργός και αρχιτέκτονας πίσω από τα έργα, ξεχωρίζω την “πεταλούδα”. Ξεκάθαρα είναι νομίζω το αγαπημένο μου. Είναι ουσιαστικά σαν μια πεταλούδα η οποία έχει απλώσει τα φτερά της και από κάτω διεξάγεται όλο το πρόγραμμα της κατοικίας. Έχει επίσης ανοίγματα από τα οποία μπαίνει φως σε διάφορα σημεία και είναι glass house, δεν έχει τοίχους.
Ο βασικός λόγος πάντως που το ξεχωρίζω είναι το ρομαντικό στοιχείο που βγάζει προς τα έξω. Ξέρεις, δεν είναι απλά ότι λέμε το κτήριο πεταλούδα επειδή μας αρέσει, αλλά γιατί όντως, όταν το βλέπεις από ψηλά, μοιάζει με το πανέμορφο αυτό έντομο. Είναι όντως μια πεταλούδα, όταν το κοιτάς.
Αριστερά, δεξιά, υπάρχουν τεράστια μεγάλα κτίρια και ξαφνικά, βρήκε μια πεταλούδα λίγο χώρο να πάει να κάτσει και να απλώσει τα φτερά της πάνω στο χώμα. Κατάλαβες;
Φωτογραφίες: To κτήριο που μοιάζει με πεταλούδα στην Βουλιαγμένη και το οποίο ξεχωρίζει ο Παύλος Χατζηαγγελίδης.
Δες ακόμη: H Ισμήνη Παπαβλασοπούλου μάς αποκαλύπτει σελίδες από το προσωπικό της ημερολόγιο
Οzon: Σε ένα άρθρο της εφημερίδας Πρώτο Θέμα, το έργο σας παρομοιάζεται με αυτό του θρυλικού Καταλανού Άντονι Γκαουντί και εσείς περιγράφεστε ως ο Έλληνας Γκαουντί. Εσείς, βλέπετε κοινά στοιχεία στην αρχιτεκτονική σας με τα έργα του;
Εγώ όχι, δεν βλέπω κοινά στοιχεία με τον Γκαουντί. Ο Γκαουντί ήταν κυρίως θεωρώ γλύπτης, σουρεαλιστής γλύπτης για να είμαστε συγκεκριμένοι. Εμείς κάνουμε σύγχρονη αρχιτεκτονική, η οποία δεν έχει σχέση με την αρχιτεκτονική του, που ουσιαστικά ήταν μια αρχιτεκτονική διακόσμησης. Ο Γκαουντί ήταν ουσιαστικά ένας γλύπτης ο οποίος διακοσμούσε με σουρεαλιστικό τρόπο τα κτίρια.
Εμείς, όπως πχ για το κτίριο της πεταλούδας, βασιζόμαστε σε ένα κόνσεπτ, το οποίο ναι μεν εμπνέεται από την φύση αλλά ως προς μια φόρμα ή ως προς κάποια ιδιότητα. Αυτή την ιδιότητα ή τη φόρμα την μετασχηματίζουμε σε ένα κτήριο, όχι όμως στο πλαίσιο του φορμαλισμού, αλλά στο πλαίσιο της λειτουργίας που έχει αυτό το πράγμα.
Η πεταλούδα δηλαδή, δεν είναι πεταλούδα επειδή θέλαμε οπωσδήποτε να είναι πεταλούδα. Είναι πεταλούδα γιατί είχαμε τέσσερις μονοκατοικίες οι οποίες επιδιώξαμε να έχουν στο κέντρο έναν κοινό άξονα και γενικά οργανική αρχιτεκτονική, να είναι επομένως πιο καμπυλόμορφες. Όταν αυτό το βάλεις πάνω στο χαρτί είναι μια πεταλούδα!
Ozon: Σε μία δημοσίευση του lifo.gr, είχατε πει πως το πιο αξέχαστο καλοκαίρι σας ήταν όταν είχατε πάει πιτσιρικάς στο Μπαλί, με την οικογένεια σας, όπου και δοκιμάσατε για πρώτη φορά σερφ. Ακούγοντας αυτή την περιγραφή, φαντάζεται κανείς πως προερχόσαστε από κάποια οικογένεια με οικονομική επιφάνεια. Ισχύει αυτό;
Όχι δεν προέρχομαι από μια οικογένεια με oικονομική επιφάνεια, ωστόσο η μητέρα μου ασχολήθηκε με μια εταιρεία. Από μόνη της δηλαδή ξεκίνησε μια εταιρεία με γυναικεία ρούχα και γύρω στη δεκαετία του ενενήντα, πήγε καλά η εταιρεία της. Τότε ουσιαστικά άρχισε να αποκτάει κάποια οικονομική επιφάνεια η οικογένεια μου. Κατά τα άλλα, γεννήθηκα στο Γουδί, πήγα σε δημόσιο σχολείο, μεγάλωσα στους Αμπελόκηπους και ζούσαμε όλοι σ’ ένα διαμέρισμα εβδομήντα τετραγωνικά, με ενοίκιο.
Ozon: Tι θα συμβουλεύατε έναν αρχιτέκτονα, που τώρα κάνει τα πρώτα του βήματα στο χώρο σας αλλά νιώθει μέσα του ότι οι μεγάλες ευκαιρίες για επιτυχία, δεν συμβαίνουν συχνά αλλά είναι μόνο για λίγους και εκλεκτούς;
Ισχύει γενικά ότι οι γνωριμίες παίζουν ρόλο και όντως στην αρχιτεκτονική, καλώς ή κακώς, υπάρχουν και λόμπι (όπως παντού). Ωστόσο υπάρχει και κάτι άλλο και αυτό είναι η διαφοροποίηση από τους υπόλοιπους. Όπως έδειξα και στο παράδειγμα μου, με το κατάστημα οπτικών, αυτός που πραγματικά διαφοροποιείται, στο τέλος δεν φιμώνεται και θα δικαιωθεί.
Επίσης, πλέον και τα κανάλια είναι τελείως διαφορετικά και είναι δύσκολο να σε φιμώσουν, αν η δουλειά σου αξίζει. Μια τέτοια πλατφόρμα είναι πχ το Archdaily.
Ozon: Πάμε λίγο στον Αντώνη Χατζηαγγελίδη, ως άνθρωπο, για τον οποίο δεν βρήκα πληροφορίες να υπάρχουν στο διαδίκτυο. Θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας, την αγαπημένη σας ενασχόληση, όταν σταματάτε να είστε ο αρχιτέκτονας και είστε απλά ο Παύλος. Υπάρχει κάποιο χόμπι που σας ενθουσιάζει ή κάποια μορφή τέχνης που παρακολουθείτε;
Η θάλασσα μου αρέσει πάρα πολύ. Αυτό είναι το χόμπι μου, το σέρφ κλπ. αλλά δυστυχώς τα τελευταία δύο χρόνια, το γραφείο έχει μεγαλώσει πάρα πολύ. Δηλαδή, ενώ όπως σου είπα, ξεκίνησα μόνος μου από το σπίτι, αυτή τη στιγμή είμαστε ένα γραφείο το οποίο έχει σαράντα άτομα και συνεχώς μεγαλώνει. Ταυτόχρονα όμως, δυστυχώς ή ευτυχώς, μεγαλώνουν και οι υποχρεώσεις. Και όσο περισσότερες υποχρεώσεις έχεις, τόσο λιγότερος είναι και ο προσωπικός σου χρόνος. Πάντως, εν πάση περιπτώσει, όταν έχω προσωπικό χρόνο, αυτό που μου αρέσει είναι να είμαι κοντά στη θάλασσα, να κάνω σερφ κι όλα αυτά.
Οzon: Στην αρθρογραφία που περιγράφει την αρχιτεκτονική σας αναφέρεται ότι το βασικό χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής που παράγει το Studio 314 είναι “η δημιουργία ενός κελύφους, το όποιο προτρέπει τον χρήστη να αφεθεί σε διεργασίες ονειροπόλησης και αφαίρεσης”.
Εσείς, έχετε κάποιο κέλυφος που όταν μπαίνετε σ’ αυτό, αφαιρείστε και ονειροπολείτε; Δηλαδή ένα κτήριο που έχει την ίδια λειτουργία με τα δικά σας; Mπορεί να είναι σπίτι, κάποιο κατάστημα που αγαπάτε ή ένα μέρος του κόσμου.
Στη θάλασσα νομίζω. Στο σπίτι μου επίσης αισθάνομαι σίγουρα πολύ ωραία. Είναι και κοντά στη θάλασσα, εδώ στη Γλυφάδα. Το έχω σχεδιάσει εγώ και είναι πολύ όμορφο. Δεν είναι βέβαια σαν κι αυτά που κάνουμε αλλά έχει ποιότητες ωραίες και είναι “ζεστό”. Προσωπικά όμως, ο χώρος που ονειροπολώ είναι η παραλία και πιο ειδικά, μια παραλία στην Πάρο, που είναι η αγαπημένη μου και πηγαίνω εκεί συχνά.
Φωτογραφίες: To resort στην Επίδαυρο, που από ψηλά μοιάζει με φίδι που ελίσσεται.
Ozon: Κλείνοντας, αν σας έλεγαν να περιγράψετε τον αρχιτέκτονα Παύλο Χατζηαγγελίδη με μια λέξη και με μία άλλη, τον Παύλο σαν άνθρωπο, ποιες θα ήταν αυτές;
Για τον αρχιτέκτονα Παύλο Χατζηαγγελίδη δεν θα πω λέξη. Βασικά θα πω για το γραφείο 314. Γιατί δεν είμαι εγώ ουσιαστικά αλλά είναι πάντα η ομάδα. Είναι πολλές οι συνισταμένες. Καθένας βάζει το πετραδάκι του. Για το γραφείο λοιπόν, αν λέγαμε μια λέξη που να το χαρακτηρίζει, αυτή νομίζω θα ήταν ο πειραματισμός, ο οποίος συνδυάζεται και με την τόλμη.
Σαν άνθρωπος τώρα, είμαι ίσως το ανάποδο από αυτό. Μου αρέσει πολύ συγκεκριμένο φαγητό, πολύ συγκεκριμένα μέρη. Δεν μ’ αρέσει καθόλου να πειραματίζομαι σαν άνθρωπος. Θέλω να έχω πολύ συγκεκριμένους ανθρώπους κοντά μου.
Κάθε χρόνο φαντάσου, πάω διακοπές στο ίδιο μέρος, στην Πάρο. Δεν μου αρέσει ιδιαίτερα να ταξιδεύω. Φαίνεται περίεργο τώρα αυτό αλλά η λέξη που με περιγράφει νομίζω πως είναι… (ρωτάει τον γραμματέα του, που είναι παιδικός του φίλος από δεκατριών ετών και εκείνος, αφού το σκέφτεται λίγο, απαντάει “απλός”). Γράψε απλός.
Κεντρική φωτογραφία: Μαρία Ξανθοπούλου
Φωτογραφίες: Aπό το προσωπικό αρχείο του αρχιτέκτονα και του γραφείου 314 Architecture Studio, τις οποίες μας παραχώρησαν ευγενικά για να συνοδεύσουν το άρθρο.
Συνέντευξη: Xρήστος Χατζής