Δύο νέοι Έλληνες αρχιτέκτονες, ο Hλίας Παπαγεωργίου και η Χριστίνα Παπαϊωάννου, που ανέλαβαν τον επανασχεδιασμό της πρόσοψης του Πύργου του Πειραιά αλλά και το σχεδιασμό του Metaphor, του νέου πολιτιστικού hub της πλατείας Μαβίλη, μιλούν στο νέο τεύχος του Ozon για το πως είναι να συμμετέχουν στο μετασχηματισμό των κτηρίων της Αθήνας.
Οι PILA είναι νέο αρχιτεκτονικό γραφείο δύο νέων ανθρώπων. Ιδρύθηκε ως ιδέα στη Νέα Υόρκη το
2019 και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα ένα χρόνο αργότερα. Ο Ηλίας Παπαγεωργίου και η Χριστίνα
Παπαλεξανδρή ανήκουν στη γενιά των 35+, της οποίας η είσοδος στο επάγγελμα δεν ήταν ακριβώς
δαφνοσκεπής, αλλά ούτε και η πορεία ρόδινη. «Δεκαπέντε ημέρες αφότου μετακόμισα στη Νέα
Υόρκη το 2008, είχαμε την κατάρρευση της Lehman Brothers. Λίγα χρόνια μετά, γνωρίζουμε καλά ποια
κατάσταση επικράτησε στην Ελλάδα και τη στασιμότητα που προκάλεσε στον χώρο μας», σημειώνει ο
Ηλίας.
Ποιοι είναι όμως οι PILA εκτός επίσημου βιογραφικού; «Η γνωριμία μας πάει πολλά χρόνια πίσω, το
2003, όταν ήμασταν φοιτητές στην αρχιτεκτονική σχολή της Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια ο Ηλίας έφυγε για μεταπτυχιακό στη Βοστώνη και συναντηθήκαμε ξανά στη Νέα Υόρκη τρία περίπου χρόνια μετά. Εκείνος δούλευε στο νεοσύστατο τότε SO-IL κι εγώ αναζητούσα εμπειρία σε κάποιο μεγάλο γραφείο του εξωτερικού με τη σκέψη ενός μεταπτυχιακού αργότερα», θυμάται η Χριστίνα.
Φωτογραφία: H Χριστίνα Παπαλεξανδρή και ο Ηλίας Παπαγεωργίου στο Metaphor
Δες ακόμη: Klaus Jürgen Schmidt: O πιο camp σχεδιαστής υφασμάτων στον κόσμο, σύμφωνα με το i-D!
Ο χρόνος, ο τόπος και η δυναμική τους παίζουν αποφα-σιστικό ρόλο, τόσο στη ζωή όσο και στη δουλειά τους. «Η Νέα Υόρκη τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Δέχεσαι άπειρα ερεθίσματα από παντού και συναναστρέφεσαι διαρκώς ιδιαίτερα φιλόδοξους ανθρώπους που σε γεμίζουν με κίνητρο. Το γεγονός δε ότι έρχεσαι σε επαφή με άτομα από πολύ διαφορετικά πολιτισμικά backgrounds δίνει στη σκέψη σου μία πολύπλευρη οπτική». Και στην Αθήνα; «Στη συγκεκριμένη συγκυρία υπάρχει μια ενδιαφέρουσα δυναμική στον χώρο μας. Σε αυτό το πλαίσιο στήσαμε και το γραφείο στην Ελλάδα, καθώς μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να προβληματιστούμε και να συμμετάσχουμε στον μετασχηματισμό της πόλης».
Και το κάνουν με βήμα γρήγορο. Μόλις τον Ιούλιο ολοκλήρωσαν τον σχεδιασμό του Metaphor, του νέου πολιτιστικού hub στην Πλατεία Μαβίλη, και συνεχίζουν με τον επανασχεδιασμό της πρόσοψης του Πύργου του Πειραιά, ενός κτιρίου-τοπόσημου για την περιοχή, που γνωρίζει με τη σειρά του μέρες ανάπτυξης.
Οι επεμβάσεις των PILA ενέχουν το στοιχείο της κίνησης, της ευελιξίας, προορίζονται να διαρκέσουν, χωρίς να είναι οριστικές. «H κίνηση σχετίζεται με τον χρόνο. Δε βλέπουμε την αρχιτεκτονική σαν τελική χειρονομία. Το προϊόν της δεν είναι τελικό, αλλά κάτι που, ήδη από τη φάση του σχεδιασμού, θεωρούμε ότι εξελίσσεται στον χρόνο». Η προσέγγισή τους αυτή «μεταφράστηκε στο Metaphor ως ανάγκη του χώρου να εναλλάσσεται διαρκώς. Έτσι προέκυψαν οι κινητές κατασκευές από αλουμίνιο που του επιτρέπουν να μεταμορφώνεται». Ενώ στην περίπτωση του Πύργου του Πειραιά, όπου στόχος είναι η μετατροπή του ημιτελούς και αναξιοποιήτου δεύτερου ψηλότερου κτιρίου της χώρας σε σύγχρονο περιβάλλον εργασίας, το παιχνίδι κίνησης-χρόνου αφορά το φυσικό φως, «επιθυμητό μεν σε έναν χώρο εργασίας, απαραίτητο εντούτοις να μετριαστεί, ώστε να περιοριστούν οι ενεργειακές ανάγκες του κτιρίου».
Ο Ηλίας και η Χριστίνα εκπροσωπούν τη γενιά των απότομων μεταβάσεων. Μία γενιά de facto πραγματιστών που εγκατέλειψε, θέλοντας και μη, τα πλάνα μακράς πνοής. «Η πραγματικότητα δείχνει πως δεν μπορείς να κάνεις μακροχρόνια σχέδια, με αποτέλεσμα οι δημιουργικές προτάσεις να κινούνται περισσότερο στην κατεύθυνση της άμεσης βελτίωσης της ζωής και να προτείνουν λιγότερο έναν καθολικά νέο τρόπο ζωής».
Φωτογραφία: O Πύργος του Πειραιά, όπως σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο “Pila”
Ο νέος τρόπος ζωής στην εποχή των κρίσεων έγκειται μάλλον στη συνένωση δυνάμεων, architecture βιωμάτων, στη δημιουργική σύμπραξη που κινείται ακομπλεξάριστα πέρα από προκατασκευασμένους ρόλους. Η Χριστίνα και ο Ηλίας αποφασίζουν να συνεργαστούν πιστεύοντας στη «δυναμική του συνδυασμού των διαφορετικών εμπειριών» τους. «Εγώ για παράδειγμα έχω μεγαλύτερη εμπειρία σε μικρότερης κλίμακας έργα και installations, ενώ ο Ηλίας σε έργα κτιρίων και αστικής κλίμακας. Υπάρχει εξ αυτού κατανομή αρμοδιοτήτων, δημιουργικά όμως παίρνουμε feedback συνεχώς ο ένας από τον άλλον». Τι σκέφτονται λοιπόν οι PILA, αλλά και τι αισθάνονται σκεπτόμενοι το παρόν και το μέλλον του κτισμένου περιβάλλοντος γενικά, της Αθήνας ειδικά; «Μας συναρπάζει, και μας προβληματίζει, να σκεφτόμαστε με ποιους τρόπους το κτισμένο περιβάλλον μπορεί να ανταποκριθεί στα ζητήματα του σήμερα παραμένοντας παράλληλα διαχρονικό, ανοιχτό σε αλλαγές και μεταμορφώσεις που δεν έχουμε φανταστεί ή σχεδιάσει ακόμα». Όσον αφορά ειδικά την Αθήνα, «υπάρχουν πολλά όμορφα και ιστορικά κτίρια, τόσο πολιτιστικά όσο εμπορικά ή βιομηχανικά, τα οποία χρήζουν ανανέωσης. Τέτοια κτίρια, κτίρια σημασίας, οφείλουν να λειτουργούν ως ευρύτερο παράδειγμα και κινητήριος δύναμη για την εξέλιξη της πόλης σε πολλαπλά επίπεδα».
Διάβασε ολόκληρο το νέο τεύχος Ozon 131, πατώντας εδώ!
Κείμενο: Μάριον Σιαμπάκου
Κεντρική φωτογραφία: Γιώργος Καπλανίδης (This Is Not Another Agency)