Τι σχέση έχει ο Τρίερ με τη μόδα; Η μόδα με τη σειρά της τι σχέση έχει με την ψυχική υγεία; Η εικαστικός Κατερίνα Κοκκινάκη μας λύνει τις απορίες ενώ μας μιλάει για την προσωπική της έκθεση “Sweet Melancholy”.
Πες μας λίγα λόγια για εσένα.
Στη συνειδητή επιλογή της ζωγραφικής έφτασα μέσα από μια πολύπλοκη διαδρομή και με εντελώς ανορθόδοξο τρόπο, σχεδόν το είχα απαγορεύσει στον εαυτό μου, αλλά τελικά ήταν αναπόφευκτο. Η πραγματικότητα μου, σε όλες τις εκφάνσεις της σχετίζεται άμεσα με τη δουλειά μου και κάποια στιγμή πρέπει να σταματήσω να αντιστέκομαι σ’αυτό. Το έργο μου είναι αυτόαναφορικό και ταυτόχρονα ίσως να αφορά ένα πεδίο ανθρώπων. Η δημιουργική διαδικασία, η παύση και ο αναστοχασμός , είναι μια πορεία κάθαρσης και εμβάθυνσης… ναι η ζωγραφική είναι κυρίως έρευνα. Μια δύσκολη έρευνα, που πονάει και κουράζει , σε διαλύει και κάπως σε ανασχηματίζει.
Τι είναι αυτό που σε τράβηξε στο να ασχοληθείς με τις γυναίκες ως θέμα και να εμπνευστείς από αυτές;
Όταν αποφασίζω να μετακινηθώ με τη μνήμη στο σημείο έναρξης μιας ιδέας, συναντώ ένα κόμβο από πτυχές του εαυτού μου , ανάγκες και συγκυρίες που τα πράματα έγιναν έτσι. Στη πραγματικότητα δε προσπαθώ να φτάσω σε κανένα αποτέλεσμα και δεν έχω κανένα στόχο, δεν έχω ενδιαφέρον να πάρω θέση σε κάποιο θέμα, περισσότερο μάλλον «θέτω» ένα ερώτημα. Η γυναικεία φιγούρα είναι κάτι που γνωρίζω και εμπιστεύομαι περισσότερο, και δια μέσου αυτής προσπαθώ να ξεκλειδώσω το απρόσιτο ανδρικό προφίλ. Πολλοί με ρωτάνε, γιατί δε ζωγραφίζεις άνδρες? Αν παρατηρήσεις όμως καλύτερα αυτά τα «κοριτσίστικα» πορτρέτα θα τους δεις ξεκάθαρα.
Οι γυναίκες σου είναι αληθινά πρόσωπα, παρμένα από editorials και fashion shows. Υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα ψυχικής υγείας στον κόσμο της μόδας;
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω εμπλακεί ποτέ με το χώρο της μόδας, δε πιστεύω όμως ότι υπάρχει διαφορά με τις σημερινές «θνητές» γυναίκες που παλεύουν κ αυτές να βρουν την εικόνα τους ανάμεσα σε άπειρα «πρέπει να μοιάζεις έτσι αλλά να είσαι κ εσύ». Η δική μου επιλογή, για τη σειρά αυτών των πορτρέτων από editorials, έγινε όχι τόσο στοχευόμενα… Κάποια στιγμή μου τελείωσαν όλες οι φίλες που φωτογράφιζα, μια μέρα λοιπόν σε ένα ιατρείο ξεφυλλίζοντας περιοδικά στάθηκα σε μια εικόνα ενός μοντέλου με μελαγχολικό βλέμμα, σε παγωμένη και απόκοσμη ατμόσφαιρα να ερωτοτροπεί με το τίποτα. Ήταν αυτό ακριβώς που έψαχνα.
Διαβάσαμε ότι εμπνεύστηκες και από τον Trier για την έκθεσή σου “Sweet Melancholy”. Υπάρχουν άλλοι καλλιτέχνες που σε εμπνέουν;
Παρότι έχω δει πολύ ζωγραφική, αυτό που πραγματικά με ανανεώνει και δίνει τροφή στο μυαλό μου είναι ο κινηματογράφος. Ο Λάνθιμος με τον Κυνόδοντα ήταν μια αποκάλυψη, δε το πίστευα ότι ένας Έλληνας τόλμησε να ξεσκεπάσει κατ’αυτόν τον σκληρό και σαγηνευτικά βίαιο τρόπο τη παθογένεια της ελληνικής οικογένειας. Μετά ο Xavier Dolan, “Laurence Anyways” το ερμαφρόδιτο στο μεγαλείο του, η χαμένη ταυτότητα φύλλου , ο ανεκπλήρωτος έρωτας. Ένα ατελείωτο πάρτυ, ένα acting out της αβάστακτης πραγματικότητας. Όμως αυτό που δε θυμόμουν μέχρι να βρεθώ σε μια ταινία του Jan Svankmajer στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ήταν ότι κάπου κοντά στην εφηβεία μου, παρακολουθούσα στην ΕΡΤ σε επεισόδια τη σκοτεινή Αλίκη του… Και κάπου σε αυτό το σημείο με θυμάμαι με τη μαμά μου στο σινεμά ακόμα πιο μικρή με το Πινόκιο να τον καταπίνει ένα σκυλόψαρο και μέσα στην κοιλιά του να βρίσκει και πάλι τον πατέρα του, ο οποίος τον αναζητούσε επί δυο χρόνια. Αυτό λοιπόν που μας εμπνέει δεν έχει να κάνει με τίποτα άλλο, παρά με αυτά που έχουμε σκεπάσει καλά κάτω από ότι μας πόνεσε.
Πιστεύεις ότι η ψυχική υγεία είναι ταμπού στις μέρες μας;
Ναι. Και πιστεύω ότι όσο μεγαλύτερο είναι το «θέμα» τόσο μεγαλύτερη και η άρνηση (άμυνα), το τελευταίο οχυρό δηλαδή για τη κατεδάφιση του κάστρου μας. Όμως είμαι αισιόδοξη και πιστεύω ότι είμαστε κοντά σ’ αυτό το δύσκολο σημείο που θα μας οδηγήσει στη συμπόνια και κυρίως στη θαλπωρή του παραμελημένου εαυτού μας.
Οι γυναίκες έχουν περάσει και περνάνε μεγάλες περιόδους καταπίεσης σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Πολλοί λένε όμως ότι για τους άντρες τα πράγματα είναι πιο δύσκολα στο κομμάτι της έκφρασης, ότι δηλαδή συχνά νιώθουν την ανάγκη να κρύβουν τα συναισθήματα τους. Τι πιστεύεις;
Πιστεύω στην ιστορία του Ερμαφρόδιτου και στις προεκτάσεις της…
-Ο Ερμαφρόδιτος, ως θεϊκό παιδί, ήταν ο ομορφότερος νέος στον κόσμο. Μία μέρα, έφυγε από το βουνό για να ταξιδέψει ως την Καρία. Στον δρόμο κάθισε να ξαποστάσει κοντά στην Αλικαρνασσό. Ο νέος ξεδίψασε σε μια λιμνούλα και μετά θέλησε να πάρει το μπάνιο του για να καθαριστεί από τις σκόνες του δρόμου. Η Νύμφη της πηγής, η Σαλμακίδα, μόλις τον είδε τον ερωτεύθηκε αμέσως, έτρεξε κοντά του και τον αγκάλιασε σφιχτά. Ο Ερμαφρόδιτος αιφνιδιάσθηκε και την απώθησε. Δεν μπόρεσε όμως να ξεφύγει από το αγκάλιασμά της. Παρακάλεσε τότε τους θεούς να τον ελευθερώσουν. Αλλά και η Σαλμακίς τους παρακάλεσε θερμά να μην την εγκαταλείψει ποτέ ο αγαπημένος της. Οι θεοί εισάκουσαν τα παρακάλια της Νύμφης και έτσι ο Ερμαφρόδιτος με τη Σαλμακίδα έμειναν για πάντα ενωμένοι σε ένα πλάσμα, που είχε και τα δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό.
Τελικά, η μελαγχολία είναι κάτι καλό ή κακό;
«Λέει» λοιπόν ο Lars Von Trier στο “Melancholia”, ότι ώρα με την ώρα η Γη έρχεται όλο και πιο κοντά στη καταστροφή της και έτσι η κρίση κατάθλιψης των πρωταγωνιστριών, με αφορμή το πλανήτη της Μελαγχολίας αλλά ουσιαστικά με τη δική τους προσωπική κρίση, θα δώσει μάχη με τον ρομαντισμό για τη λύτρωση στην αιωνιότητα… Aναγνωρίζοντας το πόσο μικρή είμαι μερικές φορές είναι υπέροχο και απελευθερωτικό, ξέρεις ότι δεν έχεις να χάσεις τίποτα άλλο, όποτε τώρα μπορείς να ζήσεις.
Η Κατερίνα Κοκκινάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Αποφοίτησε το 2008 από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Ξ. Σαχίνη. Ενώ, από το 2000 είχε τελειώσει τις σπουδές της στη Σχολή Διακόσμησης των ΤΕΙ Αθήνας και είχε παρακολουθήσει στο De Mont Fort University του Leicester στη Βρεταννία. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σε γκαλερί και μουσεία.
Η έκθεση SWEET MELANCHOLY της θα παρουσιαστεί στη γκαλερί Art Πρίσμα, από 16 Νοεμβρίου – 9 Δεκεμβρίου.
Επιμέλεια Ερωτήσεων Μαρία Δάτσικα