Την Παρασκευή ο πίνακας του street artist Banksy αυτοκαταστράφηκε μπροστά στα έκπληκτα μάτια του κοινού και των υπεύθυνων της δημοπρασίας στο Sotheby’s του Λονδίνου.
Η ιστορία είναι γνωστή. Ο πίνακας ξεκινώντας από 200.000 δολάρια κατάφερε να πουληθεί πάνω από 1 εκατομμύριο. Και την στιγμή εκείνη, η κορνίζα άνοιξε και το έργο μετατράπηκε σε χάρτινες λωρίδες. Χαμός επικράτησε στα social media και όλοι ξεκίνησαν τις δικές τους θεωρίες συνομωσίας. Λίγες ώρες μετά ο ίδιος ο Banksy ανέβασε βίντεο εξηγώντας πως ο ίδιος, χρόνια πριν, παγίδευσε τον πίνακα.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά , ένα άλλο, εξίσου σημαντικό γεγονός συμβαίνει στην δημοπρασία του Sotheby’s. Ο πίνακας “Propped” της Jenny Saville έγινε ο πιο ακριβός πίνακας που έχει πωληθεί ποτέ από μια εν ζωή γυναίκα καλλιτέχνη! Ξεκινώντας από τα 3 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας, ο πίνακας πωλήθηκε για 9,5 εκατομμύρια λίρες (12,4 εκ. δολάρια) κάνοντας την Saville την μοναδική γυναίκα καλλιτέχνη που πούλησε τόσο ακριβά πίνακά της, ενώ ζούσε. Γιατί λοιπόν όλοι ασχολούνται ακόμα με τον Banksy;
Ο λόγος που έχει συμβεί όλος αυτός ο διαδικτυακός χαμός με τον Banksy είναι γιατί τα viral γεγονότα πολλές φορές επισκιάζουν τα γεγονότα που πραγματικά αξίζει να ακουστούν. Ζώντας σε μια εποχή που λατρεύει να καταναλώνει memes, σοκαριστικές ειδήσεις και laugh-a-minute περιεχόμενο, είναι λογικό, όποια και αν είναι η γνώμη σου για τον Banksy και την δουλειά του, εν τέλει να ασχοληθείς με αυτό. Την στιγμή που το ρεκόρ της Jenny Saville δεν έχει την ίδια viral εξάπλωση με το video του κατεστραμμένου πίνακα, η έλλειψη της κάλυψης και αναμετάδοσης του τόσο σπουδαίου γεγονότος είναι σχεδόν ενοχλητική. Αυτό που είναι ενδιαφέρον σχετικά με την επισκίαση της Saville από τον Banksy, είναι πως ο πίνακάς της ειρωνεύεται, κατά κάποιο τρόπο, τέτοια περιστατικά.
Ο πίνακας “Propped” είναι ένα πορτρέτο της Saville που την δείχνει γυμνή να κοιτά από ψηλά τους θεατές, παραθέτοντας ένα quote της Γαλλίδας φεμινίστριας Luce Irigaray που μιλά για τις αλληλεπιδράσεις αντρών και γυναικών. Συγκεκριμένα, η Irigaray λέει πως οι άντρες χρησιμοποιούν τις γυναίκες σαν έναν καθρέφτη, αναγκάζοντάς τες να διατηρούν έναν αδύναμο ρόλο στην κοινωνία, προκειμένου να ικανοποιούν την δική τους αυτο-προσήλωση. Στον πίνακα το quote είναι αντεστραμμένο και δεν διαβάζεται, ώστε να το «διαβάζει» η ζωγραφισμένη φιγούρα και όχι ο θεατής. Στις πρώτες του εκθέσεις, ο πίνακας είχε πάντα απέναντί του έναν καθρέφτη, ώστε να μπορούν οι επισκέπτες να διαβάσουν τα λόγια.
Άσχετα από το πόσο προσπαθεί ο κόσμος της τέχνης να επενδύσει στις γυναίκες καλλιτέχνες, η διαφορά στις πωλήσεις μεταξύ αντρών και γυναικών καλλιτεχνών είναι σχεδόν αποθαρρυντική. Και ενώ είναι ξεκάθαρη η δήλωση που προσπαθούσε να κάνει ο Banksy, πως χώροι όπως το Sotheby’s νοιάζονται μόνο για τα λεφτά, οι προκαταλήψεις του χώρου της τέχνης υποδεικνύουν ένα, τουλάχιστον, ξεπερασμένο σύστημα. Και κάπως έτσι, τα λόγια του πίνακα της Saville είναι πιο επίκαιρα από ποτέ: «Αν συνεχίσουμε να μιλάμε με τον ίδιο τρόπο-όπως οι άντρες έχουν μιλήσει αιώνες πριν- θα απογοητεύσουμε η μία την άλλη. Και για άλλη μια φορά, οι λέξεις θα διαπεράσουν τα κορμιά μας, θα περάσουν πάνω από τα κεφάλια μας και θα μας κάνουν να εξαφανιστούμε».
Από την Όλγα Κουτρουμάνου