Η σχεδιάστρια που έδωσε φωνή στη μόδα, ανέτρεψε τα στερεότυπα της γυναικείας εικόνας και έκανε τον Dior φορέα φεμινιστικού λόγου και πολιτισμικού διαλόγου.
Η αποχώρηση της Maria Grazia Chiuri από τη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του οίκου Dior σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής -όχι μόνο για τον οίκο, αλλά και για τη μόδα όπως την ξέραμε. Η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε ποτέ το τιμόνι του γαλλικού maison κατάφερε να φέρει μια νέα φεμινιστική και κοινωνικά συνειδητοποιημένη προσέγγιση στον χώρο της υψηλής ραπτικής και του prêt-à-porter. Η κληρονομιά που αφήνει πίσω της δεν μετριέται μόνο σε υφάσματα, συλλογές και show, αλλά και σε ιδέες, αφού η Chiuri μίλησε στο πνεύμα της εποχής, έθεσε ερωτήματα και απάντησε με μόδα.
Όταν η Maria Grazia Chiuri ανέλαβε τη δημιουργική διεύθυνση του Dior το 2016, η βιομηχανία υποδέχθηκε την επιλογή με ενθουσιασμό αλλά και σκεπτικισμό. Πώς θα μπορούσε μια γυναίκα -και δη Ιταλίδα, με εμπειρία κυρίως στο αξεσουάρ και στο ready-to-wear- να συνεχίσει την παράδοση ενός οίκου με τόσο έντονα αρρενωπό αποτύπωμα, που χτίστηκε από άντρες σχεδιαστές για γυναίκες; Η απάντησή της ήρθε ακαριαία και ξεκάθαρα στην πρώτη της συλλογή: ένα λευκό T-shirt με το μήνυμα «We Should All Be Feminists», εμπνευσμένο από το ομώνυμο βιβλίο της Chimamanda Ngozi Adichie.
Το μήνυμα ήταν ηχηρό και απλό. Η γυναίκα στον Dior θα είναι πλέον υποκείμενο και όχι αντικείμενο, θα ορίζει η ίδια τον εαυτό της, την εμφάνισή της και τη θέση της στον κόσμο. Και αυτό δεν ήταν μόδα -ήταν πολιτική. Σε μια εποχή που οι κοινωνικές διεκδικήσεις γύρω από τη γυναικεία ενδυνάμωση βρίσκονταν στο προσκήνιο, η Chiuri κατάφερε να ενώσει τον χώρο της μόδας με τον σύγχρονο διάλογο περί φύλου, εξουσίας και ταυτότητας.
View this post on Instagram
Αν και ο Dior ήταν παραδοσιακά συνδεδεμένος με τη θηλυκότητα τύπου «New Look» -έντονη μέση, φουσκωτά φορέσματα- η Chiuri επανερμήνευσε αυτήν τη θηλυκότητα μέσα από το πρίσμα της ανεξαρτησίας και της λειτουργικότητας. Δεν δίστασε να φέρει flat παπούτσια στις πασαρέλες της υψηλής ραπτικής, να ντύσει τα μοντέλα της με στρατιωτικά jackets και να δώσει στις συλλογές της μια σχεδόν ποιητική αυστηρότητα.
Με επιρροές από την τέχνη, τη φιλοσοφία, το φεμινιστικό κίνημα και τις λαϊκές παραδόσεις, η Maria Grazia Chiuri δημιούργησε ένα προσωπικό λεξιλόγιο μόδας, που αντλούσε από το παρελθόν αλλά κοίταζε προς το μέλλον. Η χρήση της δαντέλας, του τούλι και του broderie anglaise δεν παρέπεμπε στην παλιά αίγλη της θηλυκότητας αλλά στη χειροποίητη δεξιοτεχνία και στην αξία της λεπτομέρειας.
Κάθε επίδειξη της Chiuri ήταν μια θεματική αφήγηση. Από τις αρχαιοελληνικές επιρροές μέχρι τις αναφορές στη δεκαετία του ’60 και στο φεμινιστικό κίνημα, οι συλλογές της συνοδεύονταν από σκηνικά υψηλής αισθητικής και βαθιάς συμβολικής αξίας. Έχτισε πασαρέλες σαν λαβύρινθους, τοποθέτησε τεράστια banners με φράσεις όπως «Consent» ή «Women’s Rights Are Human Rights», συνεργάστηκε με φεμινίστριες καλλιτέχνιδες και επιμελητές.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η μόδα δεν ήταν πλέον απλώς όμορφα ρούχα -ήταν ένα μέσο διαλόγου, μια πολιτισμική πλατφόρμα. Η ίδια κατάφερε να μετατρέψει τον Dior από έναν πολυτελή οίκο σε χώρο ιδεών, που συνομιλεί με την κοινωνία και την εποχή του.
Φυσικά, δεν έλειψαν οι επικρίσεις. Ορισμένοι κατηγόρησαν τη Chiuri για «φεμινισμό του εμπορίου» -ότι δηλαδή εμπορευματοποίησε τα φεμινιστικά μηνύματα χωρίς ουσία. Άλλοι θεώρησαν το στιλ της επαναλαμβανόμενο ή όχι αρκετά καινοτόμο για τα πρότυπα της υψηλής ραπτικής. Άλλοι πρόσεξαν ότι τα μοντέλα της στις πασαρέλες υπηρετούσαν έναν συγκεκριμένο πρότυπο ομορφιάς και ότι δεν υπήρχε αρκετή ποικιλομορφία. Όμως, αυτό που κατάφερε ήταν πολύ πιο σημαντικό από το να εντυπωσιάζει σε κάθε σεζόν, αφού καθιέρωσε μια συνεπή ταυτότητα και μια φιλοσοφία που καθρεφτιζόταν σε κάθε συλλογή της. Κι αυτό είναι σπάνιο.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Μετά την αποχώρησή της από τον Dior, η βιομηχανία αναμένει με αγωνία το επόμενο της βήμα. Θα ιδρύσει δικό της οίκο; Θα ηγηθεί ενός άλλου maison; Πολλοί λένε ότι θα πάει στον Fendi. Ή θα επιλέξει έναν ρόλο πιο ανεξάρτητο, δίνοντας έμφαση στον ακτιβισμό και στην εκπαίδευση; Όποιο κι αν είναι το μέλλον της, είναι βέβαιο ότι η παρουσία της έχει ήδη αλλάξει την πορεία της σύγχρονης μόδας.
Διαβάστε επίσης και τι έχουν πάθει όλα τα κορίτσια της μόδας με τα χνουδωτά Labubu.
Για τον οίκο Dior, το στοίχημα τώρα είναι πώς θα διατηρήσει τη φλόγα που άναψε η Chiuri -και αν ο επόμενος/η επόμενη καλλιτεχνικός διευθυντής θα συνεχίσει να βλέπει τη μόδα όχι μόνο ως πολυτέλεια, αλλά και ως πράξη αντίστασης και αυτοέκφρασης. Τα στοιχήματα ποντάρουν στον Jonathan Anderson, ο οποίος πρόσφατα ανέλαβε την ανδρική συλλογή του οίκου και πολλοί τον θέλουν να αναλαμβάνει συνολικά τη δημιουργική διεύθυνση του οίκου.