Τον Γιάννη Καλαβριανό τον γνώρισα για πρώτη φορά ως σκηνοθέτη το 2011, μέσα από το έργο της Λένας Κιτσοπούλου «Άουστρας ή η αγριάδα». Έκτοτε μεσολάβησαν μεταξύ άλλων τα έργα «Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες», «Η Τσερλίνε και το σπίτι των κυνηγών» (το 2015), «Γρανάδα», «Κουμ Κουάτ» και τελευταία η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.
Χρειάστηκε το «Hotel Éternité», που παρουσιάζεται αυτήν τη σεζόν στη σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου, για να τον γνωρίσω και ως άνθρωπο και να συνομιλήσω μαζί του για αυτόν τον ιδιόμορφο τόπο συνάντησης, που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στη θετική ψευδαίσθηση και την ολοκληρωτική άρνηση της πραγματικότητας. Επηρεασμένη από την παράσταση, η συζήτησή μας κυλά σε πορεία αντίστροφη στο χρόνο, όπως περίπου και η ζωή των πελατών του ξενοδοχείου, ξεκινώντας από το τέλος και οδεύοντας στην αρχή, αναζητώντας, απλά, έναν τόπο…
Ήρθε στην Αθήνα το 2005 για να γίνει βοηθός σκηνοθέτη δίπλα στον Βασίλη Παπαβασιλείου, στην παράσταση «Ο Αρχοντοχωριάτης», που παρουσιαζόταν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Το θέατρο μπήκε στη ζωή του ομαλά, χωρίς να μεσολαβήσει κάποια δραματική απόφαση: «Ξεκίνησα να εργάζομαι ως γιατρός και ταυτόχρονα παρακολουθούσα το εργαστήρι υποκριτικής της Πειραματικής Σκηνής της τέχνης στο θέατρο Αμαλία στην Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια έδωσα εξετάσεις και μπήκα στην Καλών Τεχνών, στο Τμήμα Θεάτρου, όπου και ολοκλήρωσα την κατεύθυνση της υποκριτικής». Για εκείνον ήταν κάτι που ξεκίνησε ως ένας τρόπος να εκτονώνει τις ένταση από τις κλινικές. Κάτι που όπως μας λέει ξεκίνησε εντελώς ωφελιμιστικά και με τα χρόνια μετουσιώθηκε σε μια πολύ βαθύτερη ανάγκη, στην οποία αφιερώνει τον περισσότερο χρόνο στη ζωή του.
Η ζωή σας θα ήταν καλύτερη (με ή χωρίς τι;)
Θα ήταν καλύτερη με μεγαλύτερη κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων και χωρίς να ήταν οι άνθρωποι τόσο πολύ επικριτικοί. Χωρίς δηλαδή να βιάζονται να κρίνουν τους άλλους και να τους απορρίπτουν.
Αναβάλλετε πράγματα στην καθημερινότητά σας;
Πάρα πολύ συχνά. Τα περισσότερα πράγματα τα κάνω την τελευταία στιγμή, δεν είναι κάτι που το οργανώνω, απλά δεν μοιράζω τον χρόνο μου σωστά και όλα μένουν στο τέλος. Θεωρώ όμως ότι η αδρεναλίνη αυτή μου δίνει ικανοποίηση.
Ποια στιγμή θα επιλέγατε να παγώσετε στον χρόνο;
Ήταν η περίοδος των διακοπών μου στην Κρήτη, όταν είχα τελειώσει τις σπουδές μου στην Ιατρική στο ΑΠΘ και έμαθα ότι ορκίζομαι και παίρνω πτυχίο.
Αν δεν είχε μπει στη ζωή σας η υποκριτική, θα εξακολουθούσατε να ασκείτε το επάγγελμα του γιατρού;
Θα μπορούσα να κάνω πολλά άλλα πράγματα εκτός από αυτό του γιατρού. Είναι πάρα πολλά τα πεδία που ενδιαφέρουν. Θα μπορούσα να καλλιεργώ λουλούδια, μου αρέσουν πάρα πολύ οι γλάστρες και τα φυτά, θα μπορούσα να ασχολούμαι αποκλειστικά με τη συγγραφή, θα μπορούσα να έχω γίνει ζαχαροπλάστης, γιατί έχουμε μια οικογενειακή επιχείρηση στη Θεσσαλονίκη. Το θέατρο όμως ήταν μια απόφαση που υπήρχε πάντοτε μέσα μου.
Ποιά ήταν η αντίδρασή σας όταν αντικρίσατε την πρώτη γκρίζα/άσπρη τρίχα στα μαλλιά σας;
Επειδή στην οικογένειά μου γενικά ασπρίζουν γρήγορα τα μαλλιά μας, δε θεώρησα ότι μεγάλωσα, απλώς το είδα ως λάθος. Δε θυμάμαι πόσων χρονών ήμουν, σίγουρα πριν από τα τριάντα. Απλώς θεώρησα ότι ήταν λάθος και την έβγαλα αμέσως.
Πώς σας αρέσει να μοιράζετε τον χρόνο σας;
Σε πράγματα που με ηρεμούν. Στους φίλους μου. Στα φυτά μου.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας φυτό και γιατί;
Ο πόθος. Γιατί είναι ένα φυτό που έχει μικρά μαζεμένα φύλλα, τα οποία στη συνέχεια ξετυλίγονται και δημιουργούν μια πολύ όμορφη εικόνα.
Σας αρέσει η τάξη στη ζωή σας;
Καθόλου. Το ακριβώς αντίθετο. Βέβαια, προσπαθώ για χάρη της δουλειάς να το τιθασεύω. Αλλά δεν έχω ούτε ένα τακτικό σπίτι, ούτε μια τακτική βιβλιοθήκη. Δεν είμαι ο άνθρωπος που ξέρει πού βρίσκονται τα πράγματά του.
Δες ακόμη: Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης πιστεύει ότι ο άνθρωπος πρέπει να αγωνίζεται για την αγάπη.
Έχετε βιώσει απώλειες στη ζωή σας και πόσο πιστεύετε ότι επηρεάζουν αυτές τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου;
Δεν είμαι τόσο τυχερός ώστε να τις έχω αποφύγει. Αν μιλάμε για απώλεια ενός ανθρώπου και όχι μιας φιλίας ή ενός έρωτα, εξαρτάται από την περίοδο της ζωής που σου συμβαίνει. Εκτός από το ότι δημιουργεί γενικά στο άτομο μια κατάσταση ακραίας συναισθηματικής φόρτισης, νομίζω ότι μπορεί κανείς να αποκτήσει μεγαλύτερη κατανόηση. Οξύνει την ενσυναίσθησή μας σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους και, εν τέλει, θέλω να πιστεύω ότι γίνεται κανείς και καλύτερος άνθρωπος.
Το θέατρο και το Hotel Éternité ως έργο μετρίασαν καθόλου τις αντιδράσεις σας σε σχέση με το θέμα της φθοράς;
Το θέατρο δεν είναι κάτι που δρα θεραπευτικά. Δεν είναι ότι έκανα αυτήν την παράσταση και μετά άλλαξε η στάση μου απέναντι στα πράγματα. Εξακολουθεί να μη μου αρέσει να φθείρονται τα πράγματα. Να θέλω να διατηρώ τις φιλίες που είχα. Δεν έχω εξοικειωθεί με την έννοια του «πάλιωσε ένα ρούχο και το πετάω». Θα φροντίσω, αν το αγαπώ πολύ, ώστε να κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν είμαι ο άνθρωπος που πετάει πράγματα. Δένομαι με τα αντικείμενα, τους ανθρώπους, τις συνθήκες, τις μνήμες. Γενικά είμαι άνθρωπος που του αρέσει να συλλέγει.
«Να χτίζουμε φράχτες, για να τους γκρεμίζουνε και εμείς να τους ξαναστήνουμε». Είναι μια φράση που ακούγεται στην παράσταση και θα μπορούσε ίσως κάποιος να τη συνδυάσει με τους φράχτες που χωρίζουν τους ανθρώπους. Ποια είναι η δική σας ανάγνωση και ερμηνεία αυτής της φράσης στο πλαίσιο της συγκεκριμένης παράστασης;
Όχι, η συγκεκριμένη φράση δεν έχει καμία σχέση με τους φράχτες που χωρίζουν τους ανθρώπους. Το κείμενο αναφέρεται σε έναν φράχτη που γκρέμισαν για να μπουν μέσα, αναφέρεται δηλαδή σε μια κατασκευή και ο χαρακτήρας λέει «να δουλεύουμε, να χτίζουμε, δεν πειράζει αν το γκρεμίζουνε, εμείς θα το ξαναχτίζουμε». Όχι για να μας χωρίζει από τους άλλους ανθρώπους αλλά για να φτιάχνουμε πράγματα, έστω κι αν αυτά χαλάνε ή μας τα χαλάνε. «Μπορεί τελικά να είναι η λύση αυτή. Να μη σταματάς να δουλεύεις. Να φτιάχνεις πράγματα.»
Να μείνει ή να κλείσει τελικά το Hotel Éternité; Ποια είναι η δική σας θέση για τη διατήρηση του ιδιόμορφου αυτού τόπου συνάντησης;
Είναι ένα ερώτημα που σηματοδοτεί την έναρξη της διαφωνίας των υπαλλήλων με τη διεύθυνση στο έργο. Η διεύθυνση θεωρεί ότι κάνει καλό. Οι υπάλληλοι, ενώ έχουν πειστεί ότι κάνουν καλό, κάποια στιγμή εξεγείρονται και λένε «έφτιαξες ένα τέρας, δε γίνεται να ζούμε εκτός πραγματικότητας». Ξέρετε, τα πράγματα έχουν δύο και περισσότερες πτυχές και ερμηνείες. Πολλές φορές καλούμαστε να κρύψουμε κάτι, πληγώνοντας την αλήθεια για να κάνουμε καλό σε έναν άνθρωπο. Δε χρειάζεται να τα ξέρουμε όλα. Το ζήτημα είναι ο άνθρωπος να αισθάνεται καλά. Αν τώρα χρειάζεται ένα ψέμα για αυτό… Μερικές φορές το ψέμα στη ζωή μας είναι θεραπευτικό. Είναι ένα καταφύγιο όταν δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα.
Δίπλα από τον τίτλο «Hotel Éternité» ποια φράση θα συμπληρώνατε;
«Κάπου θα υπάρχει και για εμάς ένας τόπος. Δεν μπορεί.»
Το έργο του Γιάννη Καλαβριανού «Hotel Éternité», σε σκηνοθεσία του ίδιου, παίζεται στη Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», στο κτίριο Τσίλλερ του Εθνικού Θεάτρου, μέχρι τις 12 Απριλίου 2020.
Συνέντευξη στη Δέσποινα Ραμαντάνη
Πορτρέτο: Κώστας Σωχωρίτης