Τρία χρόνια μετά τη γνωριμία τους, η Έλενα Παπαδοπούλου της Nice & Fit Gallery του Βερολίνου και ο Ανδρέας Μελάς της ανατρεπτικής AMP των Αθηνών αποφασίζουν να ‘συγκατοικήσουν’ υπο έναν όρο όμως: να ταρακουνήσουν μαζί την καλλιτεχνική σκηνή της πόλης.
-Πότε γνωριστήκατε για πρώτη φορά, πού, και τι σας έκανε να συνεργαστείτε για το εγχείρημα στην Αθήνα και την AMP;
Γνωριστήκαμε στην Αθήνα, στα πρώτα εγκαίνια της ΑΜΡ τον Σεπτέμβριο του 2007. Ήταν λίγες μέρες πριν το άνοιγμα της 1ης Μπιενάλε της Αθήνας και του ReMap και επικρατούσε μια απίθανη ατμόσφαιρα στην πόλη. Μετά πέφταμε ο ένας πάνω στον άλλο σε διάφορες εκδηλώσεις σχετικές με τέχνη, αλλά είχαμε την πρώτη πραγματική συζήτηση τρώγοντας σαλάτα στο εστιατόριο σνακ μπαρ του Μουσείου Μπενάκη το καλοκαίρι του 2008. Δεν υπήρχε σκέψη για συνεργασία τότε, ήταν απλώς ευχάριστο να μιλάμε γι’ αυτό που καταλαμβάνει, για καλό ή για κακό, το 90% του μυαλού μας: τέχνη. Μια Nice and Fit στην Αθήνα που να φιλοξενείται από την ΑΜΡ είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη. Η ιδέα αυτής της συστέγασης βασίζεται στο αξίωμα της ετεροεπικονίασης.
-Έλενα, πώς θα συνόψιζες την τελευταία πενταετία της NICE & FIT στο Βερολίνο και τι σε κάνει σήμερα να απευθυνθείς στο ελληνικό κοινό;
Ήταν μια εμπειρία συνεχούς μεταμόρφωσης, της πόλης και της γκαλερί, η οποία μεγάλωσε από ένα πρότζεκτ στο διαμέρισμά μου, σε ένα χώρο που προσφέρει μια διεθνή πλατφόρμα σε νέες φωνές-έχει δει πολλούς από τους καλλιτέχνες της να ανθίζουν. Ο καινούργιος κύκλος είναι ωριμότερος, το εγχείρημα της Αθήνας οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό σε αυτή τη συνεργασία. Η δουλειά που έχει κάνει ο Ανδρέας με την AMP, το είδος του πνεύματος του, με ενέπνευσαν. Νομίζω πως έχει μια οξεία αντίληψη για την τέχνη και μια χωρίς αναστολές αγάπη γι ́ αυτήν. Κι έτσι η ιδέα του ότι θα μπορούσαμε να ενώσουμε τις ενέργειές μας με έκανε να προχωρήσω.
-Το ύφος των καλλιτεχνών και των εκθέσεων στη νέα προσπάθεια της Αθήνας θα είναι κατά κάποιο τρόπο η συνέχεια αυτών της Nice & Fit του Βερολίνου;
Ναι, θα συνεχίσει να αντανακλά το πνεύμα της Nice and Fit μέσα από την υποστήριξη των κύριων καλλιτεχνών της, ομαδικές εκθέσεις που καταγράφουν εξελίξεις στις σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές, και το βιβλιοπωλείο. Όμως αυτό είναι ένα καινούργιο τοπίο οπότε ανοίγεται σε νέες συνεργασίες, για παράδειγμα, με καλλιτέχνες που έχουν δείξει δουλειά τους πολύ διεθνώς, αλλά όχι στην Αθήνα. Γι’ αυτό το λόγο το όνομα της γκαλερί αλλάζει σε ‘Helena Papadopoulos’, σαν ορόσημο της νέας φάσης. Ο χώρος εγκαινιάζεται στις 11 Νοεμβρίου με έργα της καλλιτέχνιδος Claire Fontaine που έχει έδρα το Παρίσι. Η Fulvia Carnevale και ο James Thornhill που είναι οι ‘βοηθοί’ της ετοιμάζουν μια έκθεση που αντιδρά στις πολιτικές συνθήκες του ύστερου καπιταλισμού, ειδικά εμφανείς στην Αθήνα του σήμερα. Θα έχουμε διπλά εγκαίνια με τον Ανδρέα-εκείνος δείχνει, σε επιμέλεια του James Hoff, σημαντικό αρχειακό υλικό όπως και πρωτότυπα έργα του θρυλικού μουσικού γκρουπ του 1974, Destroy All Monsters, μέλη του οποίου ήταν και οι διάσημοι εικαστικοί Mike Kelley και Jim Shaw.
-Συνήθως η ανάπτυξη και δραστηριοποίηση γκαλερί σε άλλες χώρες/πόλεις δικαιολογούνται από μία νέα πρόκληση. Ποια είναι αυτή στην Αθήνα;
Η Αθήνα αποτελεί μια νέα πρόκληση-είναι μια πόλη που ξέρω καλά. Ζώντας όμως εκτός για τόσο πολύ, υπάρχει ένα εξωτικό στοιχείο. Είναι πολύ ευχάριστο να την ξανά-ανακαλύπτω και με έχουν εμπνεύσει πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται με τις τέχνες. Σε αυτή ειδικά την στιγμή της κρίσης και της αναδημιουργίας της συνείδησης, μου φαίνεται ότι οι γκαλερί με πολιτισμικά κίνητρα θα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντες χώροι συμμετοχής.
-Και οι δύο έχετε ένα κοινό background, μια περίοδο της ζωής σας στην Νέα Υόρκη γύρω από την εκεί σκηνή της σύγχρονης τέχνης. Πόσο μακριά ή πόσο κοντά νιώθετε σήμερα σε αυτήν και πόσο απέχει από την εμπειρία σας στην αντίστοιχη σκηνή της Αθήνας;
Έχουμε κι άλλα κοινά. Και οι δύο μπήκαμε στο RCA (Royal College of Art) στο Λονδίνο, διαφορετικές χρονιές και σε διαφορετικά τμήματα, μετά από τεράστια προετοιμασία, είχαμε εξαντληθεί. Αυτό το σχολείο είναι γνωστό για την εξαιρετική δυσκολία εισαγωγής, ελάχιστο ποσοστό αιτούντων τα καταφέρνουν. Μπορείς να φανταστείς το επίπεδο της ικανοποίησης και ενθουσιασμού: τεράστιο. Στο μέσο της χρονιάς μας κατέβαλλε μια απροσδιόριστη επιθυμία να σταματήσουμε, και έτσι πήραμε ‘leave of absence’ , ουσιαστικά όμως το παρατήσαμε. (Ο Ανδρέας συνέχισε στο SVA, η Ελενα στο Courtauld Institute of Art). Αλλά η Νέα Υόρκη ήταν η πιο καθοριστική όσον αφορά τη σχέση μας με την τέχνη. Είναι ακόμα πολύ παρούσα, έχουμε στενούς δεσμούς με την πόλη και την σκηνή. Η σχέση μας με την Αθήνα, παρόλες τις εμφανείς διαφορές που χαρακτηρίζουν την διαλεκτική του κέντρου-περιφέρειας, είναι η ίδια: μέσα σε έναν πολιτισμικό μηχανισμό στο παγκόσμιο πλαίσιο, μας ενδιαφέρει η καταγραφή ψυχογεωγραφικών χαρτών.
-Ανδρέα, η συνεργασία αυτή τι σημαίνει για εσένα και πού και πώς πιστεύεις ότι μπορεί να βοηθήσει ή και να αλλάξει την AMP και το μέχρι τώρα έργο σου μέσα από αυτόν τον χώρο;
Ήμουν πάντα θερμός υποστηρικτής των συνεργιών και συνεργασιών, γι’ αυτό όταν με προσέγγισε η Έλενα με την ιδέα να στήσουμε μία ‘γκαλερί’ έξω από τα πλαίσια της AMP, φυσικά δέχτηκα. Από την αρχή, το αντικείμενο της AMP ήταν να δημιουργήσει ένα όσο γίνεται πιο οργανικό και ευέλικτο περιβάλλον. Έτσι, μόλις εμφανίστηκε η ευκαιρία την άρπαξα με χαρά και κατ’ ευθείαν. Η ευαισθησία της Έλενας διαφέρει από τη δικιά μου, υπάρχει ωστόσο όμως μια εμφανής αγάπη και κατανόηση για τη δουλειά και από τις δύο πλευρές που μας συνδέει. Ακόμα είναι σαφές πως βρισκόμαστε σε μία εποχή γρήγορης εισροής πληροφοριών, τοπικά αλλά και διεθνώς. Τα παγιωμένα μοντέλα αμφισβητούνται πέρα ως πέρα και ξεπηδούν νέα. Σχηματίζονται νέες συνεργασίες που καθιστούν δυνατό σε καλλιτέχνες, γκαλερί κτλ να διευρύνουν τις πηγές πληροφόρησης τους και με αυτό το τρόπο να γίνουν πιο παραγωγικοί.
* Eγκαίνια της έκθεσης ‘Destroy All Monsters // Hungry for Death’ 11 Νοεμβρίου 2010 στις 20:00
Interview by: Yorgos Kelefis | Photo: Nikos Katsaros | Link: a-m-p.gr / helenapapadopoulos.com