NEVER QUESTION YOUR DESIRES: Η γκαλερί Vamiali’s στο Μεταξουργείο άνοιξε ξανά μετά από δύο χρόνια απουσίας. Το νέο τριώροφο κτίριο της γκαλερί φιλοξενεί παράλληλες εκθέσεις και λειτουργεί περισσότερο ως χώρος επαναδιαπραγμάτευσης της σχέσης επισκέπτη και καλλιτέχνη σε ένα συγκεκριμένο εκθεσιακό χώρο. Η διευθύντρια της γκαλερί Σοφία Βάμιαλη και η καλλιτέχνις Δήμητρα Βάμιαλη μας μιλάνε για το νέο χαρακτήρα της γκαλερί και τις τρέχουσες εκθέσεις, για την εγκατάσταση “Labretta soundtrap”, ένα έργο με αυτοβιογραφικά στοιχεία δομημένο γύρω από μία παλιά βέσπα και την ηχητική εγκατάσταση των Voyager & Alfonso, ένα σχόλιο πάνω στην απώλεια, το χρόνο και τη μνήμη.
Είστε η πρώτη γκαλερί που άνοιξε στο Μεταξουργείο. Είχατε προβλέψει τότε ότι η περιοχή θα γινόταν η αγαπημένη των εκθέσεων τέχνης και των θεάτρων; Έχει κορεστεί το Μεταξουργείο; Πού νομίζετε θα είναι η επόμενη ανάλογη περιοχή;
Σοφία: H ευρύτερη περιοχή ήταν ανέκαθεν θεατρική γειτονιά. Όταν πρωτοξεκινήσαμε ήταν μια κίνηση που εξελίχθηκε λίγο οργανικά, υπήρχε το κτίριο, βρίσκεται σε πολύ κεντρικό σημείο με εύκολη πρόσβαση και σκεφτήκαμε ότι ήταν το ιδανικό σημείο για να ιδρυθεί η γκαλερί. Είναι μια περιοχή που η τέχνη μπορεί να παρουσιάζεται με άλλη διάσταση. Δεν φανταστήκαμε ποτέ ότι θα δημιουργούσε μία τέτοια καλλιτεχνική κινητικότητα στη συνέχεια. Είναι πολύ σημαντικό ότι την πρωτοβουλία μας, την υποστήριξε και την αγκάλιασε με μεγάλο ενδιαφέρον το φιλότεχνο και μη κοινό, οπότε μάλλον ήταν ζήτημα χρόνου ν’ ακολουθήσουν και άλλοι χώροι, καλλιτέχνες και άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες. Όχι, δεν έχει κορεστεί ο χώρος του Μεταξουργείου, υπάρχει πάντα έδαφος για νέες ιδέες και για σοβαρές δραστηριότητες. Νομίζω το ζήτημα δεν είναι ποια θα είναι η επόμενη ανάλογη περιοχή αλλά αν μπορούμε να ξανακάνουμε γενικά την πόλη μας ανθρώπινη.
Στο νέο ανακαινισμένο χώρο της γκαλερί τι είναι αυτό που προσδοκάτε να συμβεί και δε συνέβαινε πριν;
Σοφία: Είμαστε πολύ ευχαριστημένες από το αποτέλεσμα. Τώρα έχουμε τρία επίπεδα που δίνουν την δυνατότητα στους καλλιτέχνες που συνεργαζόμαστε και σ’εμάς για τρεις διαφορετικές εμπειρίες, διαφορετικές προσεγγίσεις και αγγίζοντας την ψυχολογία του θεατή /επισκέπτη ανάλογα. Ένα self-contained κτίριο με πολλές δυνατότητες, σαν μια βάση δημιουργίας ιδεών που προκύπτουν μεγαλύτερες εκθέσεις και πιο φιλόδοξα projects και δεν αποκλείουμε τις πειραματικές προσεγγίσεις.
Πώς θα έπρεπε να είναι μία σύγχρονη γκαλερί στην Αθήνα; Έχουν δημιουργηθεί νέες ανάγκες από κοινό και καλλιτέχνες;
Σοφία: Ένας σύγχρονα διαμορφωμένος χώρος που να αναδεικνύει τα έργα σύγχρονης τέχνης, να συμπορεύεται με τις διεθνείς εξελίξεις και να λούζεται από φυσικό αττικό φως. Μην ξεχνάμε ότι οι γκαλερί είναι ιδιωτικοί χώροι, χωρίς είσοδο και εισιτήριο. Υπάρχει ένα κοινό πιο απαιτητικό που γνωρίζει, ενδιαφέρεται και ενημερώνεται χωρίς παρωπίδες και στεγανά και σε αυτό το κοινό κυρίως απευθυνόμαστε και θέλουμε να κερδίσουμε ή να διατηρήσουμε, το ίδιο ισχύει και με τους καλλιτέχνες. Οι συνθήκες δύσκολα ευνοούν τη διαμόρφωση νέου κοινού.
Στις εκθέσεις σου Δήμητρα, ο οικείος χώρος της γκαλερί αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το στήσιμο ή δούλεψες ανεξάρτητα;
Δήμητρα: Σίγουρα έπαιξε κάποιο ρόλο η οικειότητα που έχω με τον χώρο αλλά το τελικό έργο δρα και ανεξάρτητα. Το συγκεκριμένο έργο με τίτλο “Lambretta Soundtrap” παρουσιάστηκε σαν μια in situ εγκατάσταση με την αρχιτεκτονική του χώρου να παρεμβαίνει στο τελικό αποτέλεσμα.
Οι εικόνες, τα υλικά και τα μέσα παίρνουν μια διαφορετική διάσταση στο έργο σου από αυτή που τα έχουμε ταυτίσει. Από που πηγάζει αυτή η ανάγκη; Γιατί να “αναταράξουμε” τις ήδη υπάρχουσες και καθιερωμένες αναγνώσεις των αντικειμένων και των συμβόλων;
Δήμητρα: Never question your desires! Συνήθως ξεκινώ από αυτό που ήδη υπάρχει. Παρουσιάζω συχνά ένα τεχνητό περιβάλλον που αποτελείται από επιμέρους ζωγραφικά, γλυπτικά και φωτογραφικά στοιχεία. Συνδυάζω υλικά, φόρμες, φράσεις, αποσπάσματα, τυπογραφικά στοιχεία και εικόνες με πολλαπλές αναφορές από διαφορετικές χρονικές περιόδους σαν ενδείξεις επαναπροσδιορισμού μιας νέας ταυτότητας. Παρεμβαίνοντας στις ποιότητές τους, προκύπτουν νέες διαδρομές, το νόημα των οποίων ορίζεται από την συνδυαστική τους ανάπτυξη αλλά και την συνύπαρξη με τον εκάστοτε χώρο. Συχνά, εμπλέκουν την αυτοβιογραφική διήγηση με την ανακύκλωση της ιστορικότητας, συνθέτοντας μια νέα πραγματικότητα με αναφορές στην εσωτερική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τέχνης και σχεδιασμού, στη συλλεκτικότητα, στα στερεότυπα, στις κατηγοριοποιήσεις, στη δυσανάλογη συνύπαρξη και που έχουν σαν σημείο εκκίνησης το ενδιαφέρον για τα διαφορετικά ρεύματα της τέχνης ενώ διερευνούν τα θολά όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου.
Η δύναμη και η αποδόμηση της εικόνας είναι κυρίαρχα στοιχεία στα έργα σου. Το χιούμορ που τα διακατέχει είναι μηχανισμός οικειοποίησης ή ένα πικρό σχόλιο ως προς την ίδια τη δεδομένη ταύτιση της εικόνας με αυτό που απεικονίζει;
Δήμητρα: Το χιούμορ είναι σημαντικό, λειτουργεί σαν βάση δεδομένων και επιτρέπει στα έργα να είναι ανοιχτά σε ερμηνείες. Εστιάζω στο μεσοδιάστημα, στο σημείο αμηχανίας που δημιουργείται όταν συνυπάρχουν ασύμβατοι οπτικά και ιστορικά κόσμοι, σε μια διαρκή προσπάθεια να οριστούν οι παράμετροι που ρυθμίζουν τις πιθανότητες μιας εν δυνάμει μετατόπισης και τροποποίησης. Μ’ ενδιαφέρουν τα ρητά, απλά και άμεσα πράγματα σε σχέση με τα εξαιρετικά πολύπλοκα.
Τι σχεδιάζετε να κάνετε μετά, χωριστά ή μαζί;
Σοφία: Συνεχίζουμε κανονικά να οργανώνουμε ένα πολύπλευρο εκθεσιακό πρόγραμμα της γκαλερί για τους επόμενους μήνες καθώς και τα επόμενα Happy Breaks, τα παράλληλα γεγονότα που παρεμβάλλονται στο κυρίως εκθεσιακό πρόγραμμα.
Συνέντευξη: Ανδρέας Δημόπουλος | Photo: Μάριος Καλαμάρης | Website: vamiali.net