Βρεθήκαμε στο Urban Art Festival στο Άμστερνταμ το οποίο επέστρεψε για έκτη συνεχή χρονιά με ένα πλούσιο πρόγραμμα γεμάτο εκθέσεις και ποικιλία event, με στόχο να παρουσιάσει ό,τι καλύτερο υπάρχει στη σημερινή urban/street art σκηνή παγκοσμίως. Μετά την περιήγηση στους χώρους του φεστιβάλ συζητήσαμε με τον Έλληνα καλλιτέχνη ΚΕΖ με αφορμή τη συμμετοχή του σε αυτό.
Από έργα σε καμβάδες και γλυπτική, μέχρι mural και live paintings, το κοινό καλείται να ανακαλύψει τις πολιτικές και ιδεολογικές εκφάνσεις της urban τέχνης, όπως αντικατροπτίζονται μέσα από τα έργα πάνω από 50 τοπικών και διεθνών urban contemporary καλλιτεχνών.
Από την σύλληψη του το 2010, από δύο μη κερδοσκοπικούς Ολλανδικούς οργανισμούς Urban Art Now & R.U.A (Reflexo on Urban Art), το Urban Art Festival έχει εξελιχτεί στο μεγαλύτερο urban contemporary και street art φεστιβάλ του Άμστερνταμ. Κάθε χρόνο μια εκλεκτική επιλογή ανερχόμενων και ήδη καθιερωμένων urban καλλιτεχνών έρχεται στο Άμστερνταμ προκειμένου να παρουσιάσουν μέσω της τέχνης τους, σημαντικά σύγχρονα κοινωνικά θέματα και νέες μορφές τέχνης. Καλλιτέχνες και κοινό γίνονται μέρος ενός δημιουργικού διαλόγου με βάση τον εαυτό τους και την αντίληψή τους για τον κόσμο.
Από τις 18 Οκτωβρίου μέχρι τις αρχές Δεκέμβρη, το Άμστερνταμ μεταμορφώνεται σε ένα urban/street art hub με μια σειρά event τα οποία απλώνονται σε όλο το φάσμα της πόλης. Μέσα από εκθέσεις, masterclasses, street art tours, ομιλίες και την πλέον πολύ γνωστή και καθιερωμένη xxl street art market (με ελεύθερη είσοδο για τα περισσότερα) το Urban Art Festival προσφέρει πολλές επιλογές για όσους ενδιαφέρονται για τον χώρο της street art.
Είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ στην έκθεση “H Tέχνη της Ζωγραφικής” (“The Art of Painting”) , επίσημο μέρος του πολύ γνωστού Amsterdam Dance Event, η οποία παρουσιάζεται στον βιομηχανικό χώρο Van Gendthallen στο ανατολικό Άμστερνταμ, και μοιράζομαι την εμπειρία μου μαζί σας.
Μπαίνοντας στην έκθεση, βρήκα τον εαυτό μου να στέκεται ανάμεσα σε πολύχρωμα street art έργα διαφόρων θεματικών και διαστάσεων. Δεν είναι εύκολο να μεταφέρω την ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο χώρος του Van Gendthallen. Ένα ιστορικό κτήριο, με φως που διαχέεται σε όλο το φάσμα του, μέσα από την γυάλινη οροφή του και τοίχους καλυμμένους με graffiti art/mural paintings σε συνδυασμό με έργα κλασσικής και ψηφιακής ζωγραφικής κρεμασμένα σε εκθεσιακή μορφή.
Καλλιτέχνες από Ολλανδία, Ιταλία, Ρωσία, Βραζιλία, Ισπανία, Αγγλία, Γαλλία και αρκετές ακόμη χώρες, αναμειγνύουν κλασσικές τεχνικές ζωγραφικής και υλικά, όπως έρευνα, σχεδιασμός, σκιτσογραφία, λάδι και ακρυλικά με πιο σύγχρονα στοιχεία. Η έκθεση λειτουργεί ως έρευνα πάνω στο πώς οι σύγχρονοι urban καλλιτέχνες εμπλέκουν κλασσικές τεχνικές ζωγραφικής στην δουλειά τους. Κάποιοι από αυτούς τους καλλιτέχνες είναι οι Cranio, Gomad, Klaas Lageweg, Ottograph, Skount, Kram, Roby Marciano, Karski, Ard Doko, Bazinato και Artez.
Ηταν μεγάλη χαρά να συναντήσω στην ίδια έκθεση τα έργα πέντε Ελλήνων καλλιτεχνών (Kez, Pupet, Apset, Sive και Taxis). Είχα την ευκαιρία να κάνω μια συζήτηση με έναν από αυτούς, τον Γιώργο (Kez), o οποίος μοιράστηκε μαζί μου κάποια στοιχεία σχετικά με τη δουλειά του και την σημασία του να είναι μέρος του Urban Art Festival 2017.
Πες μας δυο λόγια για εσένα; Πού γεννήθηκες; Ποιες ήταν οι πρώτες καλλιτεχνικές ανησυχίες;
Γεννήθηκα και ζω στην Αθηνά. Άρχισα να ασχολούμαι με το γκράφιτι το 1997. Για 5-6 χρόνια σταμάτησα γιατί έφυγα από την Αθήνα για σπουδές. Στην Καβάλα όπου και σπούδαζα έκανα το πρώτο μου mural . Εγώ και μερικοί φίλοι κάναμε τα σκηνικά για το πολιτιστικό δεκαήμερο στα ΤΕΙ. Έτσι και έγινε η μετάβαση από το graffiti στα murals, και γενικότερα στην urban art. Όταν γύρισα στην Αθήνα το 2008 συμμετείχα πρώτη φορά σε τριόροφο mural, βοηθώντας τον Woozy στο Γκύζη. Είναι ακόμα απείραχτο. Είναι μεγάλη κατάκτηση όταν το έργο σου αναγνωρίζεται από γηπεδούχους, αναρχικούς, ερωτευμένους, κομματόσκυλα, αφισοκολλητές κτλ..
Από τότε μέχρι και σήμερα συνεργάζομαι με τους πρώην Carpe Diem και την νυν Urban Act, στις τοιχογραφίες σε σχολικά κτίρια και σε σεμινάρια σε μαθητές.
Βρίσκεις διαφορές και ομοιότητες μεταξύ Ελλήνων και άλλων διεθνών urban καλλιτεχνών;
Πολύ γενικά θα έλεγα ότι οι καλλιτέχνες επηρεάζονται από την τοπική τους κουλτούρα, το περιβάλλον και όλα αυτά που συμβαίνουν στον χώρο που ζουν. Έτσι λοιπόν, πολλοί Έλληνες έχουν αναφορές στα έργα τους είτε από την αρχαία Ελλάδα είτε σε στοιχεία της λαϊκής τέχνης, είτε σε παλαιότερους Έλληνες ζωγράφους. Άλλοι πάλι επηρεάζονται από το αστικό περιβάλλον, τον οικονομικό πόλεμο και τα τοπικά θέματα. Αυτό συμβαίνει αντίστοιχα και σε καλλιτέχνες από όλες τις χώρες.
Όσο πιο εθνικός τόσο ποιο διεθνής, είχε πει ένας σοφός κάποτε, και συμφωνώ.
Urban Art Festival 2017. Πώς έγινε η επαφή; Ποια η σημασία του για εσένα; Ποια είναι η προσωπική σου άποψη για το φεστιβάλ;
Πριν κάνα δυο μήνες, συμμετείχα στο Urban Art Ventures 2 στο Βόλο. Ένα mural festival, με συμμετοχές καλλιτεχνών από Ελλάδα, Σερβία, Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία και Ισπανία. Μέσα στους συμμετέχοντες ήταν και ένας από τους διοργανωτές του Urban Art Festival. Έτσι επέλεξε κάποιους από το Ελληνικό team και μας “κρέμασε” στο Άμστερνταμ. Κάθε κίνηση που μας βγάζει εκτός συνόρων είναι σημαντική. Δυστυχώς δεν είχα την τύχη να παραβρεθώ στο φεστιβάλ, άλλα αν κρίνω από τις συμμετοχές έχει καλό επίπεδο. Και ο Μarkus Hinger από το Urban Art Now που μας “πήγε” εκεί, είναι πολύ δραστήριος στον χώρο και εξαιρετικός ως προσωπικότητα.
Αποφάσισες να παρουσιάσεις τέσσερα έργα από τη δουλειά σου στο φεστιβάλ (Natural Mystic 1 και 2, Unlimited και Point Zero). Με ποιο σκεπτικό έκανες αυτή την επιλογή;
Ήθελα να δείξω δύο από τις κατηγορίες έργων που δουλεύω. Η μια αφορά πιο βαθιά και πνευματικά ζητήματα, εκεί ερευνώ τον εσωτερικό κόσμο αναζητώντας το εσωτερικό φως των οντοτήτων. Σε αυτήν ανήκουν το Point Zero και το Unlimited .
Στην άλλη ασχολούμαι με τον εξωτερικό κόσμο των αισθήσεων. Με αυτό που βλέπουμε και πιάνουμε . Σε αυτήν ανήκουν τα Natural Mystic 1 και 2.
Ποιος πιστεύεις είναι ο ρόλος των street/urban art καλλιτεχνών στις σύγχρονες κοινωνίες;
Το να χρησιμοποιείς τον δημόσιο χώρο στην τέχνη είναι πολύ σημαντικό και έχεις μεγάλη ευθύνη. Έχεις άμεση επαφή με ανυποψίαστους περαστικούς θεατές, και ένα έργο μπορεί να επιδρά στον κόσμο περισσότερο από όσο μπορεί ο δημιουργός να φαντάζεται ή να ήθελε.
Πραγματικό πέρα από κάθε άλλο απολαμβάνω τους στίχους από ποιήματα και συνθήματα που πολλές φορές είναι γραμμένα στους τοίχους στο κέντρο της Αθήνας και ειδικά στα Εξάρχεια.
Πιστεύω ότι όταν έρχονται τα δύσκολα είτε σε επίπεδο κοινωνίας, είτε σε πιο ατομικά ζητήματα που όλους μας ταλαιπωρούν λίγο πολύ, η τέχνη πρέπει να περνάει σε θέση μάχης. Να δίνει λύσεις και φως. Δεν φτάνει μόνο να καταγράφουμε τα προβλήματα και την μιζέρια. Πρέπει και να δίνουμε λύσεις.
Άλλες φορές νιώθω ότι γινόμαστε trendy διασκεδαστές και νοιαζόμαστε περισσότερο από ό,τι θα πρεπε για την αποδοχή στα social media. Αποτέλεσμα αυτού είναι να “κατεβάζουμε” επίπεδο για να γίνουμε αρεστοί.
Ελληνική street art σκηνή. H άποψη σου; Επιρροές; Θεωρείς ότι αποτελεί σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας;
Πιστεύω ότι ενώ δεν υπάρχει οργανωμένη αγορά γύρω από την urban art στην Ελλάδα, υπάρχουν καλλιτέχνες πολύ υψηλού επίπεδου και συνεχώς ανακαλύπτω καινούριους. Σαν επιρροή δεν μπορώ να μην αναφερθώ στον μεγάλο μου αδερφό και μεγαλύτερο μου δάσκαλο τον Woozy, που προσφέρει στην ελληνική σκηνή από τις αρχές που εμφανίστηκε το Graffiti στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα. Όλοι οι καλλιτέχνες έχουν να δώσουν από κάτι. Υπάρχει αρκετή ποιότητα όπως προείπα. Προσωπικά ξεχωρίζω τις πολύ καλές δουλειές των ομάδων GPO, OFK, HIT. Είναι πολύ καλές και διαχρονικές δουλειές. Respect!
Ποιές είναι οι βασικές θεματικές που μελετάς μέσα από τη δουλειά σου; Πηγές έμπνευσης;
Μπορώ να πω ότι η δουλειά μου χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Η μια άφορα τον εσωτερικό κόσμο και η άλλη τον εξωτερικό. Παλαιότερα χρησιμοποίησα την ζωγραφική ψυχοθεραπευτικά και έβγαλα πολύ “ωραία” πράγματα. Είναι εργαλεία ζωής οι τέχνες, η ελεύθερη έκφραση και η δημιουργία γενικότερα.
Δημιουργία = Ζωή
Τώρα μου αρέσει τα έργα μου να βγαίνουν ”εύκολα” και γρήγορα. Με δύο κινήσεις αν γίνεται.. Περνάω πολύ χρόνο στην παρατήρηση άλλα θέλω η υλοποίηση να γίνεται γρήγορα και “εύκολα”.
Όταν δουλεύω στο δρόμο είναι διαφορετικά απ΄ όταν να δουλεύω στο εργαστήριο. Διαφορετικά τα υλικά, άλλος ο χώρος και ο χρόνος. Τώρα τελευταία επιλέγω πολύ προσεκτικά την επιφάνεια, τον τοίχο, προσπαθώ να εκμεταλλεύομαι όσο γίνεται ποιο πολύ αυτά που έχει να μου προσφέρει από υφές και χρώματα. Είτε αυτά είναι υγρασίες, ξεφλουδίσματα, γκρεμισμένα κομμάτια προσπαθώ να τα εντάσσω στο έργο. Συνήθως δουλεύω χωρίς προσχέδιο άλλα ακολουθώντας το flow. Συνήθως η εξέλιξη του έργου καθορίζεται από την ανάγνωση του ίδιου του έργου κατά τη διάρκεια υλοποίησης.
Από τεχνικής άποψης οδηγήθηκα σε ένα πάντρεμα της χαρακτικής και του graffiti. Δεν έχω ακαδημαϊκή παιδεία πάνω στο σχέδιο και λειτουργώ με το ένστικτο.
Σκέψεις για το μέλλον; Ελλάδα η κάπου αλλού;
Δεν έχω κάποιο πλάνο και σκοπό συγκεκριμένο. Φροντίζω να ακολουθώ όσο πιο ομαλά την ροή των πραγμάτων και να παρατηρώ όσα μου έρχονται στη ζωή.
Η αλήθεια είναι ότι το φως που σου προσφέρει η Ελλάδα δεν το βρίσκεις εύκολα. Η Ελλάδα είναι μια χαρά σαν τόπος και να’ ναι καλά οι αρχαίοι… ακόμα αυτοί μας “ταΐζουν”.
Αν κοιτάξουμε την ιστορία της ανθρωπότητας θα δούμε ότι επαναλαμβάνεται. Πόλεμος για εξουσία, αδικία, εκμετάλλευση ανθρώπων από ανθρώπους, κοινωνική ανισότητα, χρήμα, καταστροφές. Τώρα βιώνουμε τα ίδια πράγματα σε πιο μοντέρνα έκδοση. Το μόνο που αλλάζει είναι η τεχνολογία και ο τρόπος, η μέθοδος.
Μόνο αν εργαστεί ο κάθε άνθρωπος σε ατομικό επίπεδο, εργασία εσωτερική εννοώ, μακροχρόνια αυτοανάλυση, ξεγύμνωμα καi ξεβόλεμα, έτσι μόνο μπορεί να υπάρξει αλλαγή. Το σύστημα όμως είναι φτιαγμένο να μην στο επιτρέπει. Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία όμως.
Δεν έχεις χρόνο νομίζεις…δεν έχεις όντως;
Δεν μπορείς λες… δεν μπορείς όντως;
Δεν ευθύνεσαι λες… δεν ευθύνεσαι;
Εύχομαι κάποια στιγμή να αναλάβουμε την ευθύνη των όσων δημιουργούμε, έτσι σίγουρα θα αλλάξει η πορεία!
Επιμέλεια Κειμένου και Εικόνων: Δραγγανάς Κωνσταντίνος
Εικόνες απο την έκθεση ”H Tέχνη της Ζωγραφικής”
