Δεν είναι λίγες οι περιστάσεις που η γνωστή ηθοποιός και πρέσβειρα καλής θελήσεως της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες έχει συμβάλει με τη φωνή και τις πράξεις της σε μείζονα ανθρωπιστικά ζητήματα.
Αυτή τη φορά, μέσω ενός άρθρου της στο TIME, τοποθετείται για την επιτακτική ανάγκη της προστασίας των παιδιών, καθώς και για τους πολύ σημαντικούς κινδύνους που αυτά αντιμετωπίζουν. Ο λόγος της ξεκινά με το ερώτημα «Τι θα έκανες για να προστατεύσεις ένα παιδί;».
Διάβασε ολόκληρο το άρθρο της:
«Γνώρισα έναν πατέρα στο Αφγανιστάν που ξυλοκοπήθηκε και βασανίστηκε από τους Ταλιμπάν, επειδή επέμενε ότι οι κόρες του είχαν δικαίωμα να πάνε στο σχολείο.
Γνώρισα ένα κορίτσι από το Κονγκό στην Τανζανία, του οποίου οι γονείς σκοτώθηκαν στην προσπάθειά τους να εμποδίσουν ένοπλους άνδρες να μπουν στο σπίτι τους, ώστε εκείνη να μπορέσει να το σκάσει από την πίσω πόρτα μαζί με τον μικρό αδελφό της. Όταν ήταν πλέον ασφαλής, ήταν τόσο σοκαρισμένη που δυσκολεύτηκε να παραδώσει τον αδελφό της στους εθελοντές. Ήθελε να τον κρατήσει κοντά της και να τον προστατεύσει με κάθε ίχνος προσπάθειας που είχε απομείνει στο μικρό σώμα της.
Μία φίλη μου έχασε τους γονείς της στη βίαιη σύγκρουση στην Καμπότζη. Μεγάλωσε χωρίς αυτούς, όμως θυμάται όλα όσα θυσίασαν για εκείνη και πόσο πολύ την αγαπούσαν.
Αυτά τα παιδιά πολλές φορές αναγνωρίζουν την αξία τους επειδή οι ενήλικες που ήταν οικείοι τους ήταν διατεθειμένοι να παλέψουν και ακόμη και να πεθάνουν για εκείνα. Υπάρχει κάποιο πιο σημαντικό δώρο να δώσεις σε ένα παιδί, από το να το αγαπάς και να του διδάξεις την αξία του ως ένας ίσος με τους άλλους άνθρωπος; Ή, από την άλλη, υπάρχει κάτι χειρότερο από όταν οι ενήλικες- ή ο κόσμος σαν σύνολο- αντιμετωπίζει τα παιδιά σαν οι ζωές και τα σώματά τους να μην έχουν σημασία;
Σε μία νέα αναφορά, η ανθρωπιστική οργάνωση Save the Children προειδοποίησε ότι 72 εκατομμύρια παιδιά ζουν κοντά σε ένοπλες ομάδες που έχουν διαπράξει σεξουαλική βία ενάντια σε παιδιά μέσα στον τελευταίο χρόνο, συμπεριλαμβανομένων βιασμών, σεξουαλικών κακοποιήσεων, σεξουαλικών βασανισμών, σεξουαλικής δουλείας και ακρωτηριασμών. Τα παιδιά που επιβιώνουν φέρουν συχνά απαίσιους τραυματισμούς, και PTSD και ψυχικό τραύμα που μπορεί να διαρκέσει μια ζωή. Αυτά τα γεγονότα είναι ανυπόφορα, δύσκολα να τα διαβάζεις και ίσως για κάποιους να είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουν ότι επιτρέπεται να συμβαίνουν στην εποχή μας.
Ίσως ήδη σκέφτεστε ότι τα ξέρετε όλα αυτά. Αλλά ακριβώς είναι αυτό το νόημα. Τα γνωρίζουμε, κι όμως φαίνεται να είμαστε απαθείς. Ξέρουμε αυτά τα εγκλήματα εδώ και δεκαετίες – κι όμως εξακολουθούν (να συμβαίνουν).
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του Save The Children, ο αριθμός των παιδιών που κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν σεξουαλική βία σχετιζόμενη με κάποια διαμάχη είναι σχεδόν δέκα φορές υψηλότερος από ό, τι ήταν το 1990. Αυτό συμπίπτει με την περίοδο κατά την οποία θα έπρεπε να έχουμε ξεκινήσει να μειώνουμε τη βία κατά των παιδιών παγκοσμίως. Σε μία αναφορά του 1996 η πρώην μαχήτρια της ελευθερίας από τη Μοζαμβίκη και Πρώτη Κυρία της Δυτικής Αφρικής, Graça Machel, κατήγγειλε την ύπαρξη ενός “έρημου ηθικά κενού … στερούμενου βασικές ανθρώπινες αξίες” στο πλαίσιο του οποίου παιδιά σκοτώνονταν, ακρωτηριάζονταν, στρατολογούνταν και λιμοκτονούσαν ως ένα αποτέλεσμα της σύγκρουσης. Η αναφορά της άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο τα Ηνωμένα Έθνη αντιμετώπιζαν την επίδραση του πολέμου στα παιδιά.
Κι όμως ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, παρά τις εμβληματικές καταδίκες, παιδιά εξακολουθούν να θυματοποιούνται με βάναυσο τρόπο σε σύγχρονες συγκρούσεις. Ακόμη απάγονται και κρατούνται ως σκλάβοι του σεξ, και ακόμη στρατολογούνται και αναγκάζονται να συμμετέχουν σε κτηνωδίες. Ο αριθμός των παιδιών που έχουν εκτοπιστεί διά της βίας από τα σπίτια τους τώρα είναι πάνω από 30 εκατομμύρια – ένας πρωτοφανής αριθμός. Το ηθικό κενό είναι ακόμα γύρω μας.
Η φύση του σύγχρονου πολέμου, και η κινητικότητα των ένοπλων ομάδων σήμερα, είναι ένας παράγοντας. Οργανώσεις όπως η Boko Haram εξαπολύουν επιδρομές πέρα από τα εθνικά σύνορα, κάνοντας επιθέσεις σε χωριά και προσφυγικά camps. Οι άμαχοι τώρα αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων πολέμου, σε διαμάχες που διαρκούν δεκαετίες.
Όμως υπάρχει ένα πιο θεμελιώδες ζήτημα. Ακόμη δεν αντιμετωπίζουμε τα παιδιά ως ίσους κατόχους ανθρώπινων δικαιωμάτων – με τις δικές τους διακριτές ομάδες δικαιωμάτων – ούτε έχουμε την προστασία τους ως την κυρίαρχη σκέψη. Φυσικά αυτό ισχύει και για το πολύ ευρύτερο ζήτημα της βίας στο σπίτι μακριά από συνθήκες σύγκρουσης.
Η βία κατά των παιδιών, όπως η ενδοοικογενειακή βία, έχει την βάση της σε χαμηλά standards στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην ανισότητα μεταξύ των φύλων και την άνιση δυναμική στην εξουσία. Το σύστημα είναι κατασκευασμένο εναντίον τους.
Η Σύμβαση των Η.Ε. για τα Δικαιώματα του Παιδιού καθιέρωσε τα ελάχιστα standards για την προστασία των παιδιών. Είναι ένα εργαλείο ώστε να επιμείνουμε και να ορίσουμε καλύτερη μεταχείριση για τα παιδιά. Πρέπει να το χρησιμοποιούμε. Απαιτεί από τα κράτη να λάβουν όλα τα εφικτά μέτρα για να διασφαλίσουν την προστασία και την φροντίδα για τα παιδιά που επηρεάζονται από μία ένοπλη σύγκρουση. Όπως σημειώνεται στην αναφορά Machel, “ εάν η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού εφαρμοζόταν πλήρως κατά τη διάρκεια ενόπλων συγκρούσεων, αυτό θα βοηθούσε πολύ στην προστασία των παιδιών”.
Πρέπει να δείξουμε στα παιδιά ότι παίρνουμε στα σοβαρά την απόδοση ευθυνών όταν παραβιάζονται τα δικαιώματά τους, και ότι οι συγκρούσεις δεν αποτελούν εξαίρεση. Υπάρχει μία επιτακτική ανάγκη για την εγκαθίδρυση ενός μόνιμου αμερόληπτου διεθνούς οργανισμού που να μπορεί να συγκεντρώνει και να διατηρεί αποδεικτικά στοιχεία για σεξουαλική βία και άλλα εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού νόμου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα πεδία μάχης, συμπεριλαμβανομένων ειδικά των δικαιωμάτων των παιδιών.
Και όταν τα παιδιά εκτοπίζονται λόγω μιας σύγκρουσης, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να στηρίξουμε το δικαίωμά τους να αναζητήσουν ασφαλές μέρος. Παρόλο που τα παιδιά αποτελούν το 40% των εκτοπισμένων ανθρώπων παγκοσμίως, τα κονδύλια που διατίθενται για τα προγράμματα προστασίας των παιδιών των Η.Ε. καλύπτουν λιγότερο από το 1,5% όλης της ανθρωπιστικής χρηματοδότησης.
Τώρα είναι η στιγμή να δείξουμε συλλογικά την ανθρωπιά μας. Η επένδυση σε έναν σταθερό και ασφαλές κόσμο ξεκινά με την προστασία των παιδιών».
Από τη Μαργαρίτα Κούτρα
Κεντρική εικόνα: fk