Κοινωνιοπάθεια: ψυχιατρικός όρος που περιγράφεται ως αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας και διακρίνει ανθρώπους που παρουσιάζουν αντικοινωνική συμπεριφορά.
Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η διαταραχή αυτή εμφανίζει συμπτώματα, όπως αδιαφορία απέναντι στο σωστό και το λάθος, άνευ λόγου ανάληψη ρίσκου, γοητεία ως μέσο χειραγώγησης των άλλων, επίμονα ψέμματα, καθώς και μειωμένες ικανότητες στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Ένας κοινωνιοπαθής άνθρωπος είναι πιθανό να ακολουθεί μία συγκεκριμένη καθημερινή ρουτίνα, η οποία όμως να υπαγορεύεται από τα ανωτέρω συμπτώματα. Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Dr. Perpetua Neo, «ένας κοινωνιοπαθής είναι ένας σκληρός, χειριστικός άνθρωπος που στερείται συναίσθησης των άλλων». Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να μην έχουν κίνητρο ώστε να είναι κοινωνικοί, ή να δημιουργούν σχέσεις ή φιλίες, όπως είναι όλοι οι υπόλοιποι κατά τη διάρκεια μίας κοινής μέρας.
«Τα κοινωνιοπαθή άτομα τείνουν να βλάψουν τους ανθρώπους ή να τους χρησιμοποιήσουν προς δικό τους όφελος», συμπληρώνει η Dr. Neo. Ωστόσο, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, αξίζει να τονιστεί πως αυτές οι συνήθειες τείνουν να διαφέρουν από αυτές των ψυχοπαθών. Παρακάτω ακολουθεί μία σειρά πραγμάτων που τείνουν να κάνουν οι κοινωνιοπαθείς από την έναρξη της ημέρας αλλά και κατά τη διάρκεια αυτής, σύμφωνα με τους ειδικούς.
1. Έντονο τελετουργικό περιποίησης
Οι κοινωνιοπαθείς συχνά έχουν μία έντονη αίσθηση του εαυτού τους, με αποτέλεσμα πολλοί να αφιερώνουν άπλετο χρόνο σε τελετουργικά περιποίησης, αγγίζοντας τα όρια του ναρκισσισμού.
«Τα πρωινά τελετουργικά είναι κομμάτι της φροντίδας και της περιποίησης του εαυτού μας που όλοι κάνουμε και αφορά στην προσωπική υγιεινή και ομορφιά. Αλλά ο κοινωνιοπαθής διαφέρει σε βαθύτερο συναισθηματικό επίπεδο, αφού ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για τον εαυτό του», εξηγεί ο Caleb Backe, ειδικός υγείας και ευεξίας στο Marple Holistics. Στην πραγματικότητα, η κοινωνιοπάθεια και ο ναρκισσισμός μοιράζονται πολλά ίδια συμπτώματα. Η διαφορά έγκειται στο ότι, ενώ όλοι οι κοινωνιοπαθείς είναι ναρκισσιστές, δεν είναι όλοι οι ναρκισσιστές κοινωνιοπαθείς.
2. Αποφυγή των άλλων
Κάποιος με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να μην είναι πολύ πρόθυμος να αλληλεπιδράσει με άλλους, αλλά μπορεί να είναι πιο πιθανό να επικεντρωθεί στον εαυτό του. Και αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απομόνωση συμπεριφορών.
«Οι κοινωνιοπαθείς είναι αντικοινωνικοί στον πυρήνα τους, γι’αυτό και οι πρωινές συνήθειες θα μπορούσαν να συνδεθούν με την αποφυγή άλλων ή εναλλακτικά με την τοποθέτηση μιας αποδεκτής “μάσκας”», εξηγεί ο Backe.
3. Παρακολούθηση ταινιών
Η Dr. Neo έχει παρατηρήσει μέσα από την εμπειρία της πως τα κοινωνιοπαθή άτομα τείνουν να παρακολουθούν ταινίες σε επίπεδο εμμονής. «Είναι σχεδόν μια εμμονή. Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι, επειδή προσπαθούν να μιμηθούν την κανονική ανθρώπινη συμπεριφορά και να μάθουν τις σωστές απαντήσεις, χρησιμοποιούν τις ταινίες ως σημείο αναφοράς», εξηγεί η Dr. Neo. Επιπλέον, τείνουν να διασκεδάζουν με πιο «σκοτεινά» θέματα, ενώ φαίνεται πως απολαμβάνουν να επισημαίνουν τις μεγαλύτερες σκηνές.
4. Αποκλειστική αφοσίωση στους εαυτούς τους
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των κοινωνιοπαθών ατόμων είναι η αλαζονεία, σύμφωνα με την Mayo Clinic. «Κάποιοι θεωρούν τον εαυτό τους ως το μοναδικό αληθινό άνθρωπο στον κόσμο», λέει ο Backe. Εάν ένας κοινωνιοπαθής εμφανίζεται χαρούμενος και πρόθυμος να αλληλεπιδράσει με τους γύρω του, για παράδειγμα με κάποιο συνάδελφό του, πιθανότατα το κίνητρο πίσω από αυτή την ξαφνική διάθεση κοινωνικοποίησης είναι το προσωπικό όφελος.
5. Διάφορες επικίνδυνες συμπεριφορές
Η κοινωνιοπάθεια αποτελεί συνώνυμο της ανευθυνότητας και της μεγάλης παρορμητικότητας. Συνδυάζοντας ανευθυνότητα, παρορμητικότητα και ανάγκη για άμεση ικανοποίηση, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα κοινωνιοπαθή άτομα εύκολα εμπλέκονται σε επικίνδυνες συμπεριφορές», επισημαίνει η Rosie McCall στο Health, ενώ συμπληρώνει πως «Τείνουν να ανησυχούν ελάχιστα για τον εαυτό τους ή για την ασφάλεια των άλλων. Αυτό σημαίνει ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών, το ανασφαλές σεξ και τα επικίνδυνα χόμπι (συμπεριλαμβανομένων των εγκληματικών ενεργειών) είναι κοινά».
Βέβαια, δεν σημαίνει πως όσοι άνθρωποι διακρίνονται από κοινωνιοπάθεια είναι και ίδιοι μεταξύ τους, καθώς είναι πιθανό αυτή η διαταραχή να κυμαίνεται σε διάφορα επίπεδα. Μερικοί κοινωνιοπαθείς άνθρωποι είναι πολύ λειτουργικοί στην κοινωνία στην οποία ζουν, ενώ κάποιοι άλλοι κατακλύζονται από τα συμπτώματα, που αναλύθηκαν παραπάνω, πράγμα που τους καθιστά λιγότερο δημιουργικούς.
Κείμενο: Κωνσταντίνα Ράικου