H φωτογραφία έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια, όχι μόνο επειδή πλέον η τεχνολογία προσφέρει άπειρες δυνατότητες, με αποτέλεσμα να βλέπουμε εξαιρετικά ταλαντούχους φωτογράφους να διακρίνονται για τις φωτογραφίες που τραβούν με το κινητό τους, αλλά και ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζεται τόσο από το κοινό όσο και από τους δημιουργούς.
Παρόλο που θα εμφανίζονται πάντα νέα concepts και νέες τεχνικές προς εξερεύνηση, υπάρχουν κάποια βιβλία που αποτελούν πραγματική έμπνευση για τους λάτρεις της φωτογραφίας. Πρόκειται για βιβλία που μπορούν να σε συναρπάσουν με τις εικόνες τους και τη ματιά του φωτογράφου που βρίσκεται πίσω από τον φακό, αλλά και με τα πολύτιμα, πλούσια σε γνώση κείμενά τους. Επιλέξαμε κάποια από τα διαχρονικά musts βιβλία φωτογραφίας, στα οποία επιστρέφουμε ξανά και ξανά.
1. On Photography της Susan Sontag
Αυτό το βιβλίο δεν έχει ούτε μία φωτογραφία, κι ωστόσο είναι από εκείνα που δεν πρέπει να λείπουν από μια τέτοια λίστα. Η Susan Sonntag, η γνωστή Αμερικανίδα συγγραφέας, φιλόσοφος, σκηνοθέτρια και πολιτική ακιβίστρια, σε αυτήν τη συλλογή δοκιμίων της του 1977, εξετάζει τον αντίκτυπο που έχει η φωτογραφία στον κόσμο. Εξερευνά την ιδέα ότι, παρόλο που οι φωτογραφίες διεύρυναν τις γνώσεις μας και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ιστορία, έχουν επίσης περιoρίσει την αντίληψή μας για την πραγματικότητα και μας έχουν αναισθητοποιήσει απέναντι στις τραυματικές ανθρώπινες εμπειρίες.
2. The Decisive Moment του Henri Cartier-Bresson
Γενιές φωτογράφων εμπνεύστηκαν από αυτό το βιβλίο του 1952 του Cartier-Bresson, πατέρα του σύγχρονου φωτορεπορτάζ, που έχει επηρεάσει την εξέλιξη του street photography. Εδώ δίνεται έμφαση, μέσω κειμένου και εξαιρετικών εικόνων από το τεράστιο έργο του, στην ιδέα του Cartier-Bresson ότι μια φωτογραφία πρέπει να απαθανατίζει μια ελάχιστη στιγμή, η οποία αποκαλύπτει την ευρύτερη αλήθεια μιας κατάστασης.
3. Magnum Contact Sheets της Kristen Lubben
Τι είναι αυτό που κάνει μια φωτογραφία σημαντική; Αυτό το βιβλίο του 2011 συγκεντρώνει μερικές από τις σπουδαιότερες φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί ποτέ και αναλύει τα concepts, τη στρατηγική, τις δημιουργικές μεθόδους των φωτογράφων. Ουσιαστικά, εδώ περιγράφεται ξεάθαρα και απλά πώς δουλεύουν οι μεγαλύτεροι φωτογράφοι του κόσμου.
4. The Negative του Ansel Adams
Ο πατέρας της φωτογραφίας τοπίων περιγράφει λεπτομερώς το σύστημα «ζώνης» του. Για περισσότερα στοιχεία για τις μεθόδους του, υπάρχουν και τα άλλα δύο βιβλία της σειράς («The Camera» και «The Print»). Στον Ansel Adams (1902-1984) οφείλουμε μερικές από τις πιο αναγνωρίσιμες φωτογραφίες του 20ού αιώνα. Οι εντυπωσιακές αριστοτεχνικές του μέθοδοι και τα μυστικά του αποκαλύπτονται στα βιβλία του.
5. Capa in Color του Robert Capa
Ο διάσημος πολεμικός φωτογράφος και ιδρυτής του πρακτορείου Magnum Photos, Robert Capa, ήταν γνωστός κυρίως για τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, ωστόσο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να φωτογραφίζει και με χρώμα, αναλαμβάνοντας projects για περιοδικά αλλά και απαθανατίζοντας την καθημερινή ζωή. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται ταξιδιωτικά κείμενα από τον ίδιο αλλά και τους συνεργάτες του John Steinbeck και Irwin Shaw.
6. Infra του Richard Mosse
Αυτό το βιβλίο δε μοιάζει με κανένα, καθώς για τις φωτογραφίες του έχει χρησιμοποιηθεί υπέρυθρο φιλμ, που σχεδόν κανένας φωτογράφος δεν επιλέγει. Αρχικά το χρησιμοποιούσε ο αμερικανικός στρατός για να εντοπίζει στρατιώτες σε πυκνή βλάστηση, αλλά εδώ ο Mosse το χρησιμοποιεί για να απαθανατίσει ντοκουμέντα με παιδιά-πολεμιστές στο Κονγκό, σε εικόνες απίστευτης ομορφιάς.
7. The Best of Leifer του Neil Leifer
Όπως μπορείς να καταλάβεις ήδη από το εξώφυλλο, ο Leifer έχει τραβήξει μερικές από τις πιο εμβληματικές αθλητικές φωτογραφίες στην ιστορία. Ήταν άριστος στο να βρίσκεται στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή, ώστε να δημιουργεί αξιομνημόνευτες εικόνες που διηγούνται μια ιστορία.
8. Man Ray των Guido Comis, Marco Franciolli
Μία από τις πιο επιδραστικές μορφές στην αυγή της ιστορίας της φωτογραφίας παρουσιάζεται σε αυτό το βιβλίο, με βιογραφικές σημειώσεις να συνοδεύουν φωτογραφίες που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη αισθητική. Ο Man Ray (1890-1976) ήταν φωτογράφος, ζωγράφος, δημιουργός αντικειμένων και πειραματικών ταινιών και οι εικόνες του ήταν συχνά αινιγματικές. Εδώ παρουσιάζονται περισσότερα από 200 έργα του, εξερευνάται ο τρόπος σκέψης και δημιουργίας του, ενώ γίνονται ακόμα και συγκρίσεις με καλλιτέχνες όπως οι Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Constantin Brancusi, Jean Arp και Francis Picabia.
9. The Ballad of Sexual Dependency της Nan Goldin
Η Nan Goldin περιγράφει τις φωτογραφίες που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο ως «οπτικό ημερολόγιο». Πρωτοεκδόθηκε το 1986 και απαθανατίζει τις πολύχρωμες συναντήσεις της φωτογράφου σε μια εποχή που η Νέα Υόρκη ήταν ακόμα «σκληρή». Οι φωτογραφίες της είναι προσωπικές αλλά και αυθόρμητες και καταγράφουν έναν τρόπο ζωής που εξαφανίστηκε όταν χτύπησε η κρίση του AIDS στα ‘80s. Πρόκειται για ένα έργο που είχε τεράστιο αντίκτυπο στους φωτογράφους που ακολούθησαν.
10. Sentimental Journey του Nobuyoshi Araki
Έχοντας απαθανατίσει ένα πλούσιο σύμπαν ετερόκλητων θεμάτων, που κυμαίνεται από σοκαριστικά προσωπικές λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής μέχρι περίτεχνα σκηνοθετημένη erotica, ο Nobuyoshi Araki έχει χαρακτηριστεί καλλιτέχνης και πορνογράφος. Το βιβλίο αυτό, που αποτελεί ένα προσωπικό πορτρέτο του ταξιδιού του μέλιτός του, είναι ένα από τα πιο συναισθηματικά έργα που δημιούργησε ο αμφιλεγόμενος φωτογράφος.