Εκτός αν ανήκεις στους πλέον τυχερούς, είναι σίγουρο πως τον τελευταίο χρόνο έχεις περάσει πολύ περισσότερο χρόνο απ’ όσο θα ήθελες μπροστά σε οθόνες. Ακόμη και αν εργάζεσαι από το σπίτι με το ίδιο ακριβώς ωράριο που είχες προ πανδημίας, θα έχεις παρατηρήσει πως αισθάνεσαι μεγαλύτερη κούραση, η οποία γιγαντώνεται όποτε συμμετέχεις σε – άλλη μία – τηλεδιάσκεψη ή βιντεοκλήση.
Είμαστε στην ευχάριστη (;) θέση να σου ανακοινώσουμε πως όχι, το μυαλό σου δεν σου παίζει παιχνίδια. Το λεγόμενο «Zoom fatigue», η εξάντληση δηλαδή που αισθάνεσαι μετά από τα εξ αποστάσεως meetings είναι τελείως πραγματικό και δικαιολογημένο. Δεν χρειάζεται να πιστέψεις εμάς, το ίδιο συμπέρασμα έβγαλαν και οι ερευνητές του πανεπιστημίου Stanford. Όμως, μην απελπίζεσαι. Εκτός από τις αιτίες, η έρευνα περιέχει και προτεινόμενες λύσεις για να μετριαστεί το πρόβλημα.
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε, υπάρχουν τέσσερις κύριοι λόγοι που οι βιντεοκλήσεις, είτε αφορούν επαγγελματικά θέματα, είτε πρόκειται απλώς για μία φιλική συνάντηση, σε κουράζουν τόσο πολύ:
Η υπερβολικά κοντινή οπτική επαφή δημιουργεί άγχος
Ας είμαστε ειλικρινείς: Το να κοιτάζεις συνέχεια κάποιον και, ταυτοχρόνως, να έχεις τόσα ζευγάρια μάτια να σε κοιτάζουν είναι κάπως αγχωτικό. Οι ειδικοί απεφάνθησαν πως τόσο η τόσο συνεχής οπτική επαφή, όσο και το μέγεθος των προσώπων των συνομιλητών μας που βλέπουμε στην οθόνη είναι αφύσικα.
Υπάρχει λύση; Ο Jeremy Bailenson, καθηγητής και επικεφαλής της έρευνας, προτείνει να μην χρησιμοποιείς την πλήρη οθόνη στις κλήσεις σου, ώστε τα πρόσωπα να μην φαίνονται τόσο εξωπραγματικά μεγάλα. Επίσης, μπορείς να δοκιμάσεις να αλλάξεις το πληκτρολόγιο του υπολογιστή σου με ένα εξωτερικό, ώστε να μπορείς να παίρνεις το βλέμμα σου για λίγο από την οθόνη.
Το να κοιτάζεις συνέχεια τον εαυτό σου είναι εξουθενωτικό
Φαντάζεσαι να σε ακολουθούσε κάποιος στην καθημερινότητά σου, κρατώντας έναν καθρέφτη; Ο Bailenson τονίζει πως είναι παντελώς άβολο και αφύσικο το να βλέπεις συνέχεια το είδωλό σου στο παράθυρο της βιντεοκλήσης. Συν τοις άλλοις, σύμφωνα με στοιχεία άλλων ερευνών, αυτή η «συνήθεια» σε κάνει να αντιμετωπίζεις πιο κριτικά τον ίδιο σου τον εαυτό, ενώ έχει αποδειχθεί πως έχει αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι πλατφόρμες θα μπορούσαν να απενεργοποιήσουν αυτό το feature. Μέχρι να γίνει αυτό, συστήνεται (αφού σιγουρευτείς πως το κάδρο που θα βλέπουν οι συνομιλητές σου είναι σωστό) να επιλέγεις να μη βλέπεις τη δική σου εικόνα.
Οι βιντεοκλήσεις περιορίζουν την φυσική μας κινητικότητα
Σκέψου το: Στις face-to-face συζητήσεις, ή και στα τηλεφωνήματα, έχεις τη δυνατότητα να κινείσαι όπως θέλεις. Αντίθετα, όταν συμμετέχεις σε μία online συνάντηση, η θέση της κάμερας ορίζει και το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορείς να κινείσαι. Σύμφωνα με τον Bailenson, υπάρχουν πλέον έρευνες που αποδεικνύουν πως όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε κίνηση, αποδίδουν καλύτερα στο γνωστικό κομμάτι.
Πώς θα μπορούσες να έχεις περισσότερη ευελιξία; Μία λύση θα ήταν να χρησιμοποιείς εξωτερική κάμερα στις βιντεοκλήσεις σου, η οποία θα βρίσκεται σε σημείο που θα σου επιτρέπει να σηκώνεσαι και να περπατάς. Επίσης πολύ σημαντικό είναι να δίνονται κάποια λεπτά με κλειστές κάμερες για όλους τους συμμετέχοντες στα online meetings, ώστε να ξεκουράζονται.
Το γνωστικό φορτίο είναι πολύ μεγαλύτερο στις online κλήσεις
Όπως αναφέρεται και στην έρευνα, στη νέα πραγματικότητα των βιντεοκλήσεων, ακόμη και το πιο φυσικό πράγμα απαιτεί σκέψη. Όταν μιλάς με κάποιον αυτοπροσώπως, τα μη γλωσσικά στοιχεία είναι συνηθισμένα και ευκόλως εννοούμενα, π.χ. νεύματα ή βλέμματα. Στο online περιβάλλον, από την άλλη, πρέπει να καταβάλεις μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε να σιγουρευτείς πως έγινε κατανοητό αυτό που θες να μεταδώσεις.
Για να αποφύγεις ή να μετριάσεις την κούραση αυτής της διαδικασίας, ο Bailenson προτείνει να κάνει ένα «audio only» διάλειμμα όταν έχεις πολύωρες κλήσεις. Για λίγα λεπτά κλείσε τη δική σου κάμερα και στρέψε το σώμα σου μακριά από την οθόνη, ώστε να μην εξουθενώνεσαι περαιτέρω από τις έντονες κινήσεις.
Μπορείς να διαβάσεις ολόκληρη την έρευνα εδώ
Από τη Μαργαρίτα Κούτρα