Καλοκαιρινός ήλιος, άμμος, καταγάλανα νερά, φίλοι, αγάπες, έρωτες, οικογένεια, χωριό, διακοπές. Μεταβλητές που για ορισμένους ανθρώπους συνεπάγονται χαλαρότητα. Μια κατάσταση που σε κάνει να συναντάς κάτω από τις ομπρέλες και τον καυτό ήλιο μυθιστορήματα – κοινωνικά, αστυνομικά, ιστορικά, ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, βιογραφίες και ευπώλητα. Λίγο πολύ το διάβασμα του καλοκαιριού οφείλει να χαρακτηρίζεται ως “χωνέψιμο” ή έστω κάτι που δεν απαιτεί υπερβολική κατανάλωση εγκεφαλικών θερμίδων
Για κάποιους, η Σεπτεμβριανή εξεταστική επαναφέρει την πολυπλοκότητα του ακαδημαϊκού αναγνώσματος μαζί με την αυστηρή επιστημονική μεθοδολογία την απαιτητική πραγμάτωση του “πέρασα”. Για άλλους η επιστροφή στην καθημερινότητα του γραφείου μπορεί και να σημαίνει ότι το επόμενο βιβλίο θα έρθει μαζί με τις επόμενες διακοπές. Ευκαιρία, λοιπόν, για μερικά μετα-καλοκαιρινά αναγνώσματα. Εννοώντας αναγνώσματα ενδεχομένως περισσότερο . Δεν θα χρειαστείτε την ομπρέλα για να σας κρύβει τον ήλιο, αλλά ένα μολύβι για να σημειώνεται.
“The Photograph as contemporary art”, Charlotte Cotton (Thames & Hudson). ‘Και τι και αν τελικά είναι τέχνη η φωτογραφία’ αναρωτιέται η Cotton σε μια προσπάθεια να αναλύσει την μεταμοντέρνα σχέση φωτογραφίας και τέχνης. Η οντότητα της φωτογραφίας και πως σταδιακά αυτή συγκροτήθηκε και κέρδισε την θέση της στις γκαλερί και τα μουσεία. Φωτογραφία αφηγηματική (Tableau), deadpan themes, κοινότυπα αντικείμενα και χώροι ανάξιοι παρατήρησης στο παρελθόν, ημερολόγια ανθρώπινης οικειότητας, κοινωνικό και πολιτικό ντοκιμαντέρ, φωτογράφοι που επινοούν πριν το διάφραγμα. Μια μορφή τέχνης που φωνάζει τόσα πολλά και έχει ήδη αναπτυχθεί. Η πορεία αυτή περιλαμβάνει αποτυχίας αλλά και επιτυχημένες εννοιολογήσεις πειραματικών εγχειρημάτων. Βιβλίο αποκαλυπτικό και προκλητικό αναφορικά με την οριοθέτηση του τι μπορεί να είναι τέχνη.
“Αμερικανικό ειδύλλιο”, Philip Roth. Μπορεί το καλοκαίρι να τελειώνει αλλά ιδιαίτερα σκληρό να αφήσουμε απέξω την πραγματική λογοτεχνία. Και αυτό το αριστούργημα είναι πολλά περισσότερα από μια καλογραμμένη και έξυπνη ιστορία. Υπονοεί ή ακόμα και φωνάζει την κατάρρευση της κυρίαρχης (δυτικής) αντίληψης περί επιτυχίας και ευτυχίας. Το Αμερικανικό πρότυπο που καταρρέει από μέσα σε μια τυπική τέλεια και αψεγάδιαστη οικογένεια υπερ-ηρώων. Η ματαιοδοξία συναντά τα αδιέξοδα του μεταμοντερνισμού και του συντηρητισμού. Τα είδωλα αλληλο-καταστρέφονται. Ενδεχομένως το καλύτερο έργο του εν λόγω συγγραφέα.
“The Choice for Europe. Social Purpose and State Power from Messina to Maastricht”, Andrew Moravcsik. Παρότι δεν είναι ένα πολύ πρόσφατο επιστημονικό κείμενο στον τομέα της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων το βιβλίο αυτό αποκτά ιδιαίτερη επικαιροποίηση λόγω της παρούσας κρίσης στην ΕΕ. Ο συγγραφέας, ένας συνεπής ευρωσκεπτικιστής ακόμα και στην εποχή της ανάπτυξης, αποκαλύπτει συγκεκριμένες πτυχές της συστημικής αδυναμίας της Ένωσης. Μιλάει για την κυριαρχία των εθνών πέρα από το ακαθόριστο διεθνικό – φεντεραλιστικό επίπεδο το οποίο σε καμία περίπτωση δεν δομεί το παρόν και μέλλον της Ένωσης. Αντίθετα η κυνική ανάγνωση των κρατικών συμφερόντων (ιδιαίτερα ανάμεσα στο πλέον κυρίαρχα κράτη) είναι αυτή που καθορίζει την πορεία της Ένωσης στις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες αλλά και στην ίδια την πορεία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Σας θυμίζει κάτι;
“The Balkans: 1804 – 2012: Nationalism, War and the Great Powers”, Misha Glenny. Η ιστορία είναι σαν ένα φάρμακο αλήθειας και πραγματικότητας. Ιδιαίτερα μετά από πολύ λογοτεχνία. Για ορισμένους είναι και μια λειτουργική γιατρειά απέναντι σε επιστροφές και υπαναχωρήσεις. Το συγκεκριμένο δε βιβλίο ιστορίας μας αφορά για μια σειρά από λόγους: Είμαστε χωρίς αμφιβολία Βαλκάνιοι. Γεωγραφικά, κοινωνικά, φυλετικά, πολιτιστικά. Υπάρχει αυτή τη στιγμή στην ελληνική κοινωνία ένα ζήτημα ακμάζοντος εθνικισμού. Η ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους είναι λίγο πολύ άρρηκτα συνδεδεμένη με τις προθέσεις και τις πράξεις των μεγάλων δυνάμεων. Το μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου είναι ότι η γραφή δεν εμπλέκει την πολιτική με ένα στείρο τρόπο. Αντίθετα η γραφή θυμίζει έντονα μυθιστόρημα χωρίς ωστόσο να παραλείπονται τα απαραίτητα μεθοδολογικά ερευνητικά πειστήρια και επιχειρήματα και το καθιστούν αμιγώς επιστημονικό. Το να γνωρίζεις τον εαυτό σου και το περιβάλλον σου έχει πάψει να είναι επιλογή και το βιβλίο επεξηγεί μια σειρά από σημερινές συμπεριφορές και καταστάσεις βασιζόμενο σε ένα σύντομο και περιεκτικό ταξίδι στο παρελθόν και στη γέννηση των θεμάτων αυτών. Αξίζει τον κόπο.
Reviews: Κωστής Πιερίδης