Σε έναν κυκεώνα από ψεύτικες ειδήσεις, τρομακτικές ιστορίες και κατασκευασμένα βίντεο συμμετέχουν οι χρήστες στην πλατφόρμα TikTok, την αγαπημένη των εφήβων.
Στα σύντομα βιντεάκια, οι χρήστες υποκρίνονται ότι είναι ασθενείς ή γιατροί, δίνοντας απίθανες εξηγήσεις και ερμηνείες για την προέλευση του κορονοϊού, λανθασμένες συμβουλές, αλλά και αναρίθμητα memes εναντίον των Κινέζων και των μεταναστών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, που απειλείται από τον κορονοϊό, ωστόσο σήμερα Τρίτη, 4 Φεβρουαρίου, ανακοίνωσε ότι, αν και μοιάζει, ακόμα ο ιός δεν είναι πανδημία. Παρόλ’ αυτά, σε ολόκληρο τον κόσμο μεταδίδεται, όπως είναι φυσικό, ένα κύμα πανικού, που επιδεινώνει η παραπληροφόρηση και τα fake news.
Τέτοιου είδους ειδήσεις ευδοκιμούν ιδιαίτερα στα social media, όπου τα reposts και τα retweets εξαπλώνονται ακαριαία, αλλά ειδικά στο TikTok, που οι χρήστες είναι ως επί το πλείστον πολύ νεραρής ηλικίας, είναι ακόμα ευκολότερο να πάρουν και τα πιο ακραία θέματα τεράστιες διαστάσεις.
Για παράδειγμα, κυκλοφορούσε ένα βίντεο που υποτίθεται ότι έδειχνε έναν γιατρό να δείχνει έναν δοκιμαστικό σωλήνα με το μοβ αίμα του «ασθενούς μηδέν». «Κάτι δεν πάει καλά με αυτό το αίμα», ακούγεται να λέει ο «γιατρός». Το συγκεκριμένο βίντεο έχει κατέβει, αλλά δεν γνωρίζουμε αν το κατέβασε το TikTok ή ο χρήστης που το είχε ανεβάσει.
Ακόμα, ένα από τα πιο δημοφιλή posts στο TikTok, στη σελίδα με το hashtag #coronavirus, λέει ότι ο ιός μεταδίδεται με τα μάτια, και ότι μετατρέπεται σιγά σιγά σε κάτι άλλο… Φυσικά, δε λείπουν οι θεωρίες συνωμοσίας, που «αποκαλύπτουν» ότι ο κορονοϊός είναι μια ασθένεια πατενταρισμένη χρόνια πριν, ότι η πατέντα ανήκει στους Rothschild και ότι ο Bill Gates είχε προβλέψει έναν τέτοιο ιό (με βάση ένα ντοκιμαντέρ με τον ιδρυτή της Microsoft, όπου μιλάει για το πώς εξαπλώνεται ένας ιός). Σε γενικές γραμμές οι θεωρίες αυτές βασίζονται στην ιδέα ότι ο κορονοϊός δημιουργήθηκε και εξαπλώθηκε για να βγάλουν κάποιοι χρήματα από το εμβόλιο. Ακόμα μια θεωρία που κυκλοφορεί είναι ότι η Κίνα δημιούργησε τον κορονοϊό για να ελέγξει τον υπερπληθυσμό.
Αν και με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορούν όλες αυτές οι θεωρίες να καταρριφθούν, μπορεί να φανταστεί κανείς ότι η πλειονότητα των έφηβων χρηστών του TikTok δεν πρόκειται να κάνει κάτι τέτοιο. Εξάλλου, υπάρχουν ακόμα και χρήστες που προσποιοούνται ότι έχουν νοσήσει για να κερδίσουν ακολούθους. Στον Καναδά, για παράδειγμα, κάποιος πόσταρε ένα βίντεο με ένα αγόρι με μάσκα να βήχει και να καλεί ασθενοφόρο, για να εξηγήσει αργότερα ότι αυτή ήταν η πρώτη περίπτωση κορονοϊού στην περιοχή. Το βίντεο έχει πάνω από 4 εκατομμύρια views και είναι, φυσικά, fake.
Από τότε που ξέσπασε ο ιός, έχει παρατηρηθεί επίσης αύξηση της ξενοφοβίας, αναφορικά με τους ανθρώπους κινεζικής καταγωγής, κάτι που φαίνεται και από αυτά που ανεβάζουν στο TikTok οι Ασιάτες έφηβοι. Κυκλοφορούν επίσης βίντεο με σούπες νυχτερίδας από την αγορά της Γουχάν, τόσο στο TikTok όσο και σε άλλες πλατφόρμες social media.
To Facebook έχει ήδη δηλώσει ότι θα αφαιρεί περιεχόμενο που εμεταδίδει ψευδείς και συνωμοσιολογικές πληροφορίες σχετικά με τον ιό, ενώ ανακοίνωσε ότι ετοιμάζει επιμορφωτικά pop-up μηνύματα εγκεκριμένα από τον ΠΟΥ, που θα εμφανίζονται όταν κάποιος κάνει σχετικές αναζητήσεις. Το Twitter, τo YouTube και το Reddit ανακοίνωσαν ότι δε θα δράσουν ενάντια σε πληροφορίες που αφορούν τον ιό, καθώς οι ανακριβείς σχετικές πληροφορίες προς το παρόν δεν παραβιάζουν τις πολιτικές τους. Tο Twitter, βέβαια, σημείωσε ότι ενεργοποίησε ένα εργαλείο που θα εμφανίζει πρώτα τις αξιόπιστες δημοσιεύσεις, όταν κάποιος κάνει σχετικές αναζητήσεις στην πλατφόρμα. Όσο για το TikTok, εκπρόσωπος δήλωσε ότι η πλατφόρμα αυτή δεν επιτρέπει παραπληροφόρηση που θα μπορούσε να βλάψει την κοινότητα και ότι, αν και ενθαρρύνουν τους χρήστες να κάνουν σοβαρές συζητήσεις σχετικά με θέματα που τους ενδιαφέρουν, αφαιρούν περιεχόμενο που σκοπίμως παρερμηνεύει τις επίσημες πηγές. Έτσι, εδώ και λίγες μέρες, αν κάποιος αναζητήσει το hashtag #coronavirus στο TikTok, θα εμφανιστεί ένα μήνυμα που συμβουλεύει τον χρήστη να ελέγξει τα γεγονότα μέσω της ιστοσελίδας του ΠΟΥ ή άλλων αξιόπιστων πηγών.
Με στοιχεία από το Dazed