Τι είναι αυτά τα συστατικά που μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου;
Η EFSA εξέτασε τα διαθέσιμα στοιχεία για τρεις ουσίες που παράγονται από την γλυσιδόλη, μία ουσία που υπάρχει στα φυτικά έλαια.
Οι ουσίες αυτές είναι οι γλυκιδυλεστέρες λιπαρών οξέων (GE), η 3-μονοχλωροπροπανεδιόλη (3-MCPD) και η 2-μονοχλωροπροπανεδιόλη (2-MCPD).
Σύμφωνα με την έρευνα της EFSA, οι ουσίες αυτές ανευρίσκονται στα περισσότερα φυτικά έλαια αλλά το φοινικέλαιο περιέχει πολύ υψηλά επίπεδα. Δεν υπάρχουν, όμως, στα ωμά έλαια αλλά παράγονται κατά την επεξεργασία τους σε θερμοκρασία γύρω στους 200 βαθμούς Κελσίου, κάτι που είναι πολύ συνηθισμένο στην παρασκευή επεξεργασμένων τροφίμων.
Στην προκειμένη περίπτωση το φοινικέλαιο θερμαίνεται για να απαλλαγεί από τη χαρακτηριστική μυρωδιά και το βαθύ πορτοκαλί χρώμα του.
Η EFSA επανεξέτασε τις υπάρχουσες επιστημονικές έρευνες για το φοινικέλαιο, οι οποίες είχαν δείξει ότι η επαναλαμβανόμενη έκθεση στην GE αυξάνει την ογκογένεση σε αρουραίους και ποντίκια, πιθανώς βλάπτοντας τις γενετικές πληροφορίες στα κύτταρά τους. Η έκθεση ήταν ιδιαιτέρως επιβλαβής για τα ανήλικα ζώα.
Όσον αφορά τα άλλα δύο συστατικά, τα στοιχεία για την 2-MCPD δεν ήταν αρκετά ώστε να καταλήξει η Υπηρεσία σε κάποιο ασφαλές συμπέρασμα, ενώ εκείνα για την 3-MCPD υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι τοξική για τους νεφρούς και να θέτει κινδύνους για το ανδρικό σύστημα αναπαραγωγής. Και πάλι, τα ευρήματα αυτά είναι από έρευνες σε ζώα.
Οι ειδικοί της EFSA κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι αρκετά τα στοιχεία για να θεωρήσουν την GE καρκινογόνο και γι’ αυτό δεν έθεσαν όριο ασφαλείας στην κατανάλωσή της.
Σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους, γνωμοδότησαν ότι «η GE αποτελεί δυνητική ανησυχία για την υγεία για όλες τις νεώτερες ηλικιακά ομάδες με μέση έκθεση και για τους καταναλωτές όλων των ηλικιών με υψηλή έκθεση».
Αντίστοιχα, η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας του Καρκίνου (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έχει ταξινομήσει την 3-MCPD στην ομάδα 2Β της λίστας με τις ύποπτες για καρκίνο ουσίες, δηλαδή στην ομάδα των ουσιών που «πιθανώς είναι καρκινογόνες» για τους ανθρώπους.
Η εταιρεία Ferrero δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters ότι θερμαίνει τα έλαιά της σε θερμοκρασίες λίγο κάτω από 200ο C για να μειώνει το σχηματισμό των ουσιών αυτών, αλλά η EFSA δεν έχει ακόμα επιβεβαιώσει ότι αυτό καθιστά ασφαλέστερο το φοινικέλαιο.
Αντίστοιχα, άλλες εταιρείες που επίσης παράγουν προϊόντα με φοινικέλαιο, όπως η Nestle και η Unilever, δήλωσαν ότι συνεργάζονται με τους προμηθευτές τους για να διατηρήσουν τα επίπεδα της GE όσο το δυνατόν χαμηλότερα, ενώ η Nestle πρόσθεσε πως χρηματοδότησε έρευνα για τον τρόπο σχηματισμό των καρκινογόνων ουσιών και έτσι «μείωσε σημαντικά τους εστέρες MCPD» στα προϊόντα της.
Γιατί δεν χρησιμοποιούν οι εταιρείες τροφίμων πιο ασφαλή έλαια;
Εξαιτίας κυρίως του κόστους. Αν, λ.χ., χρησιμοποιήσουν ηλιέλαιο ή σπορέλαιο, θα πρέπει να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα για να το προμηθευτούν, καθώς και να αλλάξουν τη συνταγή και τον τρόπο και τα μηχανήματα επεξεργασίας και παραγωγής.
Η Ferrero εκτιμά ότι αν αλλάξει τα συστατικά, το τελικό προϊόν θα είναι υποδεέστερο του αρχικού.
Τί μπορώ να κάνω για να μειώσω τον κίνδυνο;
Προφανώς να περιορίσετε την έκθεσή σας στο φοινικέλαιο, διαβάζοντας προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων για να δείτε αν το περιέχουν.
Η μελέτη της EFSA έδειξε ότι για όλους, πλην των βρεφών, η κύρια πηγή έκθεσης είναι τα γλυκά, τα κέικ και οι μαργαρίνες, ενώ φοινικέλαιο περιέχουν και πολλές σοκολάτες.
Η καλύτερη συμβουλή, βέβαια, είναι η πάγια των ειδικών: να ακολουθείτε μία υγιεινή, ισορροπημένη και με ποικιλία τροφίμων διατροφή, αντί να τρώτε καθημερινά τα ίδια τρόφιμα.
Πηγή: Τα Νέα