Από ψυχολογικής πλευράς, η επιτυχής διακοπή του καπνίσματος εξαρτάται από παράγοντες όπως είναι η αποφασιστικότητα και τα κίνητρα του καπνιστή, η αναγνώριση των αναγκών που καλύπτονταν με το κάπνισμα και η εύρεση εναλλακτικών τρόπων εκπλήρωσης αυτών των αναγκών, η αντιμετώπιση της διάθεσης για τσιγάρο και το πώς μπορεί κανείς να χειριστεί κάποια υποτροπή εάν αυτή συμβεί.
Είναι θέμα θέλησης ή όχι;
Το κίνητρο και η αποφασιστικότητα του καπνιστή είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στη διακοπή καπνίσματος. Επίσης, το αίσθημα ευθύνης που έχει ο καπνιστής για την αλλαγή που πρόκειται να κάνει επηρεάζει σημαντικά το τελικό αποτέλεσμα. Πολλές φορές,κάποιοι καπνιστές ζητούν από τον ειδικό στον οποίο απευθύνονται αν τους «κάνει να κόψουν το κάπνισμα». Αυτό φυσικά είναι όχι μόνο αδύνατο αλλά και ανούσιο: η ευθύνη για τη ζωή και την υγεία σας θα πρέπει να είναι πρωταρχικά δική σας. Μόνο έτσι, η διακοπή θα είναι μόνιμη.
Γι’αυτό το λόγο, η ενδυνάμωση των κινήτρων του καπνιστή για διακοπή είναι ουσιαστικός παράγοντας που επηρεάζει την επιτυχία της προσπάθειας του. Ως σύμβουλος-ψυχολόγος λοιπόν, σε αρχικό στάδιο, βοηθώ τους πελάτες μου να ενισχύσουν τα κίνητρα, την αποφασιστικότητα τους καθώς και το αίσθημα προσωπικής εύθυνης για τη διακοπή. Πολλοί πιστεύουν ότι η διακοπή καπνίσματος είναι μόνο θέμα θέλησης του καπνιστή. Αυτό είναι αναληθές. Ο εθισμός στο τσιγάρο είναι μια συμπεριφορά πολύπλοκη και ενώ η θέληση είναι το πρώτο βήμα, σίγουρα δε μπορεί να συντηρήσει την προσπάθεια ή να την κάνει επιτυχημένη.
Πολλές φορές ίσως να έχετε τη θέληση αλλά να διστάζετε να το αποφασίσετε φοβούμενοι ότι θα αποτύχετε, ειδικά εάν είχατε προσπαθήσει ανεπιτυχώς το παρελθόν. Αυτό που λείπει λοιπόν δεν είναι η δύναμη της θέλησης αλλά η πίστη σας στη δυνατότητα σας να τα καταφέρετε. Αυτή η πίστη είναι συχνά καταλυτικός παράγοντας για την αλλαγή και μπορεί να δουλευτεί και να ενισχυθεί ώστε να μην έχετε καμμία αμφιβολία.
Ο Allen Carr στο βιβλίο του «Ο εύκολος τρόπος για να σταματήσετε να καπνίζετε, προτείνει τα εξής:
- Δώστε στον εαυτό σας την υπόσχεση ότι δε θα καπνίσετε ποτέ πια.
- Ξεκαθαρίστε στο μυαλό σας το εξής: δεν θα χάσετε τίποτα. Με αυτό δεν εννοώ απλά ότι θα είστε καλύτερα ως μη καπνιστής: αυτό είναι κάτι που το ξέρατε ήδη όλη τη ζωή σας!
- Επίσης είναι σίγουρο ότι παρόλο που δεν υπάρχει κάποια λογική αιτία για την οποία καπνίζετε, σίγουρα παίρνετε κάποια ευχαρίστηση από αυτό γιατί αλλιώς δεν θα το κάνατε. Αυτό που εννοώ είναι ότι δεν υπάρχει καμμία αληθινή απόλαυση ούτε «δεκανίκι» στο κάπνισμα. Είναι απλά ψευδαίσθηση απόλαυσης, όπως εάν χτυπάγατε το κεφάλι σας στον τοίχο για να αντλήσετε απόλαυση όταν σταματήσετε.
- Θυμηθείτε ότι το τσιγάρο περιέχει 4000 χημικές ουσίες οι περισσότερες από τις οποίες έχουν αρκετά δηλητηριώδη δράση, ενώ τουλάχιστον οι 43 από αυτές ευθύνονται για τη δημιουργία καρκίνου στον οργανισμό .Εάν λοιπόν δεν έχετε ήδη σταματήσει να καπνίζετε, καπνίστε το τελευταίο σας τσιγάρο συνειδητά , εισπνέοντας όλες αυτές τις δηλητηριώδεις ουσίες μες στους πνεύμονες σας και αναρωτηθείτε ποιά είναι η απόλαυση.
- Έχετε υπόψη ότι για κάποιες μέρες θα έχετε έναν μικρό σαμποτέρ της προσπάθειας σας μέσα σας. Ίσως να ξέρετε την αίσθηση «θα ήθελα ένα τσιγάρο τώρα». Μπορεί να περάσουν μέχρι και τρείς εβδομάδες μέχρι να εξαφανιστεί αυτός ο σαμποτέρ και πολλοί πρώην καπνιστές πιστεύουν ότι θα συνεχίσουν να επιθυμούν τσιγάρα αφότου σβήσουν το τελευταίο τσιγάρο και για αυτόν το λόγο, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη της θέλησης για να αντισταθούν τον πειρασμό. Αυτό είναι μια λανθασμένη εντύπωση.
- Το μυαλό σας επιθυμεί την νικοτίνη πολύ περισσότερο από το σώμα σας. Αν έχετε την αίσθηση οτι επιθυμείτε ένα τσιγάρο τις επόμενες μέρες , υπάρχουν δύο επιλογές: να την ερμηνεύσετε ως μια κενή αίσθηση ανασφάλειας που γεννήθηκε με το πρώτο σας τσιγάρο και που διατηρήθηκε από όλα τα επόμενα και να πείτε τον εαυτό σας: ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΕΙΜΑΙ ΜΗ ΚΑΠΝΙΣΤΗΣ! Η να συνεχίσετε να επιθυμείτε το τσιγάρο και να πρέπει να ζήσετε με την επιθυμία αυτή την υπόλοιπη ζωή σας. Δεν είναι ανόητο να λέτε «Δεν θέλω να καπνίσω ποτέ πια» και μετά να σκέφτεστε την υπόλοιπη ζωή σας «Πόσο πολύ θα ήθελα ένα τσιγάρο»; Οι καπνιστές που χρησιμοποιούν τη δύναμη της θέλησης για να το κόψουν, αισθάνονται ακριβώς έτσι για αυτό και συχνά αποτυγχάνουν.
- Μην αμφιβάλλετε ποτέ την απόφαση σας. Η αμφιβολία θα κάνει τη διακοπή του καπνίσματος δυσκολότερη.
- Πετάξτε όλα τα πακέτα τσιγάρων και μην κρατήσετε κανένα για «ώρα ανάγκης».
- Συνεχίστε να συναναστρέφεστε άλλους καπνιστές.
- Συνεχίστε τον ίδιο τρόπο ζωής που είχατε πριν τη διακοπή.
Πηγή: Μαρία Μεραμβελιωτάκη Simon MSc. Συμβουλευτική ψυχολόγος, Πρακτικός Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού (NLP Practitioner) www.happymind.gr